Tax perception and tax awareness: an analysis on Tokat Gaziosmanpaşa University Faculty of Economics and Administrative Sciences students

Yıl 2025, Sayı: 70, 115 - 124, 30.04.2025

Bahadir Sazak Dogan

https://doi.org/10.18070/erciyesiibd.1614505

Öz

In this study, the tax perception and awareness of Tokat Gaziosmanpaşa University Faculty of Economics and Administrative Sciences students were examined. The data obtained from the students indicate that the perception that paying taxes is a civic duty, a legal obligation and requires sacrifice is widespread among students. In addition, there are criticisms about high tax rates and inadequate penal sanctions. On the other hand, factors such as increasing the transparency and accountability of the state administration, ensuring fair tax distribution and raising the level of education are important factors to increase the level of tax awareness. In addition, it has been evaluated that students consider tax evasion as a moral problem and have the idea that strict sanctions will increase tax awareness.
In the related study, the effects of demographic factors and various socio-economic factors on tax perception and awareness were analyzed through statistical analyses. The results reveal that the development of a more fair, understandable and efficient tax system can increase the level of tax awareness.

Anahtar Kelimeler

Tax , Tax Perception , Tax Awareness

Vergi algısı ve vergi bilinci: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi öğrencileri üzerine bir analiz

Öz

Bu çalışmada, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler fakültesi öğrencilerinin vergi algısı ve vergi bilinci düzeyleri incelenmiştir. Belirtilen fakültede farklı bölümlerde ve çeşitli sınıflarda (1, 2, 3, 4 ve 4+) öğrenim gören 535 öğrenciye anket uygulanmıştır. Anket sonucunda elde edilen veriler güvenilirlik, Mann Whitney U ve Kruskal Wallis H testlerine tabi tutulmuştur. Öğrencilerden elde edilen veriler, vergi ödemenin vatandaşlık görevi olduğu, yasal bir zorunluluk niteliğinde olduğu ve fedakarlık gerektirdiği algısının öğrenciler arasında yaygın olduğunu işaret etmektedir. Ek olarak, vergi oranlarının yüksek ve cezai yaptırımların yetersiz oluşu konularında eleştiriler göze çarpmaktadır. Öte yandan, devlet yönetiminin şeffaflığı ve hesap verebilirliğinin artırılması, adil vergi dağılımının sağlanması ve eğitim seviyesinin yükseltilmesi gibi faktörlerin vergi bilinç düzeyini arttırmak adına önem taşıyan faktörler olduğu öne çıkmaktadır. Ayrıca, öğrencilerin vergi kaçırmayı ahlaki bir sorun olarak gördükleri ve sıkı cezai yaptırımların vergi bilincini arttıracağı yönünde fikre sahip oldukları değerlendirilmiştir.
İlgili çalışmada demografik unsurların ve çeşitli sosyo-ekonomik etkenlerin vergi algısı ve bilinci üzerindeki etkileri istatistiksel analizlerle incelenmiştir. Sonuçlar, daha adil, anlaşılabilir ve etkin bir vergi sisteminin geliştirilmesinin vergi bilinç düzeyini artırabileceğini ortaya koymaktadır

