Eğitimde Şiddet ve Şiddeti Azaltma

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 2, 899 - 912, 22.07.2019

Hacı Hüseyin Taşar

https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.557870

Cited By: 4

Öz

Şiddet, bireyin zihinsel, ahlaki ve bedeni gelişimini durduran veya geriye götüren
fiziksel ve ruhsal travmalara neden olan, kişinin toplumsal yaşama katılımını
engelleyen olaylardır. Eğitimde şiddet, öğrencinin öğrenciye; öğrencinin öğretmen
veya yöneticiye; öğrenci olmayan kişilerin, öğrenci, öğretmen ve yöneticilere; yönetici,
öğretmen ve diğer çalışanların öğrencilere uyguladığı fiziksel, psikolojik ve cinsel
türden olumsuz davranışlardır. Bu araştırmanın amacı, okulda şiddetin nedenlerini;
kişi, aile ve okul bağlamında ortaya koymaktır. Araştırma tarama modelinde bir
çalışma olup, araştırma verileri, anket formu kullanılarak toplanmıştır. Çalışmada
2018-2019 öğretim yılında Adıyaman merkez ilçede bulunan biri özel diğeri devlet
lisesi olan iki okulun son sınıfında okuyan 100 öğrencinin, okulda şiddete ilişkin
görüşleri alınmıştır. Araştırmada elde edilen veriler, SPSS 15.0 istatistik programı
yardımlıya, yüzde hesaplamaları yapılarak çözümlenmiştir. Araştırmada; iki
öğrenciden en az birinin şiddet olayına karıştığı; şiddete neden olarak daha çok
“öğrenciler” ve “karşı cinsle ilgili meseleler” gösterildiği; özel lise öğrencilerinin
şiddeti daha çok çevreden, devlet lisesi öğrencilerinin ise “medyada” ve “okulda”
gözledikleri; okullarda şiddetin kaynağının daha çok öğrenci, öğretmen ve yönetici
tutumu olduğu, sonuçlarına ulaşılmıştır. Her iki okulda da şiddet olaylarında
öğrencilerin hem özne hem de nesne konumunda oldukları, şiddetin ikinci sırada
öznesi ise devlet lisesinde; yönetici ve öğretmenlerin, özel lisede ise daha çok
öğretmenlerin, olduğu görülmüştür. Okullarda şiddeti azaltmak için sosyal ve sportif
faaliyetlere ağırlık verilerek, şiddete eğilimli öğrencilerin enerjilerinin bu alanlarda
tüketilmesi sağlanabilir. Araştırmada şiddetin öznesi olarak, öğrencilerden sonra,
öğretmenler ve okul yöneticileri gelmektedir. Bu bağlamda il ve ilçe milli eğitim
müdürlükleri bünyesinde, okullardaki şiddeti izleme ve değerlendirme kulları
oluşturularak, şiddet uygulayan veya eğilimi olan öğretmen ve yöneticilere dönük
önlemler/ yaptırımlar devreye konabilir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Şiddet, Özel Okul, Devlet Okulu

Violence in Education and Reduce Violence

Öz

Violence is described as the incidents that stop individuals’ mental, moral, and
physical developments or retard them, that cause physical or psychological traumas
and prevent the individual from participating in social life. Violence in education is
seen as negative behaviour like physical, psychological and sexual behavior displayed
by students against students; by students against teachers or administrators; by nonstudents against students, teachers and administrators; by administrators, teachers
and other employees against students. The purpose of this study is to reveal the
causes of violence in schools in the context of individual, family, and school. The
research is based on descriptive analysis and the data have been collected by using
questionnaire forms. The opinions of 100 students on violence in schools who study
in the final year of two schools, one of which is private and the other is public in the
center of Adıyaman city in the 2018-2019 education year have been received. In the
research, a questionnaire form has been used as the data collection tool. The data
obtained from the research have been analyzed through percentage calculations by
using SPSS 15.0 statistic program. The research has concluded that one out of two
students is involved in violence, that the cause of violence mostly stems from the
‘issues about the opposite sex’, that students of private schools generally observe
violence from their environments, whereas students of public schools observe it from
mass media and school, that most students see violence as a ‘behavior that needs to
be avoided’, that they attribute the cause of violence to ‘poor education’, that the root
of violence in schools is students, school administrators, and teachers’ attitudes. In
this sense, it is recommended that school administrations should conduct research
on how the teachers who work in their schools and school administrators describe
violence, on what their approaches toward preventing violence are, and on how they
will provide education to those who need it. 

