Youtube'da Çocuk Emeği: İzleyici Çocuklar Perspektifinden Nitel Bir Araştırma

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 1, 181 - 203, 30.01.2024

Yasemin Cıngı , Mehmet Sena Kösedağ

https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.1349576

Cited By: 1

Öz

Sosyal medya, internet tabanlı platformlar aracılığıyla kullanıcıların içerik oluşturduğu, paylaştığı, etkileşimde bulunduğu dijital bir iletişim aracı olarak günümüzde yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Sosyal medya platformları bireylerin hayatlarına yeni dijital alışkanlıklar kazandırırken, çocuklar da dönüşen bu dünyanın aktif katılımcıları olarak farklı dijital beceriler edinmektedir. Bu becerilerden birini sosyal medya platformu olan YouTube’da içerik üreterek üretilen içeriklerin yayınlanması oluşturmaktadır. Yayınlanan bu içerikler bazı çocuklar için kazanca dönüşmektedir. Böylelikle alışılan çocuk işçi kavramından farklı olarak teknolojiyle desteklenen ve çocuğun dijital emeğini içeren yepyeni bir iş alanı karşımıza çıkmaktadır. Burada temel hareket noktası, geleneksel çocuk işçiliği veya çocuk emeğinin dijitalleşmesidir. Bu bağlamda bu çalışma, YouTuber çocukların, onları izleyen çocuklar nezdinde nasıl anlamlandırıldığını, onların esasında birer çocuk işçi olduklarının farkında olup olmadığını anlamayı amaçlamaktadır. Yapılan çalışmalar incelendiğinde dijital çocuk emeğinin direkt izleyici çocuklar tarafından anlaşılmasına yönelik çalışmaların eksikliği fark edilmiş ve bu yönüyle araştırmanın literatüre katkı sağlayacağı düşünülmüştür. YouTube çocuk kanallarını takip eden, 5-13 yaş aralığındaki 15 çocukla derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiş, görüşmeler MAXQDA veri analiz programında kodlanarak analiz edilmiştir. Katılımcı çocukların bu tür dijital aktiviteleri geleneksel anlamda bir emek veya iş faaliyeti olarak görmediği, dolayısıyla YouTuber çocukları da çocuk işçi olarak anlamlandırmadıkları, aksine onların ailecek eğlendiklerini ve bu eğlenceden para kazandıklarını düşündükleri sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dijital Çocuk Emeği, Çocuk YouTuber, Çocuk İzleyici, Çocuk İşçi, YouTube.

Destekleyen Kurum

Erciyes Üniversitesi Rektörlüğü Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

SDK-2022-12301

Child Labor on YouTube: A Qualitative Study from the Perspective of Audience Children

Öz

Social media is widely used today as a digital communication tool where users create, share and interact with content through internet-based platforms. While social media platforms bring new digital habits to individuals' lives, children acquire different digital skills as active participants in this transforming world. One of these skills is producing and publishing content on the social media platform YouTube. These published contents turn into earnings for some children. Thus, unlike the conventional concept of child labor, a brand new field of work supported by technology and involving the digital labor of children emerges. The main starting point here is the digitalization of traditional child labor. In this context, this study aims to understand how YouTuber children are interpreted by the children who watch them and whether they are aware that they are actually child laborers. When the studies were examined, it was noticed that there was a lack of studies on the understanding of digital child labor by the direct audience children and it was thought that the research would contribute to the literature in this respect. In-depth interviews were conducted with 15 children between the ages of 5-13 who follow YouTube children's channels, and the interviews were coded and analyzed using MAXQDA data analysis software. It was concluded that the participant children did not see such digital activities as labor or work activities in the traditional sense, and therefore did not understand YouTuber children as child laborers, on the contrary, they thought that they were having fun with their family and earning money from this entertainment.

Anahtar Kelimeler

Digital Child Labor, Kids YouTuber, Child Audience, Child Labor, YouTube.