Anahtar Kelimeler

Vergi , Vergi Algısı , Vergi Bilinci

Kaynakça

• Akdoğan, A. (2006). Kamu Maliyesi. (Genişletilmiş 11. Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Akkara, Ö. ve Gencel, U. (2016). Yükseköğretim Öğrencilerinin Vergiye Yönelik Algılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Örneği, Organizasyon Ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 8(1), 28-48.
• Barlas, E. ve Güney, G. (2017). Üniversite Öğrencilerinin Vergi Bilinç Düzeylerinin Ve Fatura Duyarlılıklarının Ölçülmesi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2, 177-197.
• Cansız, H. (2015). Defterdarlık çalışanlarının vergi algıları: Afyonkarahisar örneği. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 22(2), 433-450.
• Çelebi, A. K., Mıynat, M., Canbay, T., Bulut, Z. A., Mastar Özcan, P., Akyol Bulut, Ö. ve Tunçay, B. (2019). Üniversite Öğrencilerinin Vergi Bilinci Ve Vergi Algılarının Ölçülmesine Yönelik Ampirik Bir Araştırma: Manisa Celal Bayar Üniversitesi Örneği. Manisa: Manisa Celal Bayar Üniversitesi Basımevi.
• Dornstein, M. (1987). Taxes: Attitudes and perceptions and their social bases. Journal of Economic Psychology, 8(1), 55-76.
• Edizdoğan N., Ö. Çetinkaya ve E. Gümüş (2010), Kamu Maliyesi, Ekin Basım Yayın, Bursa.
• İzgi, K. ve Saruç N. T. (2011). Sosyo-Kültürel Faktörlerin Vergi Ahlakı Üzerindeki Etkisi: Üniversite Öğrencileri ile Yapılan Anket Çalışması. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2, 133-142.
• Karasaç, F. (2021). Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğrencilerinin Vergi Bilinci ve Vergi Algısına İlişkin Bir Araştırma, Vergi Raporu, 267, 149-169.
• Karlılar, S. ve Kıral, G. (2018). Vergiye Öğrenci Bakış Açısı: Çukurova Üniversitesi Örneği, Çukurova Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1. 45-66.
• Kete, H. (2022). Öğrencilerin Vergi Bilinci ve Vergi Ahlakı Düzeylerine Yönelik Bir Alan Araştırması, Vergi Raporu, 274, 144-164.
• Kıral, E. (2018). Vergi ahlak ve vergi bilincini etkileyen faktörler: Çukurova Üniversitesi öğrencileri üzerine bir analiz. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(2), 150-167.
• Orviska, M. ve Hudson, J. (2002). Tax Evasion, Civic Duty And The Law Abiding Citizen, European Of Political Economy, 19, 83-102.
• Ömürbek, N., Çiçek, H. G. ve Çiçek, S. (2007). Vergi Bilinci Üzerine Bir İnceleme: Üniversite Öğrencileri Üzerinde Yapılan Anketin Bulguları, Maliye Dergisi, 153, 102-122.
• Saad, N. (2014). Tax Knowledge, Tax Complexity And Tax Compliance: Taxpayers’ View. Procedia- Social And Behavioral Sciences, 109. 1069-1075.
• Sağbaş, İ. ve Başoğlu, A. (2005). İlköğretim Çağındaki Öğrencilerin Vergileri Algılaması: Afyonkarahisar İli Örneği, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 2, 123-144.
• Sağlam, M. (2013). Vergi algısı ve vergi bilinci üzerine bir araştırma: İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi öğrencilerinde vergi algısı ve bilinci. Sosyoekonomi, 19(19), 315-334.
• Savaşan, F. ve H. Odabaş (2005). Türkiye’de Vergi Kayıp ve Kaçaklarının Nedenleri Üzerine Ampirik Bir Çalışma, Selçuk Üniversitesi İİBF, Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 10, 1-28.
• Tabakan, G. ve Avcı, O. (2018). Vergi Bilinci ve Vergi Tutumunu Etkileyen Faktörler: Aksaray Üniversitesi İİBF Öğrencileri Üzerine Bir Analiz, Mali Çözüm Dergisi, 149, 29-59.
• Teyyare, E. ve Kumbaşlı, E. (2016). Vergi Bilinci ve Vergi Ahlakinin Gelişmesinde Maliye Bölümü Eğitiminin Rolü. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(4), 1-30.
• Yeşilyurt, Ş. (2015). Vergi Bilincinin Vergi Ahlakı Üzerindeki Etkisi: Maliye ve İlahiyat Bölümü Öğrencileri Örneği, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(32), 36-56.
• Yanık, A. ve Doğan, E. (2022). Vergi Bilinci Ve Vergi Algısı: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Öğrencileri Üzerine Bir Uygulama. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(44), 1-24.