BEŞ FAKTÖR KİŞİLİK ÖLÇEĞİNİN YAPI GEÇERLİĞİNİN İNCELENMESİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2025, Cilt: 39 Sayı: 3, 857 - 874

Yasin Bulut , Ömer Şanlıoğlu

https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.1710744

Öz

Araştırmanın amacı, John, Donahue ve Kentle (1991) tarafından geliştirilen ve Alkan (2007) tarafından Türkçeye uyarlanan Beş Faktör Kişilik Ölçeğinin (BFI) yapı geçerliğinin test edilmesi ve ölçeğin alt boyutları arasındaki ilişkilerin incelenmesidir. Bu doğrultuda araştırmada, ilgili ölçeğin Türkçeye uyarlanmış formunun yapı geçerliği, doğrulayıcı faktör analizi (DFA) ile doğrulanmaya ve ölçeğin geçerli bir ölçüm aracı olup olmadığı test edilmeye çalışılmıştır. Araştırmada nicel bir yaklaşım ile anket tekniği kullanılmış olup ölçüm modeli, uygun istatistiksel programlar aracılığıyla test edilerek modele ilişkin doğrulayıcı faktör analizi sonuçlarına yer verilmiştir. Anket formunda yer alan soruların anlaşılırlığının kontrol edilmesi amacıyla 122 üniversite öğrencisinden veri toplanarak ön test yapılmış ve farklı çağrışımlara sahip birkaç kelime yenisiyle değiştirilmiştir. Nihai şeklini alan anket formu, 18 yaş ve üzeri 570 katılımcıya yüz yüze ya da çevrim içi olarak uygulanmıştır. Eksik yanıtlanmış ya da yarıda bırakılmış 29 anket formu veri girişi sırasında tespit edilerek veri analizi aşamasına geçmeden elenmiştir. Dolayısıyla araştırmanın örneklemi, 18 yaş ve üzeri 541 katılımcıdan oluşmuştur. Ayrıca, veri toplanan katılımcılara ilişkin tanımlayıcı istatistiksel bilgiler ve ölçekten elde edilen veriler ile parametrik testlerin yapılabilmesine imkân veren çarpıklık ve basıklık değerleri (normallik dağılımı) tablolar aracılığıyla sunulmuştur. Araştırmada elde edilen Beş Faktör Kişilik Ölçeğine (BFI) ilişkin DFA sonucuna göre ölçeğe ait hesaplanan uyum iyiliği indekslerinin tamamının kabul edilebilir sınırlar içerisinde yer aldığı (x²/sd: 2,757; CFI: 0,956; GFI: 0,825; RMSEA: 0,057) ve ayrıca boyutlar arası ilişki düzeylerinin de oldukça kuvvetli olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Beş Faktör Kişilik Ölçeği (BFI) , Yapı Geçerliği , Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA)

A RESEARCH ON THE EXAMINATION OF CONSTRUCT VALIDITY OF BIG FIVE INVENTORY

Öz

The purpose of the research is to test the construct validity of the Big Five Inventory (BFI) developed by John, Donahue and Kentle (1991) and adapted into Turkish by Alkan (2007) and to examine the relationships between the sub-dimensions of the scale. In this direction, the research verified with confirmatory factor analysis (CFA) the construct validity of the Turkish adapted form of the relevant scale and has been studied tested whether it is a valid measurement tool of scale. In the research, was used survey technique with a quantitative approach and the measurement model was tested through appropriate statistical programs and were included the results of confirmatory factor analysis releated to the model. In order to check the comprehensibility of the questions in the questionnaire form, a pre-test was conducted by collecting data from 122 university students and a few words with different connotations were replaced with new ones. The finalized questionnaire form was administered face-to-face or online to 570 participants aged 18 and over. 29 questionnaire forms that were incompletely answered or left unfinished were identified during data entry and were eliminated before proceeding to the data analysis stage. Therefore, the sample of the study consisted of 541 participants aged 18 and over. In addition, descriptive statistical information about the participants and the skewness and kurtosis values (normality distribution) that allow parametric tests to be performed with the data obtained from the scale are presented through tables. The according to the results CFA of the Big Five Inventory (BFI) obtained in the research, it was determined that all of the goodness of fit indices calculated for the scale were within acceptable limits (x²/sd: 2.757; CFI: 0.956; GFI: 0.825; RMSEA: 0.057) and also the relationship levels between the dimensions were quite strong.

Anahtar Kelimeler

Big Five Inventory (BFI) , Construct Validity , Confirmatory Factor Analysis (CFA)

Kaynakça

• Sonradan eklenecektir.