BibTex RIS Kaynak Göster

KÜRESEL KİRLİLİK: DÜNYA, AVRUPA BİRLİĞİ VE TÜRKİYE’DE HAVA KİRLİLİĞİ ÖRNEĞİ

Yıl 2011, Cilt: 27 Sayı: 2, 134 - 149, 01.04.2011

Öz

Günümüzde, her geçen gün artan çevre sorunlarının başında gelen hava kirliliği, geleceğin dünyasını ciddi bir şekilde tehdit etmekte, ekolojik tehlikelerle karşı karşıya bırakmaktadır. Dünya nüfusunun hızla artmasına paralel olarak, artan enerji kullanımı, endüstrinin gelişimi ve şehirleşmeyle ortaya çıkan hava kirliliği insan sağlığı ve diğer canlılar üzerinde olumsuz etkiler yaratmaktadır. Bu araştırmada hava kirleticilerin başında gelen kloroflorokarbonlar, ozon tabakasının incelmesine ve dolayısıyla küresel ısınmaya neden olan maddeler, azotoksitler, kükürtdioksit ve sera gazlarının başında gelen karbondioksit emisyonları tüm dünya ülkeleri göz önüne alınarak ortaya konmuştur. Veriler Birleşmiş Milletler İstatistik Bölümü’nden (United Nations Statistics Division) alınmış, sonuçlar Türkiye’nin mevcut durumunu açıklar biçimde değerlendirilmiştir. İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi ve Uzun Menzilli Sınırlar Ötesi Hava Kirliliği Sözleşmesi gibi uluslararası sözleşme ve protokoller, bütün ülkeleri hava kirleticilerinin ölçülmesi, belirli plan ve programlar çerçevesinde azaltılması için zorlamaktadır. Sözleşme ve protokol metinleri, gelişim süreçleri, amaç, kapsam, hedef ve yaptırımları, sözleşmelere ait resmi web sitelerinden alınmıştır. Bu protokol ve sözleşmelerin hava kirletici maddelerin emisyonlarında ne tür değişimler gösterdiği yapılan bu araştırma sonucu görülmektedir. Yapılan sözleşmelerin pek çoğunda imzası bulunan Türkiye’nin durumu da dünya perspektifinden incelenmiş, küresel hava kirliliği resminde nerede olduğu ve nerede yer alması gerektiğine dair yaklaşımlar ortaya konmuştur.

