Yönetim ve Kültür: Türkçede Bulunan Yönetici İle İlgili Atasözü ve Deyimler Üzerine Bir İçerik Analizi

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2, 787 - 811, 30.07.2024

Emet Gürel Azra Kardelen Nazlı

https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.1432514

Öz

Yönetim ve kültür bağlantısından hareket eden bu çalışma, Türk toplumunun yönetici kavramına bakış açısını dil üzerinden çözümlemeyi amaçlamaktadır. Yönetim, öz itibarıyla iletişimsel bir süreçtir. Yönetim sürecinin temel öznesi olan yönetici ise, iletişimi kullanarak yönetsel işlevleri uygulayan kişidir. Bu anlamıyla yönetici, insanların iş yapmalarını ve amaca ulaşmalarını iletişim aracılığıyla sağlamaktadır. Çalışma kapsamında yönetici kavramı, Türkçede bulunan atasözleri ve deyimler üzerinden incelenmektedir. Atasözleri ve deyimler, bir toplumun geçmişten günümüze uzanan kültürel sürekliliğini, değerlerini ve yönelimlerini ortaya koyan dilsel öğelerdir. Nitel araştırma yaklaşımı doğrultusunda tasarlanan araştırma kapsamında, Türk Dil Kurumu -TDK- Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü taranarak yönetici kavramıyla ilgili atasözleri ile deyimler tespit edilmiş ve içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırma bulguları, araştırmacılar tarafından alanyazından hareketle oluşturulan kategoriler uyarınca değerlendirilmiştir. Araştırmanın geçerlik ve güvenirliliğini sağlamak amacıyla birden fazla araştırmacının sürece dahil edilmesi ve uzman görüşü alınması gibi yöntemlere başvurulmuştur. Çalışmanın sonuç kısmında elde edilen bulgular tartışılmış ve gelecek araştırmalara yönelik öneriler sunulmