ÖRGÜTE OLAN BAĞLILIK DÜZEYİNİN KURUM İÇİ GİRİŞİMCİLİK EĞİLİMİNE ETKİSİ, PERAKENDECİLİK SEKTÖRÜNDE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2022, Sayı: 61, 91 - 118, 29.04.2022

Mustafa Erbir

https://doi.org/10.18070/erciyesiibd.961044

Öz

Bu araştırma çalışanların örgüte olan bağlılık derecesinin kurum içi girişimcilik eğilimine etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Ulusal ölçekte faaliyet gösteren bir zincir marketin Kayseri ilinde bulunan mağazalarında çeşitli kademelerde çalışan toplam 240 kişi araştırma örneklemini oluşturmaktadır. Araştırma örneklemi yaş, cinsiyet, medeni durum, eğitim durumu gibi farklı özelliklere sahip çalışanlardan basit tesadüfi örnekleme yöntemine göre belirlenmiştir. Araştırmaya katılan kişilerden yaklaşık %80’i 30 yaş ve altında, %69’u bekâr ve %60’ı kadınlardan oluşmaktadır. Ayrıca çalışanların yaklaşık %57’si üniversite eğitimi alan kişilerden oluşmaktadır. Araştırma bir saha araştırması olduğundan veri toplama yöntemi olarak anket kullanılmıştır. Online platformlar aracılığıyla toplanan veriler SPSS 18 ve AMOS 18 programları aracılığıyla analiz edilmiştir. Araştırmada ilişkisel tarama yöntemi kullanılmış ve değişkenler arasında anlamlı korelasyonlar bulunmuştur. Ayrıca örgütsel bağlılık alt boyutları olan duygusal bağlılık ve normatif bağlılığın kurum içi girişimcilik alt boyutlarından yenilikçilik ve risk alma eğilimine, devam bağlılığının ise özerklik ve proaktiflik eğilimine pozitif yönde anlamlı bir etkiye sahip olduğu bulgularına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Bağlılık, Girişimcilik, İç Girişimcilik, Perakendecilik

Teşekkür

İlginiz için teşekkürler

IMPACT OF THE LEVEL OF COMMITMENT TO THE ORGANIZATION ON THE TREND OF INTRAPRENEURSHIP, A RESEARCH IN THE RETAIL INDUSTRY

Öz

This study was carried out to determine the effect of organizational commitment levels among employees on the trend of intrapreneurship. A total of 240 people working at various levels in the stores of a chain market in Kayseri province operating nationwide constitute the research sample. The research sample was determined according to the simple random sampling method from employees with different characteristics such as age, gender, marital status, educational status. Approximately 80% of the respondents are 30 years of age or younger, 69% are single, and 60% are women. In addition, approximately 57% of the employees are university-educated people. Since the research is a field study, the survey was used as a method of collecting data. Data collected through online platforms were analyzed through SPSS 18 and AMOS 18 programs. Relational scanning method was used in the study and significant correlations were found between the variables. Moreover, it was found that affective commitment and normative commitment, which are sub-dimensions of organizational commitment, have a positive and significant effect on the trend of innovation and risk-taking from the sub-dimensions of intrapreneurship, while the continuance commitment has a positive and significant effect on the trend of autonomy and pro-activity.

Anahtar Kelimeler

Organizational Commitment, Entrepreneurship, Intrapreneurship, Retailing

Kaynakça

• Ahmed, M. (2004). İş tatmininin örgütsel bağlılık üzerindeki etkileri (Yüksek Lisans Tezi), Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akkuş, D. B. (2020). Psikolojik Sermayenin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisinde İş-Yaşam Dengesinin Aracılık Rolü: KTMÜ Örneği, (Doktora Tezi), Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, SBE.
• Allen, N. J., ve Meyer, J. P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance, and normative commitment to the organization, Journal of Occupational Psychology, 63(1), 1-18.
• Aloulou, W. ve Fayolle, A. (2005) A conceptual approach of entrepreneurial orientation within small business context. Journal of Enterprising Culture, 13(1), 21-45.
• Altınbaş, Z. (2013), Kurumsal girişimcilik ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişki: mücevherat sektöründe bir araştırma, (Yüksek Lisans tezi), Marmara Üniversitesi, SBE.
• Altuntaş, G. ve Dönmez, D. (2010). Girişimcilik yönelimi ve örgütsel performans ilişkisi: Çanakkale bölgesinde faaliyet gösteren otel işletmelerinde bir araştırma, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 39(1), 50-74.
• Amado, B. Jose, Montes, L. J. Francisco ve Arostegui, P. N. Maria (2010). Information Technology-Enable Intraprenuership Culture and Firm Performance, Industrial Management and Data System, 110(4), 550-566.
• Antoncic, B. ve Hisrich, R.D. (2001). Intrapreneurship: Construct refinement and cross-cultural validation, Journal of Business Venturing, 16, 495-527
• Antoncic, B. ve Hisrich, R.D. (2003). Clarifying the intrapreneurship consept, Journal of Small Business and Enterprise Development, 10(1), 7-24.
• Arslan, T. E. (2012). İnovasyon ve İç Girişimcilik Etkileşimi: Bilişim 500 Şirketlerinde Bir Araştırma, (Doktora Tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Atılgan, S. ve Geçikli, G. (2020). Örgütsel Adaletin Örgütsel Sinizme Etkisinde Örgütsel Bağlılığın Aracı Rolü, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24 (Aralık Özel Sayı), 289-312.
• Balay, R. (2014). Yönetici ve Öğretmenlerde Örgütsel Bağlılık, Pegem Akademi, Ankara.
• Basım, H. N., Korkmazyürek, H. ve Tokat, A.O. (2008). Çalışanların öz yeterlilik algılamasının yenilikçilik ve risk alma üzerine etkisi: Kamu sektöründe bir araştırma, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 121-130.
• Berman B., Evans J.R. ve Chatterjee P (2018). Retail Management: A Strategic Approach (13.th edition) Pearson.
• Bouchard, V. ve Basso, O. (2011). Exploring the links between entrepreneurial orientation and ıntrapreneurship in SMEs, Journal of Small Business and Enterprise Develoment, 18(2), 219-231.
• Bulut, Ç. ve Alpkan, L. (2006). Behavioral consequences of an entrepreneurial climate within large organizations: An integrative proposed model, South East European Journal of Economics and Business, 2, 64-70.
• Büyüköztürk Ş. (2002). Faktör Analizi: Temel Kavramlar ve Ölçek Geliştirmede Kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi. 32, 470-483.
• Büyükyılmaz, O. ve Kayış, M. (2018). Dönüştürücü liderliğin iç girişimcilik davranışına etkisi: Bolu ilinde bir araştırma, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18 (3), 147-167.
• Cengiz, A. (2001). Kişisel özelliklerin örgütsel bağlılık üzerindeki etkileri ve Eskişehir’de sağlık personeli üzerinde bir uygulama, (Yüksek Lisans Tezi), Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Cingöz, A. ve Kaya, A. (2018). İş-Aile çatışmasının iç girişimcilik üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik turizm sektörü çalışanları üzerinde bir araştırma, Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22 (2), 127-153.
• Crow, M.S., Lee, C.B. ve Joo, J.J. (2012). Organizational Justice and Organizational Commitment Among South Korean Police Officers An Investigation of Job Satisfaction as a Mediator. An International Journal of Police Strategies & Management, 35(2), 402-423.
• Cullhane, J. M. H. (2003). The Entrepreneurial Orientation-Performanca Linkage in High Technology Firms: An International Corparative Study. (Doctoral Dissertation), Isenberg School of Management.
• Çelik, F. (2015). Örgütsel güvenin iş tatmini ve örgütsel bağlılıkla ilişkisi: resmi- özel öğretim kurumlarında bir araştırma, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çetin, F. (2011). Örgüt içi girişimcilikte öz yeterlilik algısı ve kontrol odağının rolü, Business and Economics Research Journal, 2(3), 69-85.
• Çetin, M. Ö. (2004). Örgüt kültürü ve örgütsel bağlılık. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Çöl, G. (2008). Algılanan güçlendirmenin işgören performansı üzerine etkileri, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(1), 35-46.
• Davutoğlu, N. A. (2021a). Tekno yönetim yapısı ve altyapısını oluşturan gizilgüçler. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 8(68), 841-853