Kaynakça

  • L. Sirmen, Çevre Hukuku’na Göre Çevrenin Kirletilmesinden Do an Sorumluluk, s.23, Ankara Barosu Dergisi, 1990/1 (1990) Ankara.
  • B. O uz, Çevre Üzerine Dü ünceler, s.12, Türkiye Çevre Sorunlar Vakf Yay (1991) Ankara.
  • J.H. Dales, Çevre Sorunlar
  • n Hukuki ve Ekonomik
  • Temelleri, s.3, Çev. . Orhan Türköz, Ala Bas m malat
  • Sanayi (1986) Ankara.
  • Ö. Esero lu, Çevreci Hareket, s.650, Ankara Barosu Dergisi, Say : 1991/4 (1991) Ankara.
  • S. K mhan, Hava Kirlili i ve Kontrolü, s.1-15, Turhan Kitabevi (2006) Ankara.
  • EPA (Environmental Protection Agency), Air Pollutants, http://www.epa.gov/ebtpages/airairpollutants.html, July 2010.
  • UNEP Ozone Secr. Data Access Cent., UNSD Millennium Develop. Goals Database, UNData (2010) Nairobi, KENYA.
  • UNSD (United Nations Statistics Division), Environmental Indicators, Air pollution: Consumption of Ozone Depleting Substances (ODS), http://unstats.un.org/unsd/environment/ODS_Consumptio n.htm, July 2010.
  • UNEP (United Nations Environment Programme), Execut ve Committee of The Multilateral Fund for The Implementation of The Montreal Protocol, Country Programme: Iraq, 2009.
  • UNSD Millennium Development Goals Indicators database, UNSD Demographic Yearbook (2010) New York, USA.
  • UNSD (United Nations Statistics Division), Environmental Indicators, Greenhouse Gas Emissions: CO2 http://unstats.un.org/unsd/environment/ODS_Consumptio n.htm, July 2010. Emissions,
  • UNSD (United Nations Statistics Division), Environmental Indicators, Air pollution: Total NOX Emissions, http://unstats.un.org/unsd/environment/air_nox_emissions. htm, July 2010.
  • UN Framework Convention on Climate Change (UNFCCC) Secretariat, UNSD/UNEP 2004 Questionnaire on Environment Statistics, 2010; United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division, World Population Prospects: The 2008 Revision (2009) New York, USA.
  • UNECE (United Nations Economic Comission for Europe), Convention on Long-range Transboundary Air Pollution, Protocols to the Convention, EMEP Protocol, http://www.unece.org/env/lrtap/emep_h1.htm, July 2010.
  • UNECE (United Nations Economic Comission for Europe), Convention on Long-range Transboundary Air Pollution, Protocols to the Convention, Protocol on the Reduction of Sulphur Emissions, http://www.unece.org/env/lrtap/sulf_h1.htm, July 2010.
  • UNECE (United Nations Economic Comission for Europe), Convention on Long-range Transboundary Air Pollution, Protocols to the Convention, Protocol concerning the Control of Emissions of Nitrogen Oxides, http://www.unece.org/env/lrtap/nitr_h1.htm, July 2010.
  • UNECE (United Nations Economic Comission for Europe), Convention on Long-range Transboundary Air Pollution, Protocols to the Convention, Protocol concerning the Control of Emissions of Volatile Organic Compounds, http://www.unece.org/env/lrtap/vola_h1.htm, July 2010.
  • UNECE (United Nations Economic Comission for Europe), Convention on Long-range Transboundary Air Pollution, Protocols to the Convention, Protocol on Further Reduction of Sulphur Emissions, http://www.unece.org/env/lrtap/fsulf_h1.htm, July 2010.
  • UNECE (United Nations Economic Comission for Europe), Convention on Long-range Transboundary Air Pollution, Protoc. to the Convention, Protoc. on Heavy Metals,http://www.unece.org/env/lrtap/hm_h1.htm, July 2010.
  • UNECE (United Nations Economic Comission for Europe), Convention on Long-range Transboundary Air Pollution, Protocols to the Convention, Protocol on Persistent Organic Pollutants (POPs), http://www.unece.org/env/lrtap/pops_h1.htm, July 2010.
  • UNECE (United Nations Economic Comission for Europe), Convention on Long-range Transboundary Air Pollution, Protocols to the Convention, Protocol to Abate Acidification, Eutrophication and Ground-level Ozone, http://www.unece.org/env/lrtap/multi_h1.htm, July 2010.
  • ICAO (International Civil Aviation Organization), Air Transport Bureau (ATB), Environment (ENV) Branch, Aircraft Engine Emissions, http://www.icao.int/icao/en/env/aee.htm, July 2010.
  • J. G. Speth, Red Sky at Morning: America and the Crisis of the Global Environment New Haven, s.95. Yale University Press (2004) New Haven, USA.
  • Climate Leaders, Lead India, What is the UNFCCC & the COP. http://www.climate-leaders.org/climate-change- resources/india-at-cop-15/unfccc-cop edit. Dec. 2009, July 2010.
  • UNFCCC (The United Nations Framework Convention on Climate Change), Text of the Convention, Article 2: Objective, http://unfccc.int/essential_background/convention/backgro und/items/1353.php, edit.Nov. 2005, July 2010.
  • TC Çevre ve Orman Bakanl D
  • , http://did.cevreorman.gov.tr, July 2010. li kiler ve AB Dairesi Ba kanl

Global pollution: Instance of air pollution in the world, European Union and Turkey

Yıl 2011, Cilt: 27 Sayı: 2, 134 - 149, 01.04.2011

Öz

Air pollution, which is among the most important environmental pollution types today, threatens the world of future and causes ecological dangers. Air pollution caused by increased use of energy due to the rapid increase in world population, developed industry and urbanisation can cause adverse effects on human health and other living organisms. In the present study, emissions of nitrogenoxide, sulphurdioxide, carbondioxide, which is the main greenhouse gas and forms the main air pollutants such as chlorofluorocarbons causing ozone layer depletion and consequently global warming were investigated by considering all the countries in the world. The data taken by United Nations Statics Division and the results evaluated Turkey’s present condition exactly. International regulations and treaties such as Convention on Long-range Transboundary Air Pollution and United Nations Framework Convention on Climate Change put an obligation on countries to measure air pollutants, reduce air pollution in a certain plan and program. The contracts and protocol contracts, development process, aim, scopes and sanctions taken by official web sites. As the result of the study it was seen how these regulations and protocols have changed the emissions of air pollutants. Situation in Turkey, which signed many of these protocols on air pollution, was also evaluated from the perspective of the world. The study showed an approach for Turkey to find its place in the general picture of air pollution by defining its present situation.

Kaynakça

  • L. Sirmen, Çevre Hukuku’na Göre Çevrenin Kirletilmesinden Do an Sorumluluk, s.23, Ankara Barosu Dergisi, 1990/1 (1990) Ankara.
  • B. O uz, Çevre Üzerine Dü ünceler, s.12, Türkiye Çevre Sorunlar Vakf Yay (1991) Ankara.
  • J.H. Dales, Çevre Sorunlar
  • n Hukuki ve Ekonomik
  • Temelleri, s.3, Çev. . Orhan Türköz, Ala Bas m malat
  • Sanayi (1986) Ankara.
  • Ö. Esero lu, Çevreci Hareket, s.650, Ankara Barosu Dergisi, Say : 1991/4 (1991) Ankara.
  • S. K mhan, Hava Kirlili i ve Kontrolü, s.1-15, Turhan Kitabevi (2006) Ankara.
  • EPA (Environmental Protection Agency), Air Pollutants, http://www.epa.gov/ebtpages/airairpollutants.html, July 2010.
  • UNEP Ozone Secr. Data Access Cent., UNSD Millennium Develop. Goals Database, UNData (2010) Nairobi, KENYA.
  • UNSD (United Nations Statistics Division), Environmental Indicators, Air pollution: Consumption of Ozone Depleting Substances (ODS), http://unstats.un.org/unsd/environment/ODS_Consumptio n.htm, July 2010.
  • UNEP (United Nations Environment Programme), Execut ve Committee of The Multilateral Fund for The Implementation of The Montreal Protocol, Country Programme: Iraq, 2009.
  • UNSD Millennium Development Goals Indicators database, UNSD Demographic Yearbook (2010) New York, USA.
  • UNSD (United Nations Statistics Division), Environmental Indicators, Greenhouse Gas Emissions: CO2 http://unstats.un.org/unsd/environment/ODS_Consumptio n.htm, July 2010. Emissions,
  • UNSD (United Nations Statistics Division), Environmental Indicators, Air pollution: Total NOX Emissions, http://unstats.un.org/unsd/environment/air_nox_emissions. htm, July 2010.
  • UN Framework Convention on Climate Change (UNFCCC) Secretariat, UNSD/UNEP 2004 Questionnaire on Environment Statistics, 2010; United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division, World Population Prospects: The 2008 Revision (2009) New York, USA.
  • UNECE (United Nations Economic Comission for Europe), Convention on Long-range Transboundary Air Pollution, Protocols to the Convention, EMEP Protocol, http://www.unece.org/env/lrtap/emep_h1.htm, July 2010.
  • UNECE (United Nations Economic Comission for Europe), Convention on Long-range Transboundary Air Pollution, Protocols to the Convention, Protocol on the Reduction of Sulphur Emissions, http://www.unece.org/env/lrtap/sulf_h1.htm, July 2010.
  • UNECE (United Nations Economic Comission for Europe), Convention on Long-range Transboundary Air Pollution, Protocols to the Convention, Protocol concerning the Control of Emissions of Nitrogen Oxides, http://www.unece.org/env/lrtap/nitr_h1.htm, July 2010.
  • UNECE (United Nations Economic Comission for Europe), Convention on Long-range Transboundary Air Pollution, Protocols to the Convention, Protocol concerning the Control of Emissions of Volatile Organic Compounds, http://www.unece.org/env/lrtap/vola_h1.htm, July 2010.
  • UNECE (United Nations Economic Comission for Europe), Convention on Long-range Transboundary Air Pollution, Protocols to the Convention, Protocol on Further Reduction of Sulphur Emissions, http://www.unece.org/env/lrtap/fsulf_h1.htm, July 2010.
  • UNECE (United Nations Economic Comission for Europe), Convention on Long-range Transboundary Air Pollution, Protoc. to the Convention, Protoc. on Heavy Metals,http://www.unece.org/env/lrtap/hm_h1.htm, July 2010.
  • UNECE (United Nations Economic Comission for Europe), Convention on Long-range Transboundary Air Pollution, Protocols to the Convention, Protocol on Persistent Organic Pollutants (POPs), http://www.unece.org/env/lrtap/pops_h1.htm, July 2010.
  • UNECE (United Nations Economic Comission for Europe), Convention on Long-range Transboundary Air Pollution, Protocols to the Convention, Protocol to Abate Acidification, Eutrophication and Ground-level Ozone, http://www.unece.org/env/lrtap/multi_h1.htm, July 2010.
  • ICAO (International Civil Aviation Organization), Air Transport Bureau (ATB), Environment (ENV) Branch, Aircraft Engine Emissions, http://www.icao.int/icao/en/env/aee.htm, July 2010.
  • J. G. Speth, Red Sky at Morning: America and the Crisis of the Global Environment New Haven, s.95. Yale University Press (2004) New Haven, USA.
  • Climate Leaders, Lead India, What is the UNFCCC & the COP. http://www.climate-leaders.org/climate-change- resources/india-at-cop-15/unfccc-cop edit. Dec. 2009, July 2010.
  • UNFCCC (The United Nations Framework Convention on Climate Change), Text of the Convention, Article 2: Objective, http://unfccc.int/essential_background/convention/backgro und/items/1353.php, edit.Nov. 2005, July 2010.
  • TC Çevre ve Orman Bakanl D
  • , http://did.cevreorman.gov.tr, July 2010. li kiler ve AB Dairesi Ba kanl
Toplam 30 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Diğer ID JA82BG62KU
Bölüm Makale
Yazarlar

