SAYIŞTAY RAPORLARI BAĞLAMINDA DEVLET ÜNİVERSİTELERİNDE STRATEJİK PLANLAMAYA İLİŞKİN SORUNLARIN ANALİZİ

Yıl 2024, Sayı: 69, 105 - 115, 30.12.2024

Rıdvan Engin

https://doi.org/10.18070/erciyesiibd.1481545

Öz

Yükseköğretim kurumlarında stratejik planlama, tüm dünyada yaşanan toplumsal, siyasi, ekonomik ve kültürel gelişmelerin beraberinde getirdiği yeni şartlara uyum sağlanması ve buna bağlı olarak yükseköğretim hizmetlerinden yararlanan paydaşların ihtiyaç ve beklentilerinin karşılanmasında önemli bir rol üstlenmektedir. Bu nedenle stratejik planlamanın üstlendiği tüm bu işlevleri yerine getirebilmesi için uygulamada karşılaşılan sorunların belirlenmesi ve bunlara yönelik iyileştirmelerin yapılması gerekmektedir. Bu çalışmada Türkiye’de devlet üniversitelerinin stratejik planlama sürecinde karşılaştıkları sorunlar araştırılmıştır. Bu bağlamda 2013-2019 yılları arasında Sayıştay tarafından yayımlanan denetim raporları incelenmiştir. Çalışmada içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Analiz sonucu çoğu üniversitenin stratejik planlarını hazırlayarak kamuoyuna paylaştıkları dolayısıyla mevcudiyet kriterini sağladıkları belirlenmiştir. Buna karşın stratejik planların şekil ve içerik yönünden mevzuata uygun olarak hazırlanması konusunda önemli eksiklikler mevcuttur. Maliyetlendirme ve kaynak tablosunun hazırlanmaması, paydaş görüşlerine yer verilmemesi ve çok sayıda amaç, hedef ve performans göstergesinin belirlenmesi tespit edilen başlıca sorunlar arasında yer almaktadır. Bu doğrultuda T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığınca kamu idarelerine stratejik planlama sürecinde yol göstermek amacıyla hazırlanan kılavuz ve rehberlerin daha fazla dikkate alınması gerekmektedir. Bununla birlikte stratejik planlama ekibinde yer alan üyelere hizmet içi eğitim verilmeli ve üniversite bünyesinde stratejik planlama alanında uzman akademik personelin bilgi ve birikiminde mutlaka yararlanılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Devlet üniversiteleri, Sayıştay, stratejik planlama

ANALYSIS OF PROBLEMS RELATED TO STRATEGIC PLANNING IN STATE UNIVERSITIES IN THE CONTEXT OF COURT OF ACCOUNTS REPORTS

Öz

Strategic planning in higher education institutions plays an important role in adapting to the new conditions brought about by social, political, economic and cultural developments all over the world and, accordingly, in meeting the needs and expectations of stakeholders who benefit from higher education services. Therefore, in order for strategic planning to fulfill all these functions, it is necessary to identify the problems encountered in practice and make improvements for them. In this study, the problems faced by state universities in the strategic planning process were investigated in Türkiye. In this context, audit reports published by the Court of Accounts between 2013-2019 were analysed. Content analysis method was used in the this study. As a result of the analysis, it was determined that most universities have prepared their strategic plans and shared them with the public, thus fulfilling the criterion of existence. However, there are significant deficiencies in preparing strategic plans in accordance with the legislation in terms of form and content. Failure to prepare costing and resource tables, lack of stakeholder consultation, and too many objectives, targets and performance indicators are among the main problems identified. In this regard, the guidelines and manuals prepared by the Presidency of the Republic of Turkey Presidency of Strategy and Budget to guide public administrations in the strategic planning process should be taken more into consideration. In addition, in-service training should be provided to the members of the strategic planning team and the knowledge and experience of the academic staff specialised in strategic planning within the university should be utilised.

Anahtar Kelimeler

State universities, Court of Account, strategic planning

Kaynakça

• Akkuş, A. (2023). Yükseköğretimde stratejik planlama ve kalite yönetimi ilişkisi: Türkiye’deki uygulamalar üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Ankara.
• Aktan, C.C. (2006). Stratejik yönetim ve stratejik planlama. C. C. Aktan (Eds.). Kamu Mali Yönetiminde Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçeleme içinde (s. 167-192). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Allison, M., & Kaye, J. (2015). Strategic planning for nonprofit organizations: a practical guide and workbook. John Wiley & Sons.
• Boyne, G. A. (2010). Strategic planning. In G. Boyne ve T. Entwistle (Ed.), Public service improvement: Theories and evidence, (pp. 60-77). New York: Oxford University Press.
• Bryson, J. M. (1988). A strategic planning process for public and non-profit organizations. Long Range Planning, 21(1), 73-81.
• Bryson, J. M., & Roering, W. D. (1988). Initiation of strategic planning by governments. Public Administration Review, 48(6), 995-1004.
• Çetin, H. & Taş, S. (2012). Akdeniz bölgesi yükseköğretim kurumları stratejik planlarının DPT modeline göre kıyaslanması. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 4(2), 57-67.
• DPT (2006), Kamu idareleri için stratejik planlama kılavuzu, Ankara.
• Dulupçu, M.A. & Günay, A. (2015). Türkiye’de 1992 yılında kurulan devlet üniversitelerinin stratejik planlarının karşılaştırmalı bir analizi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 5(3), 236-254.
• Erbaş, M. S. (2022). Türk kamu yönetiminde stratejik yönetim ve stratejik planlama. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Erkan, V. (2008). Kamu kuruluşlarında stratejik planlama: Türkiye uygulaması ve kuruluşlarda başarıyı etkileyen faktörler. Yayın No: DPT 2759. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası.
• Fathi, M., & Wilson, L. (2009). Strategic planning in colleges and universities. Business Renaissance Quarterly, 4(1), 91-103.
• Fürüzan, V.G. (2009). Yükseköğretim kurumlarında stratejik planlama ve balanced scorecard uygulamaları: Türkiye için bir model önerisi. Yayımlanmış doktora tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Glaister, K.W. & Falshaw, J.R. (1999). Strategic planning: still going strong?. Long Range Planning. 32(1), 107-116. Hassanien, M. A. (2017). Strategic planning in higher education, a need for innovative model. Journal of Education, Society and Behavioural Science, 23(2), 1-11.
• Hepkul, A. (2002). Bir sosyal bilim araştırma yöntemi olarak içerik analizi. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1), 1-12.
• İlhan, C.E. (2020). Devlet üniversitelerinde stratejik planların stratejik planlama kılavuzuna uygunluğunun incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Immordino, K. M., Gigliotti, R. A., Ruben, B. D., & Tromp, S. (2016). Evaluating the impact of strategic planning in higher education. Educational Planning, 23(1), 35-47.
• Kamu İdarelerince Hazırlanacak Stratejik Planlar ve Performans Programları ile Faaliyet Raporlarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik, RG: Tarih 22.04.2021, Sayı 31462.
• Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu (5018 sayılı), RG: Tarih 24.12.2003, Sayı 25326.
• Kocaoğlu, M. & Karaman, S. & Sarıgül, M.M. &Öztaş, N. (2020). Üniversitelerde stratejik planlama süreçlerinin karşılaştırmalı analizi. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 22(39), 225-238.
• Köksal, G. & İlkuçan, A. (2018). Üniversitelerde stratejik yönetim: planlama, konuşlandırma ve değerlendirme süreçlerinde Hoshin Kanri yaklaşımı. ICQH2018 International Conference on Quality in Higher Education, İstanbul- Türkiye, 5-7 Aralık 2018, 231.
• Pearce, J. A., Freeman, E. B., & Robinson Jr, R. B. (1987). The tenuous link between formal strategic planning and financial performance. Academy of Management Review, 12(4), 658-675.
• Sağdıç, S. (2020). Devlet ve vakıf üniversitelerinde stratejik planlama: Gazi Üniversitesi ve Atılım Üniversitesinin karşılaştırması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
• Taylor, J., & Miroiu, A. (2002). Policy-making, strategic planning, and management of higher education. papers on higher education. Carfax Publishing, Taylor & Francis Ltd., Customer Services Department, 325 Chesnut Street, 8th Floor, Philadelphia, PA 19106.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2021). Üniversiteler için stratejik planlama rehberi. (Sürüm 1.1). Ankara.
• T.C. Kalkınma Bakanlığı (2013). Onuncu kalkınma planı (2014-2018) Kamuda stratejik yönetim çalışma grubu raporu. Ankara.
• T.C. Kalkınma Bakanlığı (2018). Kamu idareleri için stratejik planlama kılavuzu. 3. Sürüm. Ankara.
• T.C. Sayıştay Başkanlığı (2014). Performans denetimi rehberi. Versiyon No: 2014/2. Ankara.
• Torres, C.A.R. (2002). An assessment process for strategic planning ın a higher education institution. Qakdale: Dowling College.
• Zechlin, L. (2010). Strategic planning in higher education. International Encyclopedia of Education, 4, 256-263.