EVALUATING LEASE CERTIFICATES AND ASSET LEASE COMPANIES ACCORDING TO INCOME TAX AND CORPORATE TAX

Yıl 2015, Sayı: 46, 43 - 74, 17.11.2015

Erkan Aydın Kadir Ayyıldırım

Öz

Lease certificate is a capital market instrument issued by asset leasing companies to finance all kinds of assets and rights that provides their owners income in accordance with their shares. Asset leasing companies, in comparison, are companies that issue lease certificates in return to the immovable properties and other assets they take over. The taxation of the incomes provided by lease certificates have different practices depending on whether they are issued within the country or abroad. For the incomes derived from the lease certificates that are issued within the country, tax withholding applies as per the provisional article 67 of the Income Tax Code. As for the incomes derived from the lease certificates which are issued abroad, the income is to be taxed differs between limited and unlimited taxpayers to the extent of income tax and corporate tax in terms of general principles. Incomes of asset leasing companies are subject to corporate tax and there are extensive tax exemptions in the Corporate Tax Code for the acquisition of immovable properties for the issue of lease certificates. In this work, the lease certificates are viewed in terms of the taxation of incomes, income tax and corporate tax after the legal character of the lease certificates are examined in regards to the Capital Market Code. 

Anahtar Kelimeler

Capital Market, Lease Certificates, Asset Lease Companies, Income Tax, Corporate Tax.

Kira Sertifikalarının ve Varlık Kiralama Şirketlerinin Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi Bakımından Değerlendirilmesi

Öz

Kira sertifikası, her türlü varlık ve hakkın finansmanını sağlamak amacıyla varlık kiralama şirketi tarafından ihraç edilen ve sahiplerinin bu varlık veya haktan elde edilen gelirlerden payları oranında edinmelerini sağlayan bir sermaye piyasası aracıdır. Varlık kiralama şirketleri ise devraldıkları taşınmazlar ve diğer varlıklar karşılığında kira sertifikası ihraç eden sermaye piyasası kurumlarıdır. Kira sertifikalarından sağlanan gelirlerin vergilendirilmesi yurtiçinde ya da yurtdışında ihraç edilmeleri bakımından farklı esaslara tabidir. Yurtiçinde ihraç edilen kira sertifikalarından sağlanan gelirler üzerinden GVK geç.m.67’ye göre tevkifat yapılır. Yurtdışında ihraç edilen kira sertifikalarından sağlanan gelirler ise gelir vergisi ve kurumlar vergisi kapsamında, geliri elde edenlerin tam mükellef ya da dar mükellef olmaları bakımından farklılık gösterecek şekilde genel esaslara göre vergilendirilir. Varlık kiralama şirketlerinin kazançları kurumlar vergisine tabi olmakla birlikte kira sertifikası ihracına dönük olarak devraldıkları taşınmazlara ilişkin olarak KVK’da kapsamlı istisna hükümlerine yer verilmiştir. Bu çalışmada kira sertifikalarının sermaye piyasası mevzuatı açısından hukuki nitelikleri incelendikten sonra sağladıkları gelirlerin vergilendirilmesi, gelir vergisi ve kurumlar vergisi bakımından ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sermaye Piyasası, Kira Sertifikası, Varlık Kiralama Şirketi, Gelir Vergisi, Kurumlar Vergisi

Kaynakça

• AAOIFI (Accounting and Auditing Organisation for Islamic Financial Instituti- ons); (2010), “Shari’a Standards for Islamic Financial Institutions”, Bahrain.
• ACABEY, Ahmet; (2011), ”Kira Sertifikaları ve Mevzuatta Yapılan Düzenle- meler”, Vergi Sorunları Dergisi, 272, ss.194-200.
• ADAM, Nathif J. and Abdulkader THOMAS; (2005), Islamic Bonds: Your
• Guide to Issuing, Strucuring and Investing in Sukuk, London: Eu- romoney Books. AFSHAR, Tahmoures A.; (2013), “Compare and Contrast Sukuk (Islamic Bonds) with Conventional Bonds, Are they Compatible?”, The Journal of Global Business Management, 9(1), pp.44-52.
• AHMED, Essia Ries; Md. Aminul ISLAM and Tariq Tawfeeq Yousif ALABDULLAH; (2014), “Islamic Sukuk: Pricing Mechanism and Ra- ting”, Journal of Asian Scientific Research, 4(11), pp.640-648.
• AKBULAK, Yavuz; (2011), “Türk Sermaye Piyasasının Yeni Aktörleri: Kira
• Sertifikaları ve Varlık Kiralama Şirketleri”, Active Finans Dergisi, 72, ss.42-47. AL-AMINE, Muhammad al-Bashir Muhammad; (2012), Global Sukūk and Islamic Securitization Market: Financial Engineering and Product
• Innovation, Boston: Brill. ALTAŞ, Gökben; (2008), “İslami Finans Sistemi”, Türkiye Sermaye Piyasası
• Aracı Kuruluşları Birliği Sermaye Piyasasında Gündem, 69, ss.18- AUSAF, Ahmet; (1993), “Contemporary Practises of Islaming Financing Tech- niques”, Islamic Development Bank, Research Paper No. 20.
• BOLKOL, Kubilay; (2014), “Neden Sukuk, Neden Sale&Leaseback?”, Yakla- şım, 253, ss.251-254.
• BÜYÜKAKIN, Figen ve Onur ÖNYILMAZ; (2012), “Faizsiz Finansman Bono- su Sukuk ve Türkiye Uygulamaları”, MÜ Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 3(7), ss.1-16.
• CAKIR, Selim and Faezeh RAEI; (2007), “Sukuk vs. Eurobonds: Is There a
• Difference in Value-at-Risk?”, IMF Working Paper, pp.1-20. DURMUŞ, Abdullah; (2010), “Modern Bir Finansal Araç Olarak Sukûk ve Fıkhî Açıdan Tahlîli”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, 16, ss.141-156.
• ERDEM, Tahir; (2011), “Kira Sertifikaları ve Vergilendirilmesi”, Lebib Yalkın
• Mevzuat Dergisi, 94, ss. 231-241. GODLEWSKI, Christophe J.; Rima TURK-ARISS and Laurent WEILL; (2013), “Sukuk vs. Conventional Bonds: A Stock Market Perspective”,
• Journal of Comparative Economics, (41), pp.745-761. GÖKGÖZ, Ahmet; (2015), “Kira Sertifikalarının (Sukukun) Muhasebeleştiril- mesi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 66, ss.151-174.
• GÜLÇİÇEK, Ayşe; (2013), “Taşınmaz Satış Kazancı İstisnasında Varlık Kira- lama Şirketleri ve Finansal Kiralama Şirketlerinin Durumu”, Vergi So- runları Dergisi, 302, ss.25-30.
• GÜMÜŞ, Erhan; (2011), “Varlık Kiralama Şirketlerine Ait Kira Sertifikaları ve Vergilendirilmesi”, Vergi Sorunları Dergisi, 275, ss.82-88.
• HAHOLU, Murat; (2012), “Sukuk İhraçları ve Ülkemizdeki Sukuk Düzenleme- leri”, Çerçeve Dergisi, 58, ss.128-139.
• HALICI, Ümit Arif ve Ayşe HALICI; (2013), “Finansman Temininde Yeni Bir
• Argüman: Sukuk (Varlığa Dayalı Kira Sertifikası)”, Lebib Yalkın Mevzuat Dergisi, 117, ss.238-245. IIFM (International Islamic Financial Market); (November, 2014), “Sukuk Re- port: A Comprehensive Study of the Global Sukuk Market”, Fourth Edi- tion, Bahrain.
• KAPLAN, Ersin; (2012), “Varlık Kiralama İşlemleri ve Vergisel Durumu”, Vergi Dünyası, 366, ss.146-151.
• KARABULUT, M. Fatih; (2012), “Gelir Vergisi Kanunu’na Göre Gerçek Kişi- lerin Menkul Kıymetler İle Diğer Sermaye Piyasası Araçlarının Vergi- lendirilmesi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara
• Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. KIRBAŞ, Osman; (2014), “Hazine Müsteşarlığı’nca İhraç Edilen Kira Sertifika- larının Vergilendirilmesi”, Yaklaşım, 253, ss.153-157.
• KOÇAK, Sefa; (2012), “Sukuk: Çeşitleri, Piyasası ve Ülkemizdeki Gelişimi”,
• Vergi Sorunları Dergisi, 283, ss.177-186. KONCA, Ateş; (2011), “Kira Sertifikaları (Kira Sukuku) ve Vergisel Boyutu, Yaklaşım, 219, ss.180-186.
• KÜÇÜKÇOLAK, Necla; (2008), “Faizsiz Finansman Sertifikası Sukuk’un Türk
• Sermaye Piyasası Açısından Değerlendirilmesi”, Finans Poli- tik&Ekonomik Yorumlar, 45(520), ss.23-45. MAIMUNAH, Raja Teh; (2011), “Overview of Sukuk Markets and Latest De- velopments”, in Sohail JAFFER (Ed.), Global Growth, Opportunities and Challenges in the Sukuk Market, London: Euromoney Books, pp.3
• ÖZBEK, Aziz; (2014a), “Sukuk ve Yeni Sermaye Piyasası Mevzuatına Göre
• Kira Sertifikası Uygulaması”, Vergi Sorunları Dergisi, 311, ss.84-101. ÖZBEK, Aziz; (2014b), “Yeni Sermaye Piyasası Mevzuatı Çerçevesinde Kira
• Sertifikalarının Vergilendirilmesi”, Vergi Sorunları Dergisi, 312, ss.87-97. ÖZEROĞLU, Ali İhsan; (2014), “Sukuk ve Türkiye’de Sukukun Uygulanabilir- liğinin Değerlendirilmesi”, Tarih Okulu Dergisi, 19, ss.751-772.
• SERDAROĞLU ERBİL, Nuray; (2011), “Sukuk’un (Kira Sertifikaları) Vergi- lendirilmesi”, Lebib Yalkın Mevzuat Dergisi, 94, ss.93-102.
• SEVİNÇ, Erkan; (2013), “Sukuklardan Oluşan Eşit Ağırlıklandırılmış Portföy ile Türkiye’de İhraç Edilmiş Eurobondlardan Oluşan Eşit Ağırlıklandı- rılmış Portföyün Riske Maruz Değerinin Karşılaştırması”, Bankacılar Dergisi, 86, ss.78-100.
• SÖYLER, İlhami; (2014), Hukuki ve Mali Boyutlarıyla Sukuk (Kira Sertifi- kaları), Birinci Baskı, Ankara: Gazi Kitabevi.
• ŞAHİN, Figen Sarkın; (2014), “Sukuk (Kira Sertifikaları) İle İlgili Sermaye
• Piyasası Mevzuatında Yapılan Yeni Düzenlemeler”, Vergi Dünyası, 390, ss.25-30. TARIQ, Ali Arsalan and Humayon DAR; (2007), “Risks of Sukuk Structures:
• Implications for Resource Mobilization”, Thunderbird International Business Review, 49(2), pp.203-223. TESTA, David; (2008), “Fixed Income Sukuk: Prospects for Corporate Issuan- ce”, in Rahail ALI (Ed.), Islamic Finance A Practical Guide, London:
• Globe Business Publishing Ltd., pp.115-121. TOK, Ahmet; (2008), “Sukuk-u İcara Örneği Çerçevesinde Katılım Bankaları ve Sermaye Piyasası Faaliyetleri”, Active Bankacılık Dergisi, 55, ss.20-35.
• TOK, Ahmet; (2009), “İslami Finans Sistemi Çerçevesinde Sukuk (İslami Tah- vil) Uygulamaları, Katılım Bankaları ve Türkiye Açısından Değerlen- dirmeler”, Yeterlilik Etüdü, Sermaye Piyasası Kurulu Hukuk İşleri Dai- resi.
• TUNCER, Selahattin; (2012), “Yeni Bir Sermaye Piyasası Aracı: Sukuk-Faizsiz
• Bono”, Lebib Yalkın Mevzuat Dergisi, 102, ss.7-15. UĞURLU, Uğur; (2011), “Yeni Bir Yatırım Aracı Olan Varlık Kiralama Şirket- lerine Ait Kira Sertifikalarının Vergilendirilmesi”, Yaklaşım, 223, ss.110-115.
• YAKAR, Soner; Serkan Yılmaz KANDIR ve Yıldırım Beyazıt ÖNAL; (2013),
• “Yeni Bir Finansman Aracı Olarak “Sukuk-Kira Sertifikası” ve Vergisel Boyutunun İncelenmesi”, Bankacılar Dergisi, 84, ss.72-94. YAYLA, İlyas Emre; (2011), “Varlığa Dayalı Kira Sertifikaları ve Varlık Kira- lama Şirketlerinin Mahiyeti ve Vergi Kanunları Karşısındaki Özellikli
• Durumları”, Yaklaşım, 226, ss.154-159. YILMAZ, Erdal; (2014), “Yeni Bir Finansal Araç Olarak Sukuk: Çeşitleri, Tür- kiye Uygulaması ve Vergilendirilmesi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 61, ss.81-100.