ISO 9001:2000 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ: DÜNYA, AVRUPA VE TÜRKİYE UYGULAMALARININ KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2005, Sayı: 25, 1 - 19, 01.02.2005

Yrd. doç. Dr. Sıtkı İlkay Doç. Dr. İnci Varinli

Öz

Uluslararası Standartlar Örgütü (ISO) ISO 9000 kalite belgesinde her beş yılda bir güncellemeler yaparak günümüz şartlarına uyarlamaya çalışmaktadır. Son yapılan güncelleme ile ISO 9001:2000 Kalite Yönetim Sistemi Aralık 2000’de yürürlüğe girmiştir. Çalışmada, ISO araştırma sonuçları kullanılarak Dünya, Avrupa ve Türkiye’de belgeli kuruluşların dağılımı incelenmiştir. Ayrıca, ülkemizde belgeleri kuruluşların bölgelere ve illere göre dağılımı incelenmiştir. Bu istatistiklerden elde edilen bulgular ile illere göre belgeli kuruluş sayısı ile illerin gelişmişlik düzeyi ve GSYİH’dan aldıkları pay arasında ilişki olup olmadığı araştırılmıştır. Korelasyon analizi sonucunda bu faktörler ile belgeli kuruluşların sayısı arasında güçlü ve pozitif bir ilişki bulunmuştur. Ayrıca, yapılan regresyon analizi sonucunda, bu faktörlerin illerdeki belgeli kuruluşların sayısındaki artışta da etkili olduğu tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

ISO 9001:2000, kalite yönetim sistemi, sosyoekonomik göstergeler

Kaynakça

• BIAZZO, S. and G. BERNARDI (2003), “Process Management Practices and Quality Systems Standards”, Business Process Management Journal, 9(2), pp. 149-169.
• CASADESUS, M., G. GIMENEZ and I. HERAS (2001), “Benefits of ISO 9000 Implementation in Spanish Industry”, European Business Review, 13(6), pp. 327-335.
• CONTI, T. (1999), “Vision 2000: Positioning the New ISO 9000 Standars with Respect to Total Quality Management Models”, Total Quality Management, 10(4-5), pp. 454-464.
• Douglas, A., S. Coleman and R. Oddy (2003), “The Case for ISO 9000”, The TQM Magazine, 15(5), 316-324.
• DPT, İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması, DPT Yayın No: 2671, Ankara, Mayıs 2003.
• EREL, E. and J. B. GHOSH (1997), “ISO 9000 Implementation in Turkish Industry”, International Journal of Operations & Production Management, 17(12), pp. 1233-1246.
• FOX, L. (2001), “ISO 9000:2000- More Than Just a Standard- An Integrated Process Leadership Model for the 21st Century”, Proceedings of 45th Annual International Congress of the Eurepean Organization for Quality, September, 1-4.
• GÜNDOĞDU, İ. ve G. N. GÜNAY (2003), “ISO 9001:2000 Kalite Yönetim Sisteminin Toplam Kalite Yönetimi ve Rekabet Avantajı Üzerine Etkisi ve Bir Uygulama”, İktisat İşletme ve Finans, 18.yıl, Ağustos, ss. 93-100.
• HERAS, I., M. CASADESUS and G. P.M. DICK (2002), “ISO 9000 Certification and the Bottom Line: A Comparative Study of the Profitability of Basque Region Companies”, Managerial Auditing Journal, 17(1-2), pp. 72-78.
• KAVRAKOĞLU, İ. (1998), Kalite Güvencesi ve ISO 9000, 3.Baskı, Kalite Derneği Yayını, İstanbul.
• MAGD, H. and A. CURRY (2003), “An Empirical Analysis of Management Attitudes Towards ISO 9001:2000 in Egypt”, The TQM Magazine, 15(6), pp. 381-390.
• PEARCH, C. and J. KITKA (2000), “A Look at the New ISO 9000:2000”, Hydrocarbon Processing, April, pp. 113-120.
• PHENG, L. S. (2001), “Towards TQM – Integrating Japanese 5-S Principles with ISO 9001:2000 Requirements”, The TQM Magazine, 13(5), pp. 334-340.
• The ISO Survey of ISO 9001:2000 and ISO 14001 Certificates – 2003, İnternet Adresi: www.iso.org, Erişim Tarihi: 27.10.2004.
• WILLIAMS, J. A. (2004), “The Impact of Motivating Factors on Implementation of ISO 9001:2000 Registration Process”, Management Research News, 27(1-2), pp. 74-84.
• YAHYA, S. and W. K. GOH (2001), “The Implementation of an ISO 9000 Quality System”, International Journal of Quality and Reliability Management, 18(9), pp. 941-966.
• INTERNATIONAL STANDARDIZATION ORGANIZATION, http://www.iso. org/iso/en/iso9000-14000/understand/qmp.html, Erişim Tarihi, 25.07.2005.
• DEVLET İSTATİSTİK ENSTİTÜSÜ, http://www.die.gov.tr, Erişim Tarihi: 26.07.2005.