MERKEZ BANKASI DİJİTAL PARA SİSTEMİNİN AVANTAJ VE DEZAVANTAJLARI NELER OLABİLİR?

Yıl 2022, Sayı: 61, 199 - 222, 29.04.2022

Osman Demir Hatice Odabaşı

https://doi.org/10.18070/erciyesiibd.981733

Cited By: 3

Öz

Merkez bankası dijital para sistemi, kağıt paranın yerini merkez bankası tarafından üretilen, yönetilen ve denetlenen dijital paranın aldığı sistemdir. Bu sistemin, kağıt para sistemine göre bazı avantaj ve dezavantajları olabilir. Sistemin belli başlı avantajları; senyoraj gelirlerinin artması, işlem maliyetlerinin düşmesi, işlem hızının artması, kayıt dışı ekonominin azalması, vergi kayıplarının azalması, reel faiz oranlarının düşmesi, ekonomik gelişmenin hızlanması ve salgınlara karşı koruma sağlaması olabilir. Buna karşın sistemin siber saldırı, spekülatif atak, güven eksikliği, sisteme uyum sağlamada zorlananların olması, altyapı yetersizliği, düzenleme ve denetim eksikliği ve fiyat istikrarsızlığı ve para ikamesi gibi bazı dezavantajları da olabilir. Sistemin avantajlarının daha baskın olması ülkeleri dijital paraya geçişe zorlamaktadır. Çin, İsveç, Tayland, Ukrayna, Uruguay ve Güney Kore bu konuda pilot uygulama yapan ülkelerdir. Pilot uygulamaların başarılı olması halinde yakın gelecekte küresel ölçekte dijital paraya geçiş hızlanabilecektir.

Anahtar Kelimeler

Dijital para, dijital para sistemi, dijital para sisteminin avantaj ve dez-avantajları

WHAT ARE MAY THE ADVANTAGES AND DISADVANTAGES OF THE CENTRAL BANK DIGITAL MONEY SYSTEM?

Öz

Central bank digital currency system is a system in which digital money produced, managed, and controlled by the central bank is a substitute for paper money. This system can has some advantages and disadvantages from the paper money system. The main advantages of the system are; it can be an increase in seigniorage revenues, decrease in transaction costs, increase in transaction speed, decrease in the informal economy, decrease in tax losses, decrease in real interest rates, acceleration of economic development, and protection against pandemics. On the other hand, the system may have disadvantages such as cyber-attacks, speculative attacks, lack of trust, difficulties adapting to the system, insufficient infrastructure, lack of regulation and supervision, and price instability and currency substitution. The advantages of the system are more dominant, forcing countries to transition to digital money. China, Sweden, Thailand, Ukraine, Uruguay, and South Korea are the countries that make the pilot application in this regard. If the pilot applications are successful, the transition to digital money on a global scale may be accelerated in the near future.

Anahtar Kelimeler

Digital Money, Digital Money System, Digital Money System’s Advantages and Disadvantages.

Kaynakça

• Adrian, T. ve Mancini-Griffoli, T. (2021, Haziran). Dijital parada yeni bir çağ, Erişim adresi https://www.imf.org/external/pubs/ft/fandd/2021/06/online/digital-money-new-era-adrian-mancini-griffoli.htm
• Akın, F. (2020). Dijital dönüşümün bankacılık sektörü üzerindeki etkileri, Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2); 15-27.
• Aktolga Öztürk, A. (2021). Kripto paralara ilişkin dolandırıcılık yöntemleri, Finans Hukuku Gündemi Dergisi, Sayı 3, Şubat 2020, Erişim adresi https://www.kanunum.com/XXXX/FinansHDergi35/Kripto-Paralara-Iliskin-Dolandiricilik-Yontemleri_xxcid9721408#.YRDpC4gzaM8
• Al, İ. ve Akyazı, H. (2019). “Merkez Bankası Dijital Parası Ve Para Politikasına Yansımaları”. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(3), 573-593.
• Aslay, F. (2017). Siber saldırı yöntemleri ve Türkiye’nin siber güvenlik mevcut durum analizi. International Journal of Multidisciplinary Studies and Innovative Technologies, 1(1), 24-28.
• Atlanticcouncil (2021, Haziran). Erişim adresi https://www.atlanticcouncil.org/cbdctracker/
• Auer, R. A., Cornelli, G., & Frost, J. (2020). Rise of the central bank digital currencies: drivers, approaches and technologies (No. 8655). CESifo Working Paper.
• Banco Central do Brasil (2021, Nisan 8). Erişim adresi https://www.bcb.gov.br/en/pressdetail/2349/nota
• Bank for International Settlements (2018, Nisan 3). Erişim adresi https://www.bis.org/cpmi/publ/d174.pdf
• Bank of England (2021, Haziran 7). New forms of digital Money, discussion paper, Erişim adresi https://www.bankofengland.co.uk/paper/2021/new-forms-of-digital-money
• Bank of Russia (2021, Nisan 11). Erişim adresi http://www.cbr.ru/eng/press/event/?id=9739#highlight=bank%7Cdigital%7Ccentral%7Ccurrencies
• Bank of Thailand (2021, Nisan 6). Erişim adresi https://www.bot.or.th/English/PressandSpeeches/Press/2021/Pages/n1364.aspx
• Blockchain (2021, Mayıs 10). Erişim adresi https://www.blockchain.com/prices/BTC?timeSpan=1&scale=0&style=line
• Bulut, E. ve Çizgici Akyüz, G. (2020). Türkiye’de dijital bankacılık ve ekonomik büyüme ilişkisi, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 42, Sayı: 2, Aralık 2020, ISSN: 2587-2672, s. 223-246 DOI: 10.14780.muiibd.854325
• Demir, O. (2020). Para, Banka ve Finansal Piyasalar, 4T Yayınevi, İstanbul.
• Demir, O. ve Esen, A. (2021). “Covid 19’un Yıkıcı Ekonomik Etkileri ve Türkiye Ekonomisinde Dönüşüm İhtiyacı”, Journal Of Emerging Economies And Policy 2021 6(1) 88-105.
• Eggertsson, T. (1992). Economic Behavior and Institutions, Reprinted, Cambridge University Press.
• European Central Bank (2021, Nisan 4). Erişim adresi https://www.ecb.europa.eu/paym/digital_euro/html/index.en.html
• European Commission (2020). International Digital Economy and Society Index 2020, final report, DOI: 10.2759/757411
• FED (2020, Nisan 11). Erişim adresi https://www.federalreserve.gov/newsevents/speech/files/brainard20200813a.pdf
• Future Agenda (2021). Digital money, Erişim adresi https://www.futureagenda.org/foresights/digital-money/
• Gültekin, Y. (2017). Turizm endüstrisinde alternatif bir ödeme aracı olarak kripto para birimleri: Bitcoin. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(2), 96-113.
• Günal, M. (2020). Dijital Finans, Dijital Para ve Yeni Parasal Düzen: Covid-19 Sonrası Hızlanan Dönüşüm ve Geleceğe Bakış. TASAV, Ekonomi, Enerji ve Teknoloji, 111-128.
• Hazine ve Maliye Bakanlığı (2021, Haziran 7). Erişim adresi https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2021/03/Ekonomi-Reform-Takvimi.pdf
• Khiaonarong, M. T. (ve) Humphrey, D. (2019). Cash use across countries and the demand for central bank digital currency. International Monetary Fund.
• Kiff, M. J., Alwazir, J., Davidovic, S., Farias, A., Khan, M. A., Khiaonarong, M. T. (ve) Zhou, P. (2020). A survey of research on retail central bank digital currency.
• Kumar, A., Ney, J., Lee, E. (ve) Ji, V. (2020). National Digital Currencies: The Future of Money? https://www.belfercenter.org/publication/national-digital-currencies-future-money
• Lee, D. K. C., Yan, L. (ve) Wang, Y. (2021). A global perspective on central bank digital currency. China Economic Journal, 14(1), 52-66.
• Mastercard (2020, Mayıs 15). Erişim adresi https://newsroom.mastercard.com/eu/tr/press-releases/dunyada-10-kisiden-8i-temassiz-odemeyi-tercih-ediyor/
• Oh, E. Y. (ve) Zhang, S. (2020). Central bank digital currency and in-formal economy.
• Peters, M. A., Green, B. (ve) Yang, H. (2020). Cryptocurrencies, China's sovereign digital currency (DCEP) and the US dollar system.
• Resmi Gazete (2021). 16 Nisan 2021 tarih ve 31456 sayı.
• Rodeck, D. ve Curry, B. (2021 Nisan 1). Digital Currency: The Future Of Your Money. Erişim adresi https://www.forbes.com/advisor/investing/digital-currency/
• Sveriges Riksbank (2021, Haziran 15). Erişim adresi https://www.riksbank.se/globalassets/media/rapporter/e-krona/2021/e-krona-pilot-phase-1.pdf
• Türkiye Bankalar Birliği (2015, 2020). Bankalarımız 2015 ve 2020, Erişim adresi https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/Dokuman/7375/Bankalarimiz_2015-tum_kitap.pdf ve https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/Dokuman/7766/Bankalarimiz_2020.pdf
• Türkiye Bankalar Birliği (2021a). Dijital, İnternet ve Mobil Bankacılık İstatistikleri, Erişim adresi https://www.tbb.org.tr/tr/banka-ve-sektor-bilgileri/istatistiki-raporlar/Dijital,_Internet_ve_Mobil_Bankacilik_Istatistikleri/4001
• Türkiye Bankalar Birliği (2021b). Erişim adresi https://verisistemi.tbb.org.tr/
• World Health Organization (2020). Coronavirus disease (Covid 19), 25.4.2020, Erişim adresi https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses