Geri Dönüşüm Konusunda Sürdürülebilir İletişimin İnsan Davranışı Üzerindeki Rolü: Türkiye Örneği

Yıl 2021, Cilt 8, Sayı 2, 471 - 491, 30.07.2021

Zekiye TAMERGENCER

https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.894468

Öz

Doğanın insanoğluna sunduğu kaynaklar elbette ki sonsuz değildir, bilinçli ve dikkatli kullanım olmadığı sürece doğal kaynaklar açısından da bir “son” mümkündür. Hem sağlıklı nesillerin yaşamaya devam etmesi hem de ekonomik kalkınmışlık düzeylerinin artırılması için kaynak israfını önlemek, doğayı korumak ve geri dönüşüm alışkanlığı kazanmak günümüz insanı için artık kaçınılmazdır. Dünya ülkelerinin de bu durum hakkında farkındalık düzeyinin artmasıyla ve doğayı korumak kaygısı ile atıkların yeniden kullanıma kazandırılması noktasında birçok farklı yöntem arayışı devam etmektedir. Bunun için de ihtiyaç duyulan şey yerel çözümler üretmek ve insanların konu hakkında bilinçlenerek davranışlarının değiştirilmesini teşvik etmektir. Konuya ilişkin literatürde yeterince çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışmada geri dönüşüm konusunda Türkiye ve Dünyada yapılan çalışmaların ve temel kavramsal tanımlar ile güncel istatistiki verilerin yer aldığı literatür kısmı ile geri dönüşüm konusu açıklanmıştır. Seçilen hedef kitle üzerinde, geri dönüşüm konusundaki bilinç düzeyini ölçme ve tespit etme amacıyla bir araştırma yapılmıştır. Elde edilen veriler SPSS programı ile analiz edilmiştir. Çalışmaya toplam 4885 kişi katılmıştır. Katılımcıların %60,8 i kadın, %39,2 si erkektir. Katılımcıların çevre bilinci ve duyarlılığı ölçeğinden aldıkları ortalama puan ise; 106,04 (st.sapma=17,80) şeklindedir ve buradan alınacak maksimum puanın 140 olduğu düşünüldüğünde, katılımcıların çevre bilinci ve duyarlılığı noktasında kısmen iyi bir düzeyde oldukları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çevre Bilinci, Geri Dönüşüm, Ev Tipi Atık, Tüketici Eğilimleri

The Role of Sustainable Communication on Human Behavior on Recycling: A Case of Turkey

Öz

The resources that nature offers to human beings are of course not infinite, unless there is a conscious and careful use, an "end" is coming in terms of natural resources. Preventing waste of resources, protecting nature and gaining the habit of recycling are now inevitable in order for healthy generations to continue their lives and to increase their economic development levels. There are not enough studies in the literature on the subject. The current study aims to determine the levels of individuals' behaviors and attitudes regarding the subject. The literature review section is divided into two sections. The first section briefly explains the recycling issue. The second section includes studies on recycling in Turkey and in the world. The current study measured and determined the focus group's level of awareness about recycling. SPSS was used to analyze the data. A total of 4885 people participated in the study. 60.8% of the participants were women and 39.2% of them were men. Participants had an average score of 106.04 (SD = 17.80) from the environmental awareness and sensitivity scale and considering that the maximum score to be obtained was 140, the participants were at a partially good level in terms of environmental awareness and sensitivity.