• Davutoğlu, N. (2021b). Sanayi 4.0 ve Yönetim Paradoksu. Management and Political Sciences Review, 3(1), 53-67
• Demircan, N. (2000). Girişimcilik ve girişimcilerin kişisel özellikleri konusunda bir uygulama, (Yüksek Lisans Tezi), Gebze İleri teknoloji Enstitüsü, Kocaeli.
• Dess, G. ve Lumpkin, G.T. (2005). The role of entrepreneurial orientation in stimulating effective corporate entrepreneurship, The Academy of Management, 19(1), 147-156.
• Doğan, S., ve Demirtaş, Ö., (2020). Sağlık Kurumlarında Örgütsel Adalet Algısının Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisi. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, vol.6, no.1, 79-93.
• Durmaz, I. (2011). Psikolojik güçlendirme algısının iç girişimcilik üzerine etkisi, (Doktora Tezi), Gazi Üniversitesi, SBE.
• Durna, U. ve Eren, V. (2005). Üç bağlılık unsuru ekseninde örgütsel bağlılık, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6(2), 210-219.
• Erbir, M. (2020). Sağlık kurumları çalışanlarının kurumsal sosyal sorumluluk algıları ve örgütsel vatandaşlık davranışlarının iç girişimcilik düzeylerine etkisi, (Doktora Tezi), Kırıkkale Üniversitesi, SBE.
• Erkal, P. (2020). Örgütlerde algılanan desteğin iç girişimcilik düzeyine etkisi: iş tatmininin aracılık rolü, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11 (22), 567-621.
• Felicio, J, A., Rodrigues, R. ve Caldeirinha, R. V. (2012). The effect of intrapreneurship on corporate performance, Management Decision, 50(10), 1717-1738.
• Florkowski, G., ve Schuster, M. (1992). Support for profit sharing and organizational commitment: A path analysis. Human Relations, 45(5), 507-523.
• Güler, E. (2012). İç girişimcilik: Bir literatür taraması. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, (6), 56-75.
• Güney, S. (ed.), (2001). Yönetim ve Organizasyon, 1. Basım, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Güven, A. (2020). Türkiye’de belediyelerde çalışan personelin iş tatmini ve örgütsel bağlılık algısı, Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 133-149
• Ireland, R. D., Covin, G. J. ve Kurato, F. D. (2009). Conceptualizing corporate entrepreneurship strategy, Enstrepreneurship Theory and Practice, Januar, 2009, 19-46.
• İbrahimoğlu, N. ve Uğurlu, Y. Ö. (2013). KOBİ’lerde iç girişimcilik ve örgüt kültürü ilişkisi: Sektörel bir araştırma, H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31(1), 103-126.
• Kalay, Ü. (2020). Muhasebe meslek mensuplarında tükenmişlik ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişki: Çorlu örneği. Sosyal Bilimler Metinleri, (1), 1-12.
• Kanbur, E. (2015). Çalışanların bireysel yaratıcılık düzeylerinin iç girişimcilik performansları üzerindeki etkisinde algılanan örgütsel desteğin aracılık rolü, (Doktora Tezi), Gaziosmanpaşa Üniversitesi, SBE.
• Kasap, M. (2020). Etik liderliğin iç girişimciliğe etkisi: Çanakkale’de bir araştırma, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34 (1), 257-272.
• Kaygın, E. (2012). Sürdürülebilir bir rekabet avantajı sağlamanın yolu: İç girişimcilik anlayışı, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4, 93-103.
• Kızıloğlu, M ve İbrahimoğlu, N. (2013). İç girişimcilik olgusunun yenilik yapabilme becerisine etkisi: Gaziantep’te faaliyet gösteren yenilikçi örgütlerde bir uygulama, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 5(3), 2013, 105-117.
• Ko, H. (2009). Örgütsel bağlılık ve sadakat ilişkisi, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (28), 200-211.
• Kocaoğlu, M. ve Şener, E. (2018). Kurum içi girişimcilik, örgütsel bağlılık ve sosyal sermaye ilişkisi: Kamu sektörü ve özel sektörde bir karşılaştırma, Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 6(14), 164-175.
• Koyuncu, E. ve Elçi, A. (2018). İlçe belediye çalışanlarının örgütsel bağlılık düzeyleri: Aksaray ili örneği. International Journal of Entrepreneurship and Management Inquiries, 2 (2), 64-73.
• Levy M. ve Weitz B.A. (2007). Retail Management, 6. Edition, McGraw-Hill, New York, USA.
• Lumpkin, G. T. ve Dess, G. G. (1996). Clarifying the entrepreneurial orientation construct and linking it to performance, Academy of Management Review, 21(2), 135-172.
• Mathieu, J.E. ve Zajac, D.M. (1990). A review and meta-analysis of the antecedents, correlates and consequences organizational commitment, Psychology Bulletin, 108(2), 171-194.
• Meyer, J.P. ve Allen, N.J. (1991). A three-component conceptualization of organizational commitment. Human Resource Management Review, 1(1), 61-89.
• Meyer, J.P. ve Allen, N. J. (1997). Commitment in the workplace: Theory, research, and application. Thousand Oaks, Sage Publications.
• Mohamad, O., Tamayah, T., Puspowarsito, H., Natalis, D. ve Saerang, P. E. D. (2011). Corporate entrepreneurship and firm performance: The role of business environment as a moderator. The IUP Journal of Management Research, X(3), 7-27.
• Moriano, A J., Molero, F., Topa, G. ve Mangin, L. J, (2014). The Influence of Transformational Leadership and Organizational Identification on Intrapreneurship. International Entrepreneurship and Management Journal, 10(1), 103-119.
• Naktiyok, A., (2004), İç Girişimcilik, Beta Yayınları, İstanbul.
• Özdemir, H. (2021). Örgütsel bağlılık ile psikolojik güçlendirme arasındaki ilişkiler: Kırşehir örneği. Ahi Evran Akademi, 2(1), 53-60.
• Özdemir, H.Ö. (2019). Sağlık çalışanlarının örgütsel davranışları üzerine projeksiyon çalışması: Kırşehir örneği, Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(1), 13-23.
• Özdemir, Ş. (2019). Çalışanların iş güvencesizliğinin duygusal emek ve iç girişimcilik üzerine etkisi. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(2), 185-196.
• Özşahin, M. ve Zehir, C. (2011). Yüksek performanslı işletmelerde liderlik, girişim odaklılık ve örgütsel performansın ilişkisi, Yönetim Bilimleri Dergisi, 9(2), 43-72.
• Özkan, O. ve Tosun, B. (2020). Psikolojik sermaye iç girişimcilik ilişkisinde kişi-örgüt uyumunun aracı rolü. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 16 (2), 326-345.
• Parker, C. S. (2011). Intrapreneurship or Entrepreneurship?”, Journal of Business Venturing, 26, 19-34.
• Ramanigopal, S. C., Palaniappan, G., Hemalatha, N. ve Murugesan, G. (2012). Corporate Entrepreneurship- a Business Strategy, International Journal of Research in Commerce, Economics and Management, 2(11), 51-54.
• Rauch, A., Wiklund, J., Lumpkin, G. T. ve Frese, M. (2009). Entrepreneurial orientation and business performance: An assessment of past research and suggestions fort he future, Entrepreneurship Theory and Practicek, 761-787
• Solmuş, T. (2004). İş yaşamında duygular ve kişilerarası ilişkiler. İstanbul: Beta Basım.
• Söker, F. (2016). İşletmelerde iç girişimcilik ve yönetsel - dönüşümsel liderlik: Karaman'da bir araştırma, (Yüksek Lisans Tezi). Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, SBE.
• Stephens, R. D., Dawley, David. D., ve Stephens, D. B. (2004). Director role potential as antecedents of normative and affective commitment on nonprofit boards. Organizational Analysis, 12(4), 395-413.
• Stup, R.E. (2006). Special research report: Human resource management and dairy employee organizational commitment, Department Of Dairy and Animal Science College Of Agricultural Sciences, 1-4.
• Şanal, M. (2011). Aile İşletmelerinde Kurumsallaşma ve Kurumsal Girişimcilik Üzerine Bir Araştırma, (Doktora Tezi), Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tokgöz, S., (2015), Çalışanların öğrenen örgüt algılarının iş tatmini, örgütsel bağlılık ve örgüt içi girişimcilikleri üzerindeki etkisi: bilişim sektörü üzerine bir çalışma, (Doktora Tezi), Okan Üniversitesi, SBE
• Tunalı, D, ve Peker, A. (2020). Bankacılık sektöründe örgütsel adalet, örgütsel güven ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin incelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1), 30-51.
• Uygur, A. (2009). Örgütsel bağlılık ve işe bağlılık. Ankara: Barış Platin Yayınevi.
• Varinli İ. ve Oyman M. (2013). Perakendeciliğe giriş. No. 2851, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Wallace, J. E. (1995). Organizational and professional commitment in professional and nonprofessional Organizations. Administrative Science Quarterly, 40(2), 228-255.
• Wasti, S.A. (2002). Meyer ve Allen’in üç boyutlu örgütsel bağlılık ölçeğinin geçerlilik ve güvenirlilik analizi. VIII. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildirisi, Nevşehir
• Wood C., Holt D., Reed T. ve Hudgens B (2008). Perceptions of corporate entrepreneurship in air force organizations: Antecedents and outcomes Journal of Small Business and Entrepreneurship, 117-132.
• Yenihan, B. (2014). Örgütsel bağlılık ve iş tatmini arasındaki ilişki. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 170-178.
• Yıldız, N., Akbulut, Ö. ve Bircan, H. (2002), İstatistiğe Giriş, Aktif yayınevi, üçüncü baskı, Erzurum.
• Yılmaz, H. (2020). Örgütsel sosyalleşmenin işten ayrılma niyetine etkisinde örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlığın aracılık rolü: Havacılık sektöründe bir araştırma, (Doktora Tezi), Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, SBE.
• Yüce, A. ve Kavak, O. (2017). İçsel pazarlama faaliyetlerinin örgütsel bağlılık ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisi: Bir araştırma, Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 3(3), 79-96.
• Zehir, C., Müceldili, B. ve Zehir, S (2012). The Impact of Corporate Entrepreneurship on Organizational Citizenship Behavior and Organizational Commitment: Evidence from Turkey SMEs, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 58, 924–933.
• Zhao, H., Seibert, S. E. ve Hills, G. E. (2005). The mediating role of self-efficacy in the development of entrepreneurial intentions, Journal of Applied Psychology, 90(6), 1265-1272.