Aysun Altıkat Bu kişi benim

Fatma Ekmekyapar Torun Bu kişi benim

Tuba Turan Bayram Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 1 Nisan 2011
Yayımlandığı Sayı Yıl 2011 Cilt: 27 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Altıkat, A., Ekmekyapar Torun, F., & Turan Bayram, T. (2011). KÜRESEL KİRLİLİK: DÜNYA, AVRUPA BİRLİĞİ VE TÜRKİYE’DE HAVA KİRLİLİĞİ ÖRNEĞİ. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fen Bilimleri Dergisi, 27(2), 134-149.
AMA Altıkat A, Ekmekyapar Torun F, Turan Bayram T. KÜRESEL KİRLİLİK: DÜNYA, AVRUPA BİRLİĞİ VE TÜRKİYE’DE HAVA KİRLİLİĞİ ÖRNEĞİ. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fen Bilimleri Dergisi. Nisan 2011;27(2):134-149.
Chicago Altıkat, Aysun, Fatma Ekmekyapar Torun, ve Tuba Turan Bayram. “KÜRESEL KİRLİLİK: DÜNYA, AVRUPA BİRLİĞİ VE TÜRKİYE’DE HAVA KİRLİLİĞİ ÖRNEĞİ”. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fen Bilimleri Dergisi 27, sy. 2 (Nisan 2011): 134-49.
EndNote Altıkat A, Ekmekyapar Torun F, Turan Bayram T (01 Nisan 2011) KÜRESEL KİRLİLİK: DÜNYA, AVRUPA BİRLİĞİ VE TÜRKİYE’DE HAVA KİRLİLİĞİ ÖRNEĞİ. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fen Bilimleri Dergisi 27 2 134–149.
IEEE A. Altıkat, F. Ekmekyapar Torun, ve T. Turan Bayram, “KÜRESEL KİRLİLİK: DÜNYA, AVRUPA BİRLİĞİ VE TÜRKİYE’DE HAVA KİRLİLİĞİ ÖRNEĞİ”, Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fen Bilimleri Dergisi, c. 27, sy. 2, ss. 134–149, 2011.
ISNAD Altıkat, Aysun vd. “KÜRESEL KİRLİLİK: DÜNYA, AVRUPA BİRLİĞİ VE TÜRKİYE’DE HAVA KİRLİLİĞİ ÖRNEĞİ”. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fen Bilimleri Dergisi 27/2 (Nisan 2011), 134-149.
JAMA Altıkat A, Ekmekyapar Torun F, Turan Bayram T. KÜRESEL KİRLİLİK: DÜNYA, AVRUPA BİRLİĞİ VE TÜRKİYE’DE HAVA KİRLİLİĞİ ÖRNEĞİ. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fen Bilimleri Dergisi. 2011;27:134–149.
MLA Altıkat, Aysun vd. “KÜRESEL KİRLİLİK: DÜNYA, AVRUPA BİRLİĞİ VE TÜRKİYE’DE HAVA KİRLİLİĞİ ÖRNEĞİ”. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fen Bilimleri Dergisi, c. 27, sy. 2, 2011, ss. 134-49.
Vancouver Altıkat A, Ekmekyapar Torun F, Turan Bayram T. KÜRESEL KİRLİLİK: DÜNYA, AVRUPA BİRLİĞİ VE TÜRKİYE’DE HAVA KİRLİLİĞİ ÖRNEĞİ. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fen Bilimleri Dergisi. 2011;27(2):134-49.

✯ Etik kurul izni gerektiren, tüm bilim dallarında yapılan araştırmalar için etik kurul onayı alınmış olmalı, bu onay makalede belirtilmeli ve belgelendirilmelidir.
✯ Etik kurul izni gerektiren araştırmalarda, izinle ilgili bilgilere (kurul adı, tarih ve sayı no) yöntem bölümünde, ayrıca makalenin ilk/son sayfalarından birinde; olgu sunumlarında, bilgilendirilmiş gönüllü olur/onam formunun imzalatıldığına dair bilgiye makalede yer verilmelidir.
✯ Dergi web sayfasında, makalelerde Araştırma ve Yayın Etiğine uyulduğuna dair ifadeye yer verilmelidir.
✯ Dergi web sayfasında, hakem, yazar ve editör için ayrı başlıklar altında etik kurallarla ilgili bilgi verilmelidir.
✯ Dergide ve/veya web sayfasında, ulusal ve uluslararası standartlara atıf yaparak, dergide ve/veya web sayfasında etik ilkeler ayrı başlık altında belirtilmelidir. Örneğin; dergilere gönderilen bilimsel yazılarda, ICMJE (International Committee of Medical Journal Editors) tavsiyeleri ile COPE (Committee on Publication Ethics)’un Editör ve Yazarlar için Uluslararası Standartları dikkate alınmalıdır.
✯ Kullanılan fikir ve sanat eserleri için telif hakları düzenlemelerine riayet edilmesi gerekmektedir.