Anahtar Kelimeler

Environmental Awareness, Recycling, Household Waste, Trends of Consumer

Kaynakça

• Akil, M. A., Foziah, J., & Ho, C. S. (2015). The effects of socio-economic influences on households recycling behaviour in Iskandar Malaysia. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 202, 124-134.
• Angelakis, A. N., Asano, T., Bahri, A., Jimenez, B. A., & Tchobanoglous, G. (2018). Water reuse: From ancient to modern times and the future. Frontiers in Environmental Science, 6(26).
• Aydın, Ö., & Aykaç, N. (2016). Yaratıcı Drama Yöntemi İle Verilen Eğitimin Okul Öncesi Öğrencilerinin Çevre Farkındalığına Etkisi. Yaratıcı Drama Dergisi, 1(1).
• Aydın, S., & Tufan, F. (2018). Sürdürülebilirlik ve Yeşil Kavramları Bağlamında Y
• Kuşağının Satın Alma Davranışları. Selçuk İletişim, 11(2), 397-420.
• Brown, L. R. (1981). World population growth, soil erosion, and food security. Science, 995-1002.
• Corral-Verdugo, V. (1997). Dual ‘Realıtıes’of Conservatıon Behavıor: Self-Reports Vs Observatıons Of Re-Use And Recyclıng Behavıor. Journal of environmental psychology, 17(2), 135-145.
• Çabuk, S., Nakıboğlu, A. G. B., & Keleş, C. (2008). Tüketicilerin yeşil ürün satın alma davranışlarının sosyo demografik değişkenler açısından incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), 85-102.
• De Young, R. (1986). Some psychological aspects of recycling: The structure of conservation-satisfactions. Environment and behavior, 18(4), 435-449.
• De Young, R. (2019). Supporting Behavioural Entrepreneurs: Using the Biodiversity-Health Relationship to Help Citizens Self-Initiate Sustainability Behaviour. İçinde In Biodiversity and Health in the Face of Climate Change (ss. 295-313). Cham: Springer.
• Dinç, E., & Üztemur, S. S. (2016). Afiş Çalışmalarıyla Ortaokul Öğrencilerinin Çevre Farkındalıkları ve Sosyal Katılım Becerilerinin Geliştirilmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(USBES Özel Sayı II.).
• Ebreo, A., & Vining, J. (1994). Conservation-wise consumers: Recycling and household shopping as ecological behavior. Journal of Environmental Systems, 23(2).
• Fidan, Z., & Acar Şentürk, Z. (2016). Sosyal Medyada İletişim Ve Kadınlar Üzerine Bir Değerlendirme. İNİF E-Dergi, 1(2).
• Gosling, E., & Williams, K. J. (2010). Connectedness to nature, place attachment and conservation behaviour: Testing connectedness theory among farmers. Journal of environmental psychology, 30(3), 298-304.
• Gönüllü, M. T., Doğan, S., & Çelik, Z. (2015). İlköğretim Öğrencilerinin Çevre İçin Zararlı Ambalaj Atıkları Hakkında Farkındalığı (İstanbul Örneği). Millî Eğitim, (205).
• Granzin, K. L., & Olsen, J. E. (1991). Characterizing participants in activities protecting the environment: A focus on donating, recycling, and conservation behaviors. Journal of Public Policy & Marketing, 10(2), 1-27.
• Harman, G., & Çelikler, D. (2016). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Geri Dönüşüm Kavramı Hakkındaki Farkındalıkları. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1).
• Hayta, A. B. (2009). Sürdürülebilir Tüketim Davranışının Kazanılmasında Tüketici Eğitiminin Rolü. Journal of Kirsehir Education Faculty, 10(3).
• Hobikoğlu, E. H. (2013). Davranışsal Finans Çerçevesinde E-Atık Geri Dönüşüm Yatırım Risk Algılamasında Tüketici Tercih Ve Davranış Düzeyinin Sosyo-Ekonomik Analizi: İstanbul Örneği. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 4(9), 55-70.
• Hooke, R. L. (2000). On the history of humans as geomorphic agents. Geology, 28(9), 843-846.
• Jekria, N., & Daud, S. (2016). Environmental concern and recycling behaviour. Procedia Economics and Finance, 35, 667-673.
• Kapitzka, S. P. (1996). The phenomenological theory of world population growth. Physics-uspekhi, 39(1), 39-57.
• Karaca, Ş. (2018). Yaşam tarzının sürdürülebilir tüketim davranışı üzerindeki etkisini
• belirlemeye yönelik bir çalışma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(3), 403-425.
• Karaca, Ş. (2013). Tüketicilerin Yeşil Ürünlere İlişkin Tutumlarının İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma. Ege Akademik Bakış, 13(1), 99-111.
• Latif, S. A., Omar, M. S., Bidin, Y. H., & Awang, Z. (2012). Environmental values as a predictor of recycling behaviour in urban areas: A comparative study. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 50, 989-996.
• Maslow, A. H. (1943). A theory of human motivation. Psychological Review, 50(4), 370-396.
• Öztekin, C., Teksöz, G., Pamuk, S., Sahin, E., & Kilic, D. S. (2017). Gender perspective on the factors predicting recycling behavior: Implications from the theory of planned behavior. Waste management, 62.
• Reilly, A. H., & Hynan, K. A. (2014). Corporate communication, sustainability, and social
• media: It's not easy (really) being green. Business horizons, 57(6), 747-758.
• Roser, M., Ritchie, H., & Ortiz-Ospina, E. (2013). World Population Growth. Ocak 2021, 20 tarihinde Our World in Data: https://ourworldindata.org/world-population-growth?source=post_page-----d904819ea029---------------------- adresinden alındı
• Singhirunnusorn, W., Donlakorn, K., & Kaewhanin, W. (2012). Contextual factors influencing household recycling behaviours: A case of waste bank project in Mahasarakham municipality. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 36, 688-697.
• Suki, N. M. (2016). Green product purchase intention: impact of green brands, attitude, and knowledge. British Food Journal.
• Sürmeli, İ. (2017). Türkiye’de iç göçün değişim ve dönüşümü: Kentten kıra yöneliş. Gazi Universitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Fakultesi Dergisi, (Özel Sayı), 275-286.
• Taş Divrik, M., Karakaş, H., & Divrik, B. (2018). Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Plastik Atıklar ve Geri Dönüşüme Yönelik Tutumları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 21(2).
• Tunç, A. Ö., Ömür, G. A., & Düren, A. Z. (2012). Çevresel Farkındalık. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, (47).
• Vuorinen, H. S., Juuti, P. S., & Katko, T. S. (2007). History of water and health from ancient civilizations to modern times. Water Science and Technology: Water Supply, 7(1), 49-57.
• Vural, Z. B. A., & Bat, M. (2010). Yeni Bir İletişim Ortamı Olarak Sosyal Medya: Ege Üniversitesi İletişim Fakültesine Yönelik Bir Araştırma. Journal of Yaşar University, 5(20).
• Whiting, A., & Williams, D. (2013). Why people use social media: A uses and gratifications approach. Qualitative Market Research: An International Journal.
• Yılmaz, V., & Doğan, M. (2016). Planlanmış Davranış Teorisi Kullanılarak Önerilen Bir Yapısal Eşitlik Modeli ile Geri Dönüşüm Davranışlarının Araştırılması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(Özel Sayı), 191-206.