FROM TRADITIONAL APPLIQUE TO CONCEPTUAL COLLAGE IN TURKISH CONTEMPORARY ART (1960-)

Yıl 2025, Cilt: 39 Sayı: 3, 809 - 835

Zehra Göde , Aygül Aykut

https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.1690972

Öz

Applique, which was born in traditional handicrafts, is a joining technique in which a pattern is created by being attached to the surface with different materials such as felt, leather, fabric and metal. It has varied according to the way it has been used in history, mostly reflecting the cultural traces in the society in which it is located. With the ambiguity of the art-craft distinction in the postmodern period, weaving arts, whose roots are based on tradition, later took place in contemporary art as yarn art, textile art, fiber art.  Traditional art techniques such as applique, quilting, sewing, embroidery have also turned into the means of expression used by contemporary artists in their productions. The materials and techniques chosen by the artist become a language as a tool in the service of the thought he wants to convey. Language, which indicates the indicator in the materials and techniques used, is a clear feature of conceptual collage in contemporary art. In this direction, it becomes inevitable that the technique, method, strategy or material itself, which forms the structure of the applique and is also a means of reflecting the thought, will serve the thought.
This research examines the relationship of applique, which is born from traditional handicrafts, with conceptual collage in contemporary art. The study focuses on the use of applique especially in painting art after 1960. Mixed method was used in the research; besides literature search, semiotics and discourse analysis methods, interview technique of qualitative research was also used. The use of the applique in the context of conceptual collage has been analyzed through the works of Gülsün Karamustafa, Burhan Doğançay, Gözde Ilkin and Rabia Demir from contemporary Turkish art. As a result of the research, it has been revealed that applique is a technique / method/strategy that has evolved from traditional to contemporary and creates an artistic expression language with conceptual collage in the art of painting. This study is an original research that examines the conceptual dimension of applique, a traditional technique, in contemporary art.

Anahtar Kelimeler

Applique , Collage , Conceptual Collage

TÜRK ÇAĞDAŞ SANATINDA GELENEKSEL APLİKEDEN KAVRAMSAL KOLAJA (1960-)

Öz

Geleneksel el sanatlarında doğan aplike; keçe, deri, kumaş ve metal gibi farklı malzemelerle yüzeye tutturularak desen oluşturulan bir birleştirme tekniğidir. Tarihte kullanım şekline göre çeşitlilik göstermiş, çoğunlukla bulunduğu toplumdaki kültürel izleri yansıtmıştır. Sanat-zanaat ayrımının Postmodern dönemde belirsizleşmesiyle kökü geleneğe dayanan dokuma sanatları; sonrasında iplik sanatı, tekstil sanatı, lif sanatı olarak çağdaş sanatta yer almıştır.  Aplike, kapitone, dikiş, nakış gibi geleneksel sanat teknikleri de çağdaş sanatçıların üretimlerinde kullandıkları ifade araçlarına dönüşmüştür. Sanatçının seçtiği malzeme ve teknikler, aktarmak istediği düşüncenin hizmetinde araç olarak dil hâlini almaktadır. Kullanılan malzeme ve tekniklerde göstergeye işaret eden dil, çağdaş sanattaki kavramsal kolajın açık bir özelliğidir. Bu doğrultuda aplikenin yapısını oluşturan aynı zamanda düşüncenin yansıtılmasına araç olan teknik, yöntem, strateji ya da malzemenin kendisinin bir düşünceye hizmet etmesi kaçınılmaz olur.
Bu araştırma, geleneksel el sanatlarından doğan aplikenin çağdaş sanattaki kavramsal kolajla ilişkisini incelemektedir. Çalışma, özellikle 1960 sonrası resim sanatında aplikenin kullanımına odaklanmaktadır. Araştırmada karma yöntem kullanılmış; literatür taraması, göstergebilim ve söylem analizi yöntemlerinin yanında nitel araştırmanın görüşme tekniğinden de faydalanılmıştır. Çağdaş Türk sanatından Gülsün Karamustafa, Burhan Doğançay, Gözde İlkin ve Rabia Demir'in yapıtları üzerinden aplikenin kavramsal kolaj bağlamında kullanımı analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, aplikenin gelenekselden çağdaşa evrilen bir teknik/yöntem/strateji olduğu ve resim sanatında kavramsal kolajla sanatsal anlatım dili oluşturduğu ortaya konmuştur. Bu çalışma, geleneksel bir teknik olan aplikenin çağdaş sanattaki kavramsal boyutunu inceleyen özgün bir araştırma niteliği taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Aplike , Kolaj , Kavramsal Kolaj

Kaynakça

• Sonradan eklenecektir.