TÜRKİYE’DE 1980 SONRASI SEÇİM DÖNEMLERİNİN POLİTİK KONJONKTÜREL DALGALANMALARI TEORİSİ ÇERÇEVESİNDE ANALİZİ

Yıl 2010, Sayı: 36, 223 - 238, 20.05.2015

Filiz Özkan Recep Tarı

Öz

Bu çalışmada, Türkiye’de 1985 sonrasında yaşanan altı milletvekili genel seçimlerinde,
makroekonomik değişkenlerden GSYİH, para arzı ve kamu harcamaları değişkenlerinin seyrinde
politik amaçlı bir sapmanın olup olmadığı incelenmiştir. İncelenen seçim dönemlerinde politik
konjonktürel dalgalanmaların (PBC) test edilmesinde Nordhaus’un “geleneksel fırsatçı model”i
kullanılmıştır. Nordhaus’un fırsatçı modeli Alesina vd. (1991)’nin OECD ülkeleri ve endüstriyel
ülkeler için yaptıkları çalışmalarında kullandıkları otoregresif analiz yöntemi ile ampirik olarak
test edilmiştir. Seçim dönemlerinde genel olarak PBC etkisinin olup olmadığının belirlenmesi
amacıyla tek bir seçim dummy değişkeninin kullanıldığı Model I test sonuçlarına bakıldığında,
GSYİH ,kamu harcamaları ve para arzı araç değişkenlerinde seçim dönemlerinde PBC teorisine
uygun olarak dummy katsayısının pozitif ve istatistiki olarak anlamlı olduğu sonucuna ulaşılmış-
tır. Her seçim döneminin ayrı ayrı incelendiği Model II test sonuçlarında ise her seçim döneminin
şartlarına göre farklı sonuçlar ortaya çıkmıştır. Bu sonuçlar genel olarak değerlendirildiğinde ise
PBC etkisinin en belirgin olduğu seçim döneminin 1987 seçimleri olduğu, 2002 ve 2007 seçimlerinde
ise PBC etkisinin diğer dönemlere göre zayıfladığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Politik Konjonktürel Dalgalanmalar, Geleneksel Fırsatçı Model, Seçim Ekonomisi

Kaynakça

• AKALIN, Gülsün ve Kemal ERKİŞİ; (2007), “Türkiye’de Seçim Ekonomisi Uygulamalarının Geleneksel Oportünist Seçim Çevrimleri Açısın- dan Değerlendirilmesi”, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (5), ss. 89–116.
• AKÇORAOĞLU, Alpaslan ve Funda YURDAKUL; (2004), “Siyasal Ekonomi Açısından Büyüme, Enflasyon ve Bütçe Açıkları: Türkiye Üzerine Bir Uygulama”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, , 59(1), ss.1-25.
• ALESINA, Alberto ve Nouriel ROUBINI; (1990), “Political Cycle in OECD Economies”, NBER Working Paper Series, 3478, National Bureau of Economic Research, ss.663-688.
• ALESINA, Alberto, Gerald D. COHEN ve Nouriel ROUBİNİ; (1991), “Makroeconomic Policy and Elections in OECD Democracies”, NBER Working Paper, National Bureau of Economic Research, ss.227-262.
• ALESINA, Alberto; Roberto PEROTTİ ve Jose TAVARES; (1998), “The Political Economy of Fiscal Adjustments”, The Brookings Instution Journal, 29, ss. 197-266.
• BAKIRTAŞ, İbrahim ve Cüneyt KOYUNCU; (2005), “Politik Dalgalanmalar Yaklaşımı Çerçevesinde Türkiye'deki Seçimler Ekonometrik Anali- zi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(1), ss.55-66.
• BERA, Anil ve Carlos JARQUE; (1981), “Efficient Test for Normality, Heterosedasticity and Serial Indepence of Regression Residuals: Monte Carlo Evidence”, Economics Letter, 7, ss.313-318.
• BERGER, Helge ve Ulrich WOITEK; (1997), “Searching for Political Business Cycles in Germany”, Public Choice, 91 (2), ss. 179-197.
• DICKEY, David A. ve Wayne A. FULLER; (1979), “Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root”, Journal of the American Statistical Association, 74, ss.427–431.
• ERGÜN, Mine; (2000), “Electoral Political Business Cycles In Turkey”, Yayın- lanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bilkent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• GODFREY, Leslie George; (1988), Spesicification Test in Econometrics, Cambridge, UK, 252p.
• HIBBS, Dougles A.; (1977), “Political parties and macroeconomic policy”, The American Political Science Review, 71 (4), ss.1467-1487.
• KUZU, Yasemin; (2001), “Türkiye Ekonomisinde Politik Devresel Hareketler”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bi- limler Enstitüsü, Ankara.
• NORDHAUS, William; (1975), “The Political Business Cycle”, The Review of Economic Studies, 42(2), ss.169-190.
• ÖZATAY, Fatih; (1999), “Populist Policies and the Role of Economic Institutions in the Performance of the Turkish Economy”, Yapı Kredi Economic Review, 10 (1), ss. 13-26.
• ÖZKAN, Filiz; (2005). “Döviz kuru öngörü yöntemleri: Türkiye uygulaması”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniver- sitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• SARAÇ, Taha Bahadır; (2005), “Politik Konjonktür Dalgalanmaları Teorileri Çerçevesinde Seçim Ekonomisi Kavramı ve (1980–2004) Dönemi Türkiye Uygulaması”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• SEZGİN, Şennur; (2005), “Politika ve Ekonomi İlişkisi: Türkiye’de Politik Konjonktürel Dalgalanmalar ve Ekonomik Oy Verme”, Yayınlan- mamış Doktora Tezi , Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü- sü, Eskişehir.
• TELATAR, Funda; (2000), “Parlamenter Sistemlerde Politik Devresel Dalga- lanmalar: Teori ve Türkiye İçin Bir Uygulama”, G.Ü.İ.İ.B.F. Der- gisi, 4/2000, ss. 133-154.
• TELATAR, Funda; (2001), “Politik Devresel Dalgalanmalar Teorisi Işığında Demokrasi-Siyaset-Ekonomi İlişkisi”, İktisat, İşletme ve Finans Dergisi, 2001, 187 (1), ss. 57-66.
• TREISMAN Daniel ve Vladimir GIMPELSON; (2001), “Political Business Cycle and Russian Elections, or The Manipulations of Chudar”, British Journal of Political Science, 31 (4), ss.225-246.
• YAMAK, Rahmi ve Nebiye YAMAK; (1999), “Türkiye’de Genel Milletvekili Seçimleri ve Ekonomi”, İktisat, İşletme ve Finans Dergisi, 14(2), ss. 47-57.