Proje Numarası

SDK-2022-12301

Kaynakça

• Apak, F. (2022). Sosyalleşme ve şöhretlik bağlamında dijital çocuk emeği: Çocuk youtuber. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Atalay, G. E. (2019). Sosyal medya ve çocuk: “Babishko Family Fun TV” isimli YouTube kanalının eleştirel bir analizi. Erciyes İletişim Dergisi, Uluslararası Dijital Çağda İletişim Sempozyumu Özel Sayısı, 179-202. https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.484856
• Berg, B. L., & Lune, H. (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (A. Arı, Çev.). Eğitim Kitabevi.
• Bhargava, P. H. (2003). The Elimination of Child Labour: Whose Responsibility?: A Practical Workbook (First Edition). SAGE Publications Pvt. Ltd.
• Bond, E. (2014). Childhood, Mobile Technologies and Everyday Experiences: Changing Technologies = Changing Childhoods? (2014th edition). Palgrave Macmillan.
• Buckingham, D., Davies, H., Jones, K., & Kelley, P. (1999). Children’s Television in Britain: History, Discourse and Policy. British Film Institute.
• Butsch, R. (2008). The Citizen Audience: Crowds, Publics, and Individuals (1st edition). Routledge.
• Clément, T. (2019). Creating the child audience: Media and the invention of modern American childhood. Transatlantica. Revue d’études Américaines. American Studies Journal, 2, Article 2. https://doi.org/10.4000/transatlantica.15136
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma Deseni Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları. Eğiten Kitap.
• Çöpoğlu, M. (1998). Çocuk işçiliği. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Davies, M. M. (2010). Children, Media And Culture (1st edition). Open University Press.
• deCordova, R. (1994). The Mickey in Macy’s Window: Childhood, Consumerism, and Disney Animation. İçinde Disney Discourse. Routledge.
• Erbay, E. (2008). Çocuk İşçi Olmak. Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği.
• Ertürk, Y. (1994). Patterns Of Child Labour In Rural Turkey. International Labour Office.
• Fuchs, C. (2015). Dijital Emek ve Karl Marx. Notabene Yayınları.
• Fuchs, C. (2016). Sosyal Medya: Eleştirel Bir Giriş. Notabene Yayınları.
• Hartley, J. (1987). Invisible fictions: Television audiences, paedocracy, pleasure. Textual Practice, 1(2), 121-138. https://doi.org/10.1080/09502368708582010
• https://data.tuik.gov.tr/. (2020). Çocuk işgücü anketi sonuçları, 2019. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Child-Labour-Force-Survey-2019-33807
• https://data.tuik.gov.tr/. (2021). Çocuklarda bilişim teknolojileri kullanım araştırması, 2021. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Cocuklarda-Bilisim-Teknolojileri-Kullanim-Arastirmasi-2021-41132
• https://data.tuik.gov.tr/. (2022). İstatistiklerle çocuk, 2021. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Cocuk-2021-45633
• https://data.unicef.org/. (2023). Child labour data. https://data.unicef.org/resources/dataset/percentage-children-aged-5-14-years-engaged-child-labour-sex-place-residence-household-wealth-quintile/
• https://www.csgb.gov.tr/. (2022). Çocuk işçiliği ile mücadele ulusal programı (2017-2023) eylem planı—Ocak-Haziran 2022 dönemi izleme ve değerlendirme mevcut durum dokümanı. https://www.csgb.gov.tr/media/89897/cocuk-isciligi-ile-mucadele-ulusal-programi-eylem-plani-2017-2023-ocak-haziran-2022-mevcut-durum-dokumani.pdf
• https://www.ofcom.org.uk/. (2022, Ağustos 18). Children and parents: Media use and attitudes report 2022. https://www.ofcom.org.uk/research-and-data/media-literacy-research/childrens/children-and-parents-media-use-and-attitudes-report-2022
• https://www.unicef.org/. (2021, Ekim 28). G20 üyesi ülkelerde, Sahraaltı Afrika ülkelerine göre kişi başı 15 kat daha fazla COVID-19 aşısı uygulandı. https://www.unicef.org/turkiye/bas%C4%B1n-b%C3%BCltenleri/g20-%C3%BCyesi-%C3%BClkelerde-sahraalt%C4%B1-afrika-%C3%BClkelerine-g%C3%B6re-ki%C5%9Fi-ba%C5%9F%C4%B1-15-kat-daha-fazla
• https://www.youtube.com/a. (2023). Devran hasta oldu Onur ve baba yanına gitti. https://www.youtube.com/shorts/yKtJcyS4q4I
• https://www.youtube.com/b. (2023, Nisan 10). Hasta olduk bi geçmiş olsununuzu alırız. https://www.youtube.com/shorts/9L95T-4vUPI
• https://www.youtube.com/c. (2023). Salgın var. Ali Uras ve Ömer Kayra’yı hastaneye götürdük.!! Vlog. https://www.youtube.com/watch?v=uVC0WZWLI6M
• İş Kanunu, 2003. Çocuk ve genç işçilerin çalıştırılma usul ve esasları hakkında yönetmelik
• https://www.mevzuat.gov.tr/File/GeneratePdf?mevzuatNo=5457&mevzuatTur=KurumVeKurulusYonetmeligi&mevzuatTertip=5
• Karakoç, E., & Ünlü, T. T. (2021). Kidfluencerları üzerine karşılaştırmalı bir analiz. TRT Akademi, 6(12), 468-493. https://doi.org/10.37679/trta.923833
• Kuru, E. (2022). Yeni sömürü pratiklerinde dijital çocuk emeği: Ebeveyn algısı [MasterThesis, Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]. https://acikerisim.erbakan.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12452/9264
• Martínez, C. (2016). “They are totally unfiltered”: Constructions of the child audience among Swedish advertising producers. Television & New Media, 17(7), 612-628. https://doi.org/10.1177/1527476416637676
• Neuman, W. L. (2017). Toplumsal Araştırma Yöntemleri. Siyasal Kitabevi.
• Potter, W. J. (2013). Media Literacy (Seventh edition). SAGE Publications, Inc.
• Radesky, J. S., Weeks, H. M., Ball, R., Schaller, A., Yeo, S., Durnez, J., Tamayo-Rios, M., Epstein, M., Kirkorian, H., Coyne, S., & Barr, R. (2020). Young children’s use of smartphones and tablets. Pediatrics, 146(1). https://doi.org/10.1542/peds.2019-3518