Anahtar Kelimeler

Education, Public School, Private School, Violence

Kaynakça

• Altun, A., S. ve Güneri, O. Y. ve Baker, E, Ö. (2006). Basındaki Yansımaları İle Okulda Şiddet. Eğitim Araştırmaları Dergisi. 24,12-21.
• Arslan, Y. (2013). Okullarda yaşanan şiddet olaylarının düzey ve dinamiklerini anlamak: Batman merkez örneği[Elektronik Sürüm]. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4 (5), 1-17.
• Baran, G., K. (2008). Öğretmenlerin ve Öğrencilerin Görüşlerine Dayalı Olarak Okullarda Şiddet ve Okul Güvenliğinin İncelenmesi: Keçiören Örneği, [Yüksek Lisans Tezi], Ankara: Ankara Üniversitesi
• Boyle, J. (1996). Bullying as a social problem in schools.’ in: Gıllham, B. and Thomson, H. (Eds) child safety: problem and prevention from preschool to adolescence[Okullarda sosyal bir sorun olarak zorbalık. Çocuk güvenliği: Okul öncesinden, çocukluk dönemine sorun ve önlemler]. London: Routledge.
• Bulut S. (2008). Okullarda Görülen Öğrenciden Öğrenciye Yönelik Şiddet Olaylarının Bazı Değişkenler Açısından Arşiv Araştırma Yöntemiyle İncelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2): 23-38.
• Cal/OSHA (1995). California Occupational Safety and Health Administration Guidelines for Workplace Security, San Francisco, CA: State of California Department of Industrial Relations, Division of Occupational Safety and Health.
• Çelik, V. (2008). Sınıf yönetimi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Çubukçu, Z. ve Dönmez, A. (2012). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Okuldaki Şiddet Üzerine Görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(40), 89-108.
• Durmuş, E. ve Gürgan, U. (2005). Lise Öğrencilerinin Şiddet ve Saldırganlık Eğilimleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3 (3), 253-269.
• Gözütok, D., F. (2008). Eğitim ve Şiddet. Ankara: Gazi Yayınları.
• Gülbaz, L. (2016). İlkokul yönetici ve öğretmenlerinin okul güvenliğine ilişkin görüşleri. Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Hoşgörür, V. ve Orhan, A. (2017.Okulda Zorbalık ve Şiddetin Nedenleri ve Önlenmesinin Yönetimi (Muğla Merkez İlçe Örneği) [Elektronik Sürüm]. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(24), 859-880
• İnan, H., Z. (2005). Okullarda Çocuklar Arası Zorbalık. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, (22), 161-170.
• Kütük, Ö. (2008). Liselerde okul güvenliğine yönelik bir araştırma. Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara
• Milli Eğitim Bakanlığı, (2006). Okullarda Şiddetin Önlenmesi Genelgesi. (Erişim: 20.11.2018), http://orgm. meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/ 2015_10/08101631 okullarda şiddetinnlenmesi genelgesi.pdf.
• Milli Eğitim Bakanlığı, (2015). Çocuğa yönelik şiddetin önlenmesi teknik destek projesi: Revize erken uyarı uygulamaları (Faaliyet 1.2.4). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Proje Ofisi.
• Milli Eğitim Bakanlığı, (2018). Güvenli Okul Güvenli Gelecek Olsun. (Erişim: 11.11.2018), http://www.meb.gov.tr/m/haber/ 17081/tr.
• Olweus, D. (1994). Annotation: bullying at school – basic facts and effects of a school based intervention program[okulda zorbalık - okul temelli bir müdahale programının temel gerçekleri ve etkileri], Journal of Child Psychology and Psychiatry, 35(11), 71–90.
• Ögel, K., Tarı, I. ve Eke, C.Y. (2006). Okullarda suç ve şiddeti önleme kılavuzu. İstanbul: Yeniden Yayınları.
• Öğülmüş, S. (2006). Okullarda şiddet ve alınabilecek önlemler. Eğitime Bakış Dergisi. 2 (7), 16-24.
• Özcebe, H., Üner, S. ve Çetik, H. (2006). Adolesanlarda şiddet davranışları (Üç Lise, Ankara, 2004) I. Şiddet ve Okul: Okul ve Çevresinde Çocuğa Yönelik Şiddet ve Alınabilecek Tedbirler Sempozyumu, 28-31 Mart 2006, MEB VE UNICEF Bildiri Özetleri, İstanbul, http:// iogm.meb.gov.tr/siddetveokul/index.htm adresinden elde edilmiştir.
• Özdemir, S., Tosun, B., Bebiş, H. ve Yavaş, A. (2013). Hemşire kaleminden mobbing: İş yerinde psikolojik saldırı. TAF Preventive Medicine Bulletin, 12 (2), 183-192.
• Özer N., (2006). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin okul güvenliğine ilişkin algıları. Bilim uzmanlığı tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Özgür, G., Yörükoğlu, G. & Arabacı, L.B. (2011). Lise öğrencilerinin şiddet algıları, şiddet eğilim düzeyleri ve etkileyen faktörler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 2 (2): 53-60.
• Özmen, F. ve Küçük, N. (2013). İki Ayrı Zaman Diliminde Okulda Şiddet Durumu. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 78-96.
• Pınar, T. ve Pınar, G. (2012). Sağlık çalışanları ve işyerinde şiddet. TAF Preventive Medicine Bulletin, 12(3), 3 1 5 - 3 2 6
• Pişkin, M. (2006) “Akran Zorbalığı Olgusunun İlköğretim Öğrencileri Arasındaki Yaygınlığının İncelenmesi” I. Şiddet ve Okul: Okul ve Çevresinde Çocuğa Yönelik Şiddet ve Alınabilecek Tedbirler Sempozyumu, 28-31 Mart 2006, MEB VE UNICEF. Bildiri Özetleri, İstanbul, http:// iogm.meb.gov.tr/siddetveokul/ index.htm adresinden elde edilmiştir.
• Solak, A. (2007). Okullarda Şiddet ve Çocuk Suçluluğu. Ankara: Pegem Yayınları.
• Solmuş, T. (2005). İş yaşamında travmalar: Cinsel taciz ve duygusal zorbalık/taciz (Mobbing). İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 7 (2), 1-14.
• Terzi, Ş. (2007). Okullarda Yaşanan Şiddeti Önleyici Bir Yaklaşım: Kendini Toparlama Gücü. Aile ve Toplum 3 (12), 73-82.
• Teyfur, M. (2014). Basında Yer Alan Okullarda Şiddet İle İlgili Olayların Değerlendirilmesi. Elementary Education Online, 13(4),1311-1330.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Araştırması Komisyonu. (2007). Türkiye’de Ortaöğretime Devam Eden Öğrencilerde ve Ceza ve İnfaz Kurumlarında Bulunan Tutuklu ve Hükümlü Çocuklarda Şiddet ve Bunu Etkileyen Etkenlerin Saptanması. Araştırma Raporu. Ankara (19-22): 56-8.
• Türkmen, M. (2004). Ortaöğretim kurumlarında okul güvenliği ile ilgili yaşanan sorunlar. Yüksek lisans tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale. Yavuz M.F., Atan Y.K., Atamer T.A. ve Gölge Z.B. Lise öğrencilerinde fiziksel şiddetin değerlendirilmesi: okulda ve ailede karşılaşılan şiddet ve öğrencinin kendi uyguladığı şiddet. Adli Bilimler Dergisi. 2, 35-44.
• Yeşilbaş, (2016). Sağlıkta Şiddete Genel Bakış[Elektronik Sürüm]. Sağlık ve Hemşirelik Yönetim Dergisi, 1(3),44-54.