Tip imar yönetmeliğine uygun vaziyet planlarının yapay arı kolonisi yöntemiyle eniyilenmesi

Yıl 2014, Cilt: 30 Sayı: 2, 133 - 140, 01.04.2014

Murat Çağlar Baydoğan Sinan Mert Şener

Öz

Türkiye’de Tip İmar Yönetmeliğinin (TİY) kent planlamaya ve mimari tasarıma olan etkileri tartışılmaktadır. Tip imar yönetmeliğinin kurallarını esas alan çalışmanın amacı tip imar planlarına eleştiri getirmek veya savunmak değildir. Bu bağlamda, Tip İmar Yönetmeliğinin hangi durumları ortaya çıkardığını tasarımcılara göstermek üzere bir yazılım geliştirilmeye çalışılmıştır. Konutlar için yerleşim planları için tip imar yönetmeliği şartlarında, doğru yerleşimi bulacak, yoğunluk hesaplarını yapabilecek ve sonuçta çıkan kütle büyüklüğü ve kat adedini gösterebilecek bir program ortaya çıkarmak ve çalışırlığını örnek alan üzerinde sınamak çalışmanın asıl içeriğini oluşturmaktadır. Çalışmanın sonuçlarını test etmek ve konvansiyonel sistemlerle karşılaştırma yapmak için; ada ölçeğinde konut alanları için, TOKİ’ nin toplu konutlar için ürettiği yerleşim planlarını; vaziyet planı ölçeğinde mekansal örgütlenme, ABC algoritması ile yeniden üretilmiştir. E (emsal), Hmax, TAKS ve KAKS, çekme mesafelerine ve diğer hesaplarına uygunluk, uygun çözüm üretim süresi karşılaştırma kriterleri olarak belirlenmiştir. "Sonuç itibariyle; algoritmanın, tip imar yönetmelikleri şartlarını sağladığı, uygun yerleşim alternatifleri bulduğu, yoğunluk hesaplarını yaptığı ve sonuçta çıkan kütle büyüklüğü ve kat adedini gösterdiği görülmektedir. Konvansiyonel sistemlerle oluşturulan yerleşim planlarından hem alternatif olarak çok daha fazla çözüm ürettiği hem de süre açısından avantaj sağladığı açıktır. Ancak tasarımın doğası gereği; bu çalışmanın ürettiği vaziyet planlarının daha iyiyi daha uygunu bulmak için bir basamak olarak kullanılabileceği her zaman akılda tutulmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Tip İmar Yönetmeliği, TAKS, KAKS, Emsal, Optimizasyon, Yapay Arı Koloni (ABC) Algoritması

Optimizing the implementation of standardized building and zoning regulation by artificial bee colony algorithm

Öz

The effects of the Standardized Building and Zoning Regulation (SBZR) on the urban planning and architectural design have been very arguable recently based on current building conditions. The effects of the Standardized Building and Zoning Regulation on the urbanization, its mode of application, and validity are not within the scope of this study. The questionable aspects of the SBZR (its effects on urbanization, way of practice, mechanism, effectiveness etc.) are left out of the framework of the assay; instead, providing an easier way to evaluation of current situation is the main goal of the study. Moreover, even though it employs the Standardized Building and Zoning Regulation as a basis, the paper does not aim to criticize it. The software presented in the study was developed to present the outcomes of Standardized Building and Zoning Regulation to urban planners and designers. The designed program would provide a vision for practical results of Standardized Building and Zoning Regulation through manipulations on the parameters, contribute to the end product and accelerate the design-calculation processes. In another words, the aims of the software are, to lessen the burden of SBZR and other building and urban regulations on architects and urban planners, avoid the otherwise necessary calculations therefore gain time, offer a variety of solutions, and most important of all, present the models of would-be building conditions and alternatives.

Anahtar Kelimeler

Standardised Building and Zoning Regulation Artificial Intelligence, Swarm intelligence, FSI, GSI, Open Space Ratio, Density, Artificial Bee Colony Algorithm

Kaynakça

• 3194 Sayılı İmar Kanunu, Resmi Gazete, 1985 (Kabul Tarihi: 03/05/1985)
• Anonim, TOKİ Kayabaşı bölgesi mimari proje yarışması kolokyum http://os.kolokyum.com/osfiles/2009-6/ 090626_TOKI_Kayabasi_Bolgesi_Yarismasi _ Kolokyum_ Desifresi.pdf (erişim tarihi 16.06.2010) 2009.
• Acar, E., Yerleşim ve Bina Tasarımı, Planlama Dergisi, 2006/4, 16, Tmmob Şehir Plancıları Odası, Ankara, 2006.
• Bayraktar N., Kaplan, H.,Tekel, A.,. Kentsel Tasarım Yarışma Süreçleri Ve Uygulama Örnekleri Üzerinden Kentsel Tasarım Tartışmaları,. Mimarlık Dergisi Sayı 329 Mayıs-Haziran, Ankara, 2006.
• Biddulph, M., Introduction To Residential Layout, Architectural Press, Elsevier Limited, Oxford, U.K, 2007.
• Çağdaş, G., Enformasyon Teknolojilerindeki Evrimsel Sürecin Mimari Tasarım Eğitimine Yansımaları, Stüdyo, Tasarım Kuram Eleştiri Dergisi, Issue 2, Güz, 04-05, İstanbul, 2004.
• Karaboğa D., Akay B., On The Performance Of Artificial Bee Colony (Abc) Algorithm, Applıed Soft Computıng http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S15684 vol.8, 94607000531 http://dx.doi.org/10.1016/j.asoc.2007.05.007) 2008. (erişim tarihi 16.06.2013) (Doi: