THE ORDOLIBERALIST ECONOMIST – PHILOSOPHER IN TURKEY: ALEXANDER RUSTOW (1885-1963)

Yıl 2015, Sayı: 46, 201 - 226, 17.11.2015

Mehmet Dinçaslan

Öz

Alexander Rüstow who worked in Turkey between 1933-1949 years and he is an economist-philosopher pro-social market economy. The topic of Rüstow draws attention due to lack of interest as a subject of study in Turkey since 1963. The aim of this paper, basing on Rüstow’s studies, is to introduce and evaluate the interdisciplinary perspective of Rüstow which related to history of thoughts and economic mentality. This study were brought the limitation about Rüstow’s studies which written by under the framework of Istanbul University and translated into Turkish. According to the findings of works analyzed, it was determined to important contributions of Rüstow in the field of economic mentality and thought of social market economy.

Anahtar Kelimeler

Alexander Rüstow, Social Market Economy, History of Economics Education in Turkey, Economic Sociology.

Türkiye’de Ordoliberalist Bir İktisatçı - Filozof: Alexander Rüstow (1885-1963)

Öz

Alexander Rüstow, 1933-1949 yılları arasında Türkiye’de çalışan ve Sosyal Piyasa Ekonomisi yanlısı olan bir iktisatçı-filozoftur. Rüstow’un Türkiye’de 1963’ten bu yana çalışma konusu olmaması dikkat çekmektedir. Bu çalışmanın amacı, Rüstow’un eserlerinden hareketle onun düşünceler tarihi ve iktisadi zihniyet alanındaki disiplinlerarası perspektifini tanıtmak ve değerlendirmektir. Çalışmaya, Rüstow’un 1933-1949 yılları arasında İstanbul Üniversitesi çatısı altında Türkçeye çevirisi yapılmış olan eserleri incelenerek bir sınırlama getirilmiştir. İncelenen eserlerden elde edilen bulgulara göre, Rüstow’un hem iktisadi zihniyet alanında hem de Sosyal Piyasa Ekonomisi anlayışında literatüre önemli katkılarda bulunduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Alexander Rüstow, Sosyal Piyasa Ekonomisi, Türkiye’de İktisat Eğitimi Tarihi, İktisat Sosyolojisi.

Kaynakça

• AKTAN, Coşkun Can; (2004), Yeni İktisat Okulları, Ankara: Seçkin Yayıncı- lık.
• AKTAN, Coşkun Can; (2015a), “Sosyal Piyasa Ekonomisi”, İnternet Adresi: http://www.canaktan.org/ felsefe-sosyo/ordo-liberalizm/sosyal-piyasa. htm, Erişim Tarihi: 05.02.2015.
• AKTAN, Coşkun Can; (2015b), “Alman Ekonomik Düzen Modelinin Temelleri
• (Freiburg Okulu’ndan Sosyal Piyasa Ekonomisine)”, İnternet Adresi: http://www.canaktan.org/felsefe-sosyo/ordo-liberalizm/ordo-felsefesi. htm, Erişim Tarihi: 05.02.2015.
• ECKHARDT, William; (1995), “Alexander Rüstow Freedom and Domination:
• A Historical Critique of Civilization”, Comparative Civilizations Re- view, (25), pp. 155-159. ERKAN, Hüsnü; (1987), Sosyal Piyasa Ekonomisi: Ekonomik Sistem ve Pi- yasa Ekonomisine İşlerlik Kazandırılması, İzmir: Konrad Adenauer Vakfı Yayınları.
• ERÖZ, Mehmet; (1963), “Türk Sosyoloji Bibliyografyasında Prof. Dr.
• Rüstow’un Yeri”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 23 (3-4), ss. 137-150. FINDIKOĞLU, Ziyaeddin Fahri; (1963), “Türk Sosyolojisinde İki Alman Sos- yologu Prof. Kessler ve Prof. Rüstow”, İstanbul Üniversitesi İktisat
• Fakültesi Mecmuası, 23 (3-4), ss. 33-50. HEGNER, Jan; (2008), “Rüstow Alexander”, in Rolf H. HASSE; Herman
• SCHNEIDER and Klaus WEIGELT (Ed.), Social Market Economy History, Principles and Implementation – From A to Z, Paderborn: Ferdinand Schöningh, pp. 63-65. HIRSCH, Ernest E.; (2000), Anılarım / Kayzer Dönemi Weimar Cumhuriye- ti, Atatürk Ülkesi, Çev.: Fatma SUPHİ, Altıncı Baskı, Ankara: Tübitak
• Popüler Bilim Kitapları. KRUIP, Gerhard; (2011), “Sosyal Piyasa Ekonomisinin Ana Hatları ve Bunların
• Hıristiyan Sosyal Ahlakıyla Bağlantısı”, Sosyal Piyasa Ekonomisi ve İslam’daki Algılanışı, Ankara: Konrad-Adenauer-Stiftung Yayını, ss. 9- MÜLLER-ARMACK, Alfred; (2015), “Sosyal Piyasa Ekonomisi”, Çev.: Kamil
• TÜĞEN, İnternet Adresi: http://www.canaktan.org/ekonomi/ anaya- sal_iktisat/ 02015. Erişim Tarihi:
• NEUMARK, Fritz; (1982), Boğaziçine Sığınanlar: Türkiye’ye İltica Eden
• Alman İlim, Siyaset ve Sanat Adamları 1933-1953, Çev.: Şefik Alp
• BAHADIR, İstanbul: İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Ens- titüsü. RÜSTOW, Alexander; (1939a), Harbin Sosyolojik Mahiyeti, Çev.: Sadettin
• BULUÇ, Profesör Cemil Bilsel’e Armağan’dan Ayrı Basım, İstanbul: Kenan Basımevi. RÜSTOW, Alexander; (1939b), İktisadi Coğrafya: Birinci Cilt, Çev.: Refi
• Şükrü SUVLA, İstanbul: İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayınla- rı. RÜSTOW, Alexander; (1940-1941), “İktisat İlminin Esasları”, Çev.: Sabri F.
• ÜLGENER, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 2, ss. 155-20
• RÜSTOW, Alexander; (1942a), “Sombart’ın Kapitalizm Telakkisi ve Tarihçi
• Mektebin İlmi Hedefleri”, Çev.: Sabri F. ÜLGENER, İstanbul Üniver- sitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 3 (1-2), ss. 79-94. RÜSTOW, Alexander; (1942b), “İktisat Tarihinde Mezhep Meseleleri” Çev.:
• Sabri F. ÜLGENER, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmu- ası, 3 (3-4), ss. 403-428. RÜSTOW, Alexander; (1943), “İşletme İktisadı ve İktisat İlmi: Konrad Engel- mann’ın Makalesine Dair Bazı Düşünceler”, Çev.: Orhan TUNA, İs- tanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 4 (2), ss. 119-126.
• RÜSTOW, Alexander; (1944), İktisadi Coğrafya: İkinci Cilt, Çev.: Halid
• İLTEBER, İstanbul: İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayınları. RÜSTOW, Alexander; (1945a), “Roma İhtilâli ve İmperator Augustus”, İstan- bul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 5 (1-4), ss. 329-354.
• RÜSTOW, Alexander; (1945b), “Devrimizin Vazife ve İş Adamının Mazisi ve İstikbali”, Çev.: Ahmed Halid İLTEBER, İstanbul Üniversitesi İktisat
• Fakültesi Mecmuası, 5 (1-4), ss. 131-157. RÜSTOW, Alexander; (1945c), Ham Maddelerin Milletlerarası Dağıtımı,
• Çev.: Halid İLTEBER, İstanbul: Kenan Matbaası. RÜSTOW, Alexander; (1947), “19 uncu Asır Garp Mimarisinin İnhitatında
• Fikir Tarihine ve Sosyolojiye Ait Faktörlerin Rolü”, İstanbul Üniversi- tesi Felsefe Arkivi Dergisi, 2 (1), ss. 191-220. RÜSTOW, Alexander; (1948), “Teknik Terakki, Aşırı Nüfus ve Kitleleşme”,
• Çev.: Ekmel ZADİL, iç., Ordinaryüs Profesör İbrahim Fazıl Pelin’in Hatırasına Armağan, İstanbul: İsmail Akgün Matbaası, ss. 297-308. RÜSTOW, Alexander; (1949), “Anadolunun Kadîm İktisat An’ane, Âdetleri ve Bunların Ehemmiyeti”, iç., Folklor ve Etnografya Kılavuzu, İstanbul
• Üniversitesi İktisat Fakültesi İktisat Müze ve Arşivi Neşriyatı, ss. 24-33. SAYAR, Ahmed Güner; (2007), Bir İktisatçının Entellektüel Portresi: Sabri
• F. Ülgener, İkinci Baskı, İstanbul: Ötüken Neşriyat. SAYAR, Ahmed Güner; (2008), Osmanlı’dan 21. Yüzyıla Ekonomik, Kültü- rel ve Devlet Felsefesine Ait Değişmeler, İkinci Baskı, İstanbul: Ötü- ken Neşriyat.
• ÜLGENER, Sabri F.; (1963), “Alexander Rüstow: Bir Fikir ve Aksiyon İnsanı- nın Arkasından”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 23 (3-4), ss. 24-32.
• VANBERG, Viktor J.; (2014), “Freiburg Hukuk – Ekonomi Okulu ve Ekono- mik Anayasa Yaklaşımı”, Çev.: Hüseyin ŞEN, İnternet Adresi: http://www.canaktan.org/ ekonomi/anayasal_iktisat /diger_yazilar/sen- freiburg-okulu.pdf, Erişim Tarihi: 22.10.2014.
• WIDMANN, Horst; (2000), Atatürk ve Üniversite Reformu, Çev.: Aykut
• KAZANCIGİL ve Serpil BOZKURT, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.