Televizyon Haber Retoriğine Türk Kimliğinin Etkisi

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 1, 325 - 345, 29.01.2021

Ahmet Selman Seyhan Ömer Faruk Zararsız

https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.812040

Öz

Televizyon haber merkezi olayın haberleştirilmesi sırasında her bir seçme, eleme ve
mesleki uygulamada içinde yaşadıkları toplumun kültüründen ve kültürel kimliğinden
etkilenmektedir. Çünkü kültür, toplumların maddi ve manevi ürünlerinin toplamını ifade
eden, o toplumdaki insanların düşünce ve eylemlerine yön veren ahenkli bir değerler
bütünüdür. Bu sebeple haber merkezinde çalışan profesyonellerin haber ile ilgili
alacakları herhangi bir karar bu ahenkli bütünün bir parçası olacak ve izleyiciler ile ortak
bir bağı bulunacaktır. Televizyon haber merkezi, izleyicilerin haberdeki enformasyonlara
inanması için haber retoriğine başvurmaktadır. İnandırılmak istenen izleyicilerin
kültürel kimlikleri, haber retoriğinin şekillenmesinde de etkili olmaktadır. İzleyicilerin
nelerden hoşlanacağı, nelere değer verip neleri görmezden geleceği ya da neyi nasıl daha
iyi anlayacağı kültürel kimliklerinin bir yansıması olup haber retoriğinde bu seçenekler
göz önünde bulundurulmaktadır. Çalışmada Türk kültürel kimliğinin televizyon haber
retoriğine nasıl ve ne şekilde yansıdığının tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Bunun için
toplumun büyük kesimine hitap etmesi sebebiyle reyting oranlarında en çok izlenen beş
ana haber bülteninin 150 haber bülteni ve bu bültenlerdeki 2250 haber incelenmiştir.
Kültürün ve kimliğin etkilerini tespit edilebilmek için iletişimsel zihniyet analizi yöntemi
kullanılmıştır. İnceleme sonucunda Türk kimliği ile haber retoriği arasında anlamlı bir
ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk kültürü, Türk kimliği, Televizyon Haberi, Haber Retoriği, Kültürel Etki

The Effect of Turkish Identity on Television News Rhetoric

Öz

The television news center is affected by the culture and cultural identity of the
society they live in during the reporting of the event. Therefore, any decision taken by
the professionals working in the news center regarding the news will be a part of this
harmonious whole and will have a common bond with the audience. The television news
center uses news rhetoric to make viewers believe the information in the news. The
cultural identities of the audience who want to be persuaded are also effective in shaping
the news rhetoric. What the audience will like, what they value and ignore, or how
they can better understand what is a reflection of their cultural identity, these options
are considered in news rhetoric. The research aims to determine how and in what way
Turkish cultural identity reflects on television news rhetoric. Thus, 150 news bulletins of
the five most-watched news bulletins and 2250 news in these bulletins were examined, as
they appeal to the majority of the society. The communicative mentality analysis method
was used to determine the effects of culture and identity. As a result of the examination, it
was concluded that there is a significant relationship between Turkish identity and news
rhetoric.

Anahtar Kelimeler

Communication Science, Turkish Culture, Turkish İdentity, Television News, News Rhetoric

Kaynakça

• Afetinan, A. (1988). Medeni bilgiler ve M. Kemal Atatürk’ün el yazıları. Ankara: TTK.
• Cevizci, A. (2017). Büyük felsefe sözlüğü. İstanbul: Say Yayınları.
• Ceyhun, D. (1992). Ah şu biz “kara bıyıklı” türkler. İstanbul: E Yayınları.
• Ceylan, M. E. (1997, Mart). Toplum organizasyonu ve Türkiye’ye bakış. Cumhuriyet Gazetesi Bilim-Teknik Eki(522).
• Ergun, D. (2000). Kimlikler kıskacında ulusal kişilik. Ankara: İmge Kitabevi.
• Gerbner, G. (2014). Medyaya karşı. (M. Morgan, Dü., G. Ayas, V. Batmaz, & İ. Kovacı, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Güvenç, B. (1995). Türk kimliği kültür tarihinin kaynakları (3 b.). İstanbul: Remzi Kitabevi. Hançerlioğlu, O. (1978). Felsefe ansiklopedisi: Kavramlar ve akımlar (Cilt 3). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Haviland, W. A., Prins, H., Walrath, D., & Mcbride, B. (2008). Kültürel antropoloji. (İ. Erguvan Sarıoğlu, Çev.) İstanbul: Kaknüs. https://logeion.uchicago.edu/. (tarih yok). Culta. 08 10, 2020 tarihinde λογειον: https://logeion.uchicago.edu/culta adresinden alındı
• Kafesoğlu, İ. (1997). Türk milli kültürü. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Köseoğlu, N. (2018). Milli kültür ve kimlik. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Loti, P. (1995). Türkler üzerine makaleler. (B. Önuçak, Çev.) İstanbul: Der Yayınları.
• Moles, A. (1983). Kültürün toplumsal dinamiği. (N. Bilgin, Çev.) İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
• Mucchielli, A. (1991). Zihniyetler. (A. Kotil, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları. Ortaylı, İ. (2003). Osmanlı barışı. İstanbul: Ufuk Kitap.
• Oxford University. (tarih yok). 08 11, 2020 tarihinde Oxford Learner’s Dictionaries içinde: https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/ culture_1?q=culture adresinden alındı
• Seyhan, A. S. (2020). Televizyon haberinin retorik bileşenleri iletişimsel zihniyetin haber retoriğine yansıması (Doktora tezi, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Ankara). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp adresinden alındı
• Şimşir, B. N. (1989). British documents on Ottoman Armenians. Ankara: TTK.
• Timur, T. (1986). Osmanlı kimliği. İstanbul: Hil Yayınları.
• Tokdoğan, N. (2018). Yeni Osmanlıcılık hınç, nostalji, narsisizm. İstanbul: İletişim Yayınları. Turan, Ş. (1990). Türk Kültür tarihi: Türk kültüründen Türkiye kültürüne ve evrenselliğe. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri. (tarih yok). 08 11, 2020 tarihinde https://sozluk.gov. tr/?kelime=kültür adresinden alındı
• Williams, R. (1960). Culture and society 1780-1950 (2 b.). New York: Anchor Book Doubleday&Company.
• Yetişgin, M. (2007). Tarih, coğrafya ve sosyo-kültürel ortamın Türk kimliğinin gelişmesine etkileri. Akademik İncelemeler Dergisi, 2(1), 37-68.
• Yurdigül, A. (2014). Televizyon ana haber bültenlerinde korku kültürünün inşası. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi S.B.E.