INVESTIGATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN R&D INTENSITY AND PROFITABILITY: EVIDENCE FROM BIST AUTOMOTIVE SECTOR

Yıl 2024, Sayı: 69, 55 - 62, 30.12.2024

Fatma Köse İçigen , Hakan Çelikkol

https://doi.org/10.18070/erciyesiibd.1506661

Öz

The study investigates the effect of R&D intensity on the financial performance of automotive companies listed on BIST. For this purpose, panel data analysis was conducted using the current period, one-period lagged and two-period lagged R&D intensities and profitability ratios of 7 automotive companies covering the periods 2016:Q1-2023:Q3. Return on assets, return on equity and return on sales were included in the analysis as profitability ratios and twelve regression models were established. According to the findings, current period and lagged periods R&D intensity have a negative or no effect on profitability rates.

Anahtar Kelimeler

R&D Intensity, Financial Performance, Automative Sector, Panel Data Analysis

AR-GE YOĞUNLUĞU VE KÂRLILIK ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ: BİST OTOMOTİV SEKTÖRÜ ÖRNEĞİ

Öz

Çalışmada pay senetleri Borsa İstanbul’da işlem gören otomotiv şirketlerinin Ar-Ge yoğunluklarının finansal performansları üzerindeki etkisi araştırılmaktadır. Bu amaçla, 7 adet otomotiv şirketine ait 2016: Q1-2023:Q3 dönemlerini kapsayan cari dönem, bir dönem gecikmeli ve iki dönem gecikmeli Ar-Ge yoğunlukları ve kârlılık oranları kullanılarak panel veri analizi yapılmıştır. Kârlılık oranlarından aktif kârlılığı, özkaynak kârlılığı ve satışların kârlılığı analize dâhil edilmiş ve on iki adet regresyon modeli kurulmuştur. Bulgulara göre cari dönem ve gecikmeli dönem Ar-Ge yoğunluğunun kârlılık oranları üzerinde negatif etkisi olduğu ya da etkisinin bulunmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ar-Ge Yoğunluğu, Finansal Performans, Otomotiv Sektörü, Panel Veri Analizi

Kaynakça

• Akyol, H., & Özkan N. (2023). AR-GE ve ihracat yoğunluğunun finansal performansla ilişkisi: Türkiye’nin 500 büyük sanayi kuruluşu örneği. Ekonomi ve Finansal Araştırmalar Dergisi, 5(1), 51-82.
• Alam, A., Uddin, M., Yazdifar, H., Shafique, S. & Lartey, T. (2020). R&D investment, firm performance and moderating role of system and safeguard: Evidence from emerging markets. Journal of Business Research, 106, 94–105.
• Alper, D. & Aydogan, E. (2016). Relationships between R&D and corporate performance: An empirical analysis in Istanbul Stock Exchange. Paradoks Economics, Sociology and Policy Journal, 12(2), 96-114.
• Altınbay, A., Altunal, I., & Karaş, G. (2017). BİST sürdürülebilirlik endeksindeki firmaların Ar-Ge harcamaları ve Ar-Ge harcamalarının karlılık üzerindeki etkisi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 4(12), 37-46.
• Aytekin, S. & Özçalık, S.G. (2018). Borsa İstanbul teknoloji ve bilişim endeksi firmalarında AR-GE harcamaları ve finansal performans ilişkisi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(18), 67-73.
• Boiko, K. (2022). R&D activity and firm performance: Mapping the field. Management Review Quarterly, 72(4), 1051-1087.
• Doğan, M., & Yıldız, F. (2016). Araştırma ve geliştirme harcamalarının (Ar-Ge) firma karlılığı üzerindeki etkisi: BİST’te işlem gören imalat sanayi firmaları üzerine bir araştırma. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(4), 178-187.
• Ehie, IC & Olibe, K. (2010) The effect of R&D investment on firm value: An examination of US manufacturing and service industries. International Journal of Production Econonomics, 128, 127–135. Eurostat. Erişim adresi https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=R%26D_expenditure&oldid=551418
• Işık, N., Engeloğlu, Ö., & Kılınç, E. C. (2016). Araştırma ve geliştirme harcamalarının, kârlılık ve satışlar üzerindeki etkisi: Borsa İstanbul firmaları üzerine bir uygulama. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (47), 27-46.
• Kamuyu Aydınlatma Platformu. Erişim adresi https://www.kap.org.tr/tr/Sektorler
• Kılıç, M. (2020). BİST bilişim sektöründeki firmaların Ar-Ge harcamalarının finansal performans üzerindeki etkisi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (49), 219-234.
• Kiracı, M. & Arsoy, M. F. (2014). Araştırma ve geliştirme giderlerinin işletmelerin karlılığı üzerindeki etkisinin incelenmesi: İMKB metal eşya sektöründe bir araştırma. Muhasebe ve Denetime Bakış, 13(41), 33-48.
• Kocamış, T. U., & Güngör, A. (2014). Türkiye’de Ar-Ge harcamaları ve teknoloji sektöründe Ar-Ge giderlerinin kârlılık üzerine etkisi: Borsa İstanbul uygulaması. Maliye Dergisi, 166, 127-138
• Lee, K., & Lee, S. (2023). Enhancing R&D Performance Management: A Case of R&D Projects in South Korea. Sustainability, 15(15), 1-14.
• Özkan, N. (2022). R&D spending and financial performance: an investigation in an emerging market. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 18(1), 38-58.
• Pantagakis, E., Terzakis, D., & Arvanitis, S. (2012). R&D investments and firm performance: An empirical investigation of the high technology sector (software and hardware) in the EU., Technological Educational Institute. 1-20.
• Polat, M. & Elmas, B. (2016). Firmaların finansal performansı AR-GE yatırımlarından etkilenir mi? Panel veri analizi ile bir araştırma. [Tam metin bildiri]. ÜNİDAP Uluslararası Bölgesel Kalkınma Konferansı, Bingöl Üniversitesi, Muş.
• TÜİK. Erişim adresi https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Research-and-Development-Activities-Survey-2022-49408
• Tung, L. T., & Binh, Q. M. Q. (2022). The impact of R&D expenditure on firm performance in emerging markets: evidence from the Vietnamese listed companies. Asian Journal of Technology Innovation, 30(2), 447-465.
• Turkhishtime (2022). Ar-Ge 250, 2022 Yılı Verileriyle Türkiye’nin En Çok Ar-Ge harcaması yapan şirketleri. Erişim adresi https://turkishtimedergi.com/arge250/index.html
• Vithessonthi, C., &Racela,O. C. (2016). Short-and long-run effects of internationalization and R&D intensity on firm performance. Journal of Multinational Financial Management, 34, 28–45.
• Yerdelen Tatoğlu, F.(2020a). Ekonometri stata uygulamalı. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Yerdelen Tatoğlu, F.(2020b). Panel Zaman Serileri Analizi stata uygulamalı. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Yerdelen Tatoğlu, F. (2021). Panel veri ekonometrisi. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Yıldırım, Ö. & Sakarya, Ş. (2017). Ar-Ge harcamalarının firmaların aktif karlılığına ve özsermaye karlılığına etkisi: BİST teknoloji sektöründe bir uygulama. İşletme Bilimi Dergisi, 6(3), 39-60.
• Yücel, T. & Kurt, G.(2003). Araştırma-Geliştirme ve pazarlama giderlerinin firma kârlılığı üzerine etkisi. İktisat İşletme ve Finans, 18(209), 18-24.
• Zhu, Z., & Huang, F. (2012). The effect of R&D investment on firms’ financial performance: evidence from the Chinese listed IT firms. Modern Economy, 3(8).