Yükseköğretim Kurumlarının Kümeleme Yöntemi ile Sınıflandırılması: Akademik ve Ekonomik Perspektif

Yıl 2025, Cilt: 39 Sayı: 3, 897 - 919, 30.09.2025

Naciye Aydemir , Erşan Sever

https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.1712734

Öz

Yükseköğretim kurumları eğitim sisteminin temel dinamikleri arasında yer alırken, eğitim ve araştırma şeklinde iki temel misyon üstlenmektedirler. Üniversiteler eğitim fonksiyonu ile nitelikli birey yetiştirerek önemli bir katma değer oluştururken, bünyesinde yer alan akademik personeller ile araştırma ve geliştirme faaliyetleriyle bilime önemli bir değer katmaktadırlar. Eğitim ve araştırmanın temel çerçevede yer aldığı yükseköğretim kurumlarında çalışmaların etkin bir şekilde yürütülmesi için kaynak kullanımında etkinliğin sağlanması oldukça önemlidir. Bu çalışmada, kümeleme analizi aracılığıyla yükseköğretim kurumlarının finansal ve akademik çerçevede durumları belirlenmeye çalışılmıştır. Seçilen 7 adet değişken modele dahil edilerek 127 devlet üniversitesinin yer aldıkları kümeler 2023 yılı kapsamında değerlendirilmiştir. Analizde, üniversitelerin finansal durumlarını ve kaynak büyüklüklerini ortaya koymak amacıyla merkezi bütçe, mal ve hizmet giderleri ve sermaye giderleri; akademik verimliliklerini değerlendirmek amacıyla yayın sayısı, doktora mezun sayısı, proje sayısı; performanslarını izlemek amacıyla da URAP sıralaması değişkenleri kullanılmıştır. Çalışma ile, yükseköğretim politikalarının oluşturulmasında üniversitelerin kaynak çeşitliliği, akademik verimlilikleri gibi ölçütlerin dikkate alınarak belirlenmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Elde edilen bulgular doğrultusunda, üniversitelerde verimliliği ve etkinliği artırmak için her kümede yer alan üniversitelere özgü, spesifik politikalar geliştirilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yükseköğretim , Veri Madenciliği , Kümeleme

Etik Beyan

Yoktur.

Destekleyen Kurum

Yoktur.

Classification Of Higher Education Institutions According To The Clustering Method: Academic and Economic Perspective

Öz

While higher education institutions are among the basic dynamics of the education system, they undertake two main missions: education and research. While universities create an important added value by raising qualified individuals with their education function, they also add significant value to science with their academic staff and research and development activities. It is very important to ensure efficiency in the use of resources in order to carry out studies effectively in higher education institutions where education and research are in the basic framework. In this study, cluster analysis was used to determine the financial and academic status of higher education institutions. By including 7 selected variables in the model, the clusters of 127 public universities were evaluated within the scope of 2023. In the analysis, the variables of central budget, goods and services expenditures and capital expenditures were used to reveal the financial status and resource size of universities; the number of publications, the number of doctoral graduates and the number of projects were used to evaluate their academic productivity; and URAP ranking was used to monitor their performance. The study concluded that higher education policies should be determined by taking into account criteria such as resource diversity and academic efficiency of universities. In line with the findings obtained, in order to increase efficiency and effectiveness in universities, the universities in each cluster.

Anahtar Kelimeler

Higher Education , Data Mining , Clustering

Etik Beyan

Yoktur.

Destekleyen Kurum

Yoktur.

Kaynakça

• Sonradan eklenecektir.