Bir Eğitim Aracı Olarak Çocuk Dergileri: ‘‘Mavi Kırlangıç’’ Çocuk Dergisi

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 1, 59 - 80, 21.01.2019

Başak Gezmen

https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.466195

Cited By: 10

Öz

Medya, bireylere enformasyon akışı sağlamanın yanında kamuoyu oluşturma, kültür
aktarımı, sosyalleştirme, siyasallaştırma v.b işlevlere de sahiptir. Medya, özellikle
çocuk kitle dikkate alındığında bir eğitim aracı olarak da görülebilmektedir. Çocuk
gazete ve dergileri çocukların kimlik gelişimine ve toplumsallaşmasına destek
vermektedir. Bu yayınlar çocuklarda okuma ve öğrenme isteğini arttırmakta,
düşünmeye yönelterek ruhsal ve zihinsel zekayı geliştirmekte, boş zamanların
faydalı bir şekilde geçirilmesine katkı sağlamaktadır. Okurlar dinlenerek, eğlenerek
henüz keşfedemedikleri yeteneklerini ortaya çıkarabilmektedir. Bu bağlamda çocuk
dergi yayıncılığının önemi büyüktür. Günümüz basının en büyük sorunlarından
biri medya iletilerinin alınıp satılabilen malzemelere dönüşmesidir. Her biri, bir
kültür endüstrisi ürünü olarak popüler kültür malzemeleri şeklinde pazarlanmaya
başlanmaktadır. Bu bağlamda tüm içerikler bilgi verici eğitici kültür arttırıcı
özelliklerinden uzaklaşmakta, promosyon ve reklam sektörüne destek vermeye
başlamaktadır. Çocuk yayınları da bu değişim ve dönüşüm çerçevesinde farklılaşmaya
başlamış, eğitici öğretici yayınlar yerine, yayınların yanında pazarlanan dönemin
popüler kültür kahramanlarının ürünleri ile donatılmaya başlamıştır.
Çalışmada bir sivil toplum örgütü olarak Yeşilay tarafından çıkarılan Mavi Kırlangıç
Dergisi’nin belirlenen sayıları incelemeye alınıp betimsel yöntem kullanılarak,
derginin promosyon kültürü ve reklamcılık anlayışı çerçevesinde değişip dönüşen
çocuk dergiciliğine göre nerede konumlandığı tartışılıp değerlendirilmiştir. Elde
edilen bulgular ve sonuç bölümlerinde derginin gerek türler, biçim, içerik gerekse
kullanılan dil ve üslup, görsellerle promosyon ve reklam kültüründen uzak ağırlıklı
olarak eğitici ve öğretici metinlere yer veren bir dergi olduğu görülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Çocuk, ‘Mavi Kırlangıç’ Çocuk Dergisi, Çocuk Dergileri

Children’s Magazines as An Educational Tool: ‘‘Mavi Kırlangıç’’ Children Magazin

Öz

In addition to providing information flow to individuals, media also has functions
of creating public opinion, culture transfer, socialization, politicization. Media is
to be seen as an educational tool expecially considering the child mass. Children’s
newspapers and magazines support children’s identity development and
socialization. These publications increase the desire for reading and learning, develop
spirutial and mental intellegance by directing chidren to think,conribute to the useful
transtion of leisure time. Readers can reveal their talents that they have not yet
discovered,relaxing and having fun. In this context, children’s magazine publishing
is curricial.One of the biggest problems of today’s press is the transformation of
media messages into buying and selling materials.Each one is marketed as popular
culture materials as a product of the culture industry. In this context, all contents are
moving away from informative educational culture-enhancing features and starting
to support the promotion and advertising sector.Children’s publications have begun
to differentiate within the framework of this change and transformation, and instead
of educational educational publications, they have started to be equipped with the
products of popular culture heroes of the period as well as publications.
In this study, ‘Mavi Kırlangıç’ Magazines determined numbers published by Yeşilay,as
a non governmental orgaznization,being examined with descriptive method and
the status of the magazine within the context of promotion culture and advertising
accordind to childrens magazine will be discussed and evaluated. In the findings
and conclusion sections, it is seen that the journal is a journal which contains mainly
educational and instructive texts, which are far from the culture, the language, the
style and the images and the promotion and advertising culture.

Anahtar Kelimeler

‘‘Mavi Kırlangıç’’ Children’s Magazine, Child, Children’s Magazine

Kaynakça

• Alpay,M.(1975).Türkiye’de Resimli Çocuk Kitapları Sorunu, Çocuk Edebiyatı ve Çocuk Kitapları, İstanbul: Cem Yayınevi
• Alpay, M. (1980). “Türk Çocuk Edebiyatı”, Güney Doğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, Sayı 8-9, İstanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi
• Atay, M. (2007). Çocukluk Döneminde Gelişim, Ankara: Kök Yayınları
• Bülbül, R(2001), Haberin Anatomisi ve Temel Yaklaşımlar, Ankara: Nobel Yayıncılık
• Ciravoğlu, Ö. (1999). Çocuk Edebiyatı, İstanbul: Esin Yayınevi
• Demiray, K. (1953). Türkçe Çocuk Edebiyatı, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi
• Dilidüzgün S(2012). Çağdaş Çocuk Yazını Yazın Eğitimine Atılan İlk Adım,3.Basım, İstanbul: Morpa Kültür Yayınları
• Gutek, G.L. (2006).Eğitim Felsefi ve İdeolojik Yaklaşımlar, çev: Nesrin Kale, İstanbul: Ütopya Yayınları
• Kanılmaz A. (2017). Sivil Toplum Örgütleri ve Halkla İlişkiler Çalışmaları, İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi 36(127-147).
• Kaya F.(2016) Sivil Toplum Örgütleri Kızılay Örneği, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 9 Sayı 45
• Kıbrıs, İ.(2010). Çocuk Edebiyatı, 4.Basım, Ankara: Kök Yayıncılık
• Kurt S.ve Taş Y. (2015/1)Sivil Toplum Örgütlerinde profesyonel ve Gönüllü Çalışma ilişkileri:Tehditler ve Fırsatlar,Hak-İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi,cilt4,yıl4 sayı 8
• Locke, J. (2004). Eğitim Üzerine Düşünceler, çev: Hakan Zengin, İstanbul: Morpa Kültür Yayınları
• Nalcıoğlu,Ulusoy B. (2006). Mümeyyiz İlk Türkçe Çocuk Gazetesi (1869-1870), İstanbul: İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları
• Neydim, N.(2000). Çocuk ve Edebiyat: Çocukluğun Kısa Tarihi, Edebiyatta Çocuk Figürleri, İstanbul: Bu Yayınevi
• Oğuzkan, A. F. (1979)Yerli ve Yabancı Yazarlardan Örneklerle Çocuk Edebiyatı, Ankara: Kadıoğlu Matbaası
• Oğuzkan,A.F. (1987). Dünya Çocuk Edebiyatının Ana Çizgileri, Çocuk Edebiyatı Yıllığı, İstanbul: Gökyüzü Yayınları
• Postman, N. (1995). Çocukluğun Yokoluşu, çev: Kemal İnal, Ankara: İmge Kitabevi
• Sever, Sedat(2008).Çocuk ve Edebiyat, İzmir: Tudem Yayınları
• Şimşek, H. (2001). XIX. Yüzyıl Çocuk Dergiciliği ve Eğitsel İşlevleri Üzerine, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları: 3581, http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/151/ icindekiler.html. (21 Ağustos 2018)
• Şimşek, T. ve Yakar, M. (2016). ‘Çocuk ve Edebiyat’, Okul Öncesinde Çocuk Edebiyatı ve Medya El Kitabı,(ed.Tacettin Şimşek) Ankara: Grafiker Yayınları
• Şirin, M. R. (1998).Çocuğa Adanmış Konuşmalar, İstanbul: İz Yayınları
• Şirin M,R. (2016).Çocuk, Çocukluk ve Çocuk Edebiyatı, Kapı araştırma,İstanbul.
• Tan, M.(1994).‘Çocukluk: Dün ve Bugün, Toplumsal Tarihte Çocuk’ (hazırlayan: Bekit Onur) İstanbul: Tarih Vakfı Yayınlar
• Türk Dil Kurumu, Türkçe Sözlük,(1992). İstanbul: Milliyet Yayınları
• Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi,(1977). C.2, İstanbul: Dergah Yayınları. Y alçın A. ve Aytaş G.(2008).Çocuk Edebiyatı, (2. bs), Ankara: Akçağ Yayınları
• Yiğitbaşı, Güran K.(2018).Çocuk Yayınları ve Dışa Açılım, Konya: ÇizgiYayınları.
• Mavi Kırlangıç Çocuk Dergisi 2015 Sayıları(Mart, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ekim, Kasım, Aralık)
• Mavi Kırlangıç Çocuk Dergisi 2016 Sayıları(Ocak, Nisan, Temmuz, Ekim)
• Mavi Kırlangıç Çocuk Dergisi 2017 Sayıları(Ekim, Şubat, Nisan, Ağustos)
• Mavi Kırlangıç Çocuk Dergisi 2018 Sayıları(Kasım, Ocak, Mart, Haziran, )
• www.yeşilay.org
• https://www.yenisafak.com/yazarlar/mucahıtozturkpazar/mavikirlangic-2038540