Civan Perçemi (Achillie millefolium L.) Bitkisinden Elde Edilen Boyarmadde ile Yünlü Kumaşların Boyanması ve Spektrofotometrik Analizi

Yıl 2012, Cilt: 28 Sayı: 5, 421 - 428, 01.10.2012

Hüseyin Göktepe Hüseyin Benli Volkan İltaş

Öz

Civan perçemi (Achillie millefolium L.) olarak bilinen bitkinin yapısında achilleine, apigenin, azulen, camphor, coumarin, inulin, menthol, quercetin, rutin ve salisilik asittir gibi bir çok kimyasal bulundurmasına karşın yapısındaki boyarmadde özelliği içeren temel bileşen guercetin dir. Bu çalışmada guerceti ve benzer boya özelliği gösteren yapılar kullanılarak yünlü kumaşların boyanma özellikleri araştırılmıştır. Boyama öncesinde yünlü kumaşa önceden mordanlama işlem yapılmıştır. Bakır sülfat (CuSO4.5H2O), demir sülfat (FeSO4.7H2O), şap (KAl(SO4)2.12H2O), kalay (II) klorür (SnCl22H2O) ve potasyum dikromat (K2Cr2O7) olmak üzere beş farklı mordan maddesi kullanılmıştır. Mordanlanmış numuneler ayrı ayrı doğal boyarmadde kaynakları ile boyandıktan sonra renk verimleri Konika/Minolta (3600d) yansıma spektroskopisinde Realcolor yazılımı kullanılarak K/S değerleri elde edilmiştir. Kubelka-Munk denklemine göre hesaplanan K/S değeri yorumlanmış ve CIELAB (L*,a*,b*,C* ve h°) koordinatları tespit edilmiştir. Yapılan boyama ve ölçümler sonucunda tatmin edici renk tonları elde edilmiştir. Ayrıca numunelerin yıkama, sürtme, ve ışık haslıkları tespit edilmiştir. Işık haslık sonuçları 4-6 arasında değişirken. yıkama ve sürtme haslıkları tatmin edici olup 4-5 arasında değişmektedir. Yapılan ölçümler sonucunda tatmin edici sonuçlara ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yün, Doğal boyama, Civan perçemi, Mordan maddeleri, Haslık özellikleri

Dyeing of Wool Fabrics with Dyes Obtained from Plant Yarrow and Spectrophotometric Analysis

Öz

The structure of the plant known as yarrow, contains a lots of chemical like a achilleine, apigenin, azulene, camphor, coumarin, inulin, menthol, querceti, rutin, and salicylic acid but guerceti is the main component of the yarrow which containing the dye. In this study paint a similar feature, which shows guerceti and staining properties were investigated using the woolen fabrics. Woolen fabric made of pre-mordanting process before painting. Copper sulphate, iron sulphate, alum, tin (II) chloride, and potassium dichromate violet agent is used. The samples were stained with natural dyes sources of color yields Konika / Minolta (3600d) reflectance spectroscopy using software Realcolor K/S values were obtained. Calculated according to the equation of Kubelka-Munk K/S value is interpreted and CIELAB was determined The painting and color tones are satisfactory measurements were obtained as a result. The painting and color tones are satisfactory measurements were obtained as a result. In addition, sample washing, friction, and light fastness properties were determined. Light fastness results ranged from 4-6. washing and rubbing fastness is satisfactory and ranged from 4-5. Result of the measures reached a satisfactory conclusion

Anahtar Kelimeler

Wool, Natural Dyeing, Yarrow, Mordant, Fastness Properties

Kaynakça

• Öztürk, İ., Doğal Bitkisel Boyalarla Yün Boyama. Dokuz Eylül Yayınları, İzmir,1999
• Manojlovic, N.T., Antifungal activity of Rubia tinctorum, Rhamnuz frangula nad Caloplaca cerina. Fitoterapia, 76, 244-246, 2005
• Kostanecki, S.von and J.Jambar, Ber. Deut. Chem. Ges., 28, 2302,1895
• Dweck, A,C., Natural Ingredients for colouring and styling. T Klin J. Cosmetol, 2003
• Nizamlıoğlu, N.,M., Nas, S., Meyve ve sebzelerde bulunan Fenolik Bileşikler;Yapıları ve önemleri, 5,1, 20- 35, 2010
• Karamenderes, C., et al., Achillea millefolium L., A. Crithmifolia Waldst.&kitt. ve A.kotschyi boiss. Subsp. Kotschyı‟nın uçucu yağ bileşenleri ve Antimikrobiyal etkileri, 14. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı, Bildiriler, Eskişehir, 29-31 Mayıs 2002,
• http://www.saracoglu.at/bolum, 2012
• Kotan, R., et al., Antibacterial Activities Of Essential Oils And Extracts Of Turkish Achillea, Satureja and Thymus Species Against Plant Pathogenic Bacteria, J Sci Food Agric, 90, 145–160, 2010
• Kordali, S., et al. Antifungal and herbicidal properties of essential oils and n-hexane extracts of achillea gypsicola hub-mor. and Achillea Biebersteinii afan. (asteraceae), Ind. crops and prod., 29, 562–570, 2009
• http://www.bitkisel-tedavi.com/civanpercemi.htm, 2012)
• Önal, A., Extraction of Dyestuff from Onion (Allium cepa L.) and its application in the dyeing of wool, feathere-leather and cotton, Tr J. Chemistry, 20, 194-203, 1996
• Dean, J., The Craft of Natural Dyeing, 9780855327446, England, 2003
• Ranjana, B., C. N., Saikia, Isolation of colour components from native dye-bearing plants in northeastern India. Bioresource Tech. 96, 363-372, 2005
• Önal, A., Extraction of Dyestuff from madder (Rubia Tinctorum L.) plant and dyeing of wool, Feathered-leather and cotton. Tr J. Chemistry, 20, 204-213, 1996
• Ingamells, W., Colour for textiles: a user's handbook, 0-901956-56-2, 1993
• Duran, K., Tekstilde Renk Ölçümü ve Reçete Çıkarma, E.Ü. Yayın No: 17, İzmir, 2001
• http://dba.med.sc.edu/price/irf/Adobe_tg/models/ci elab.html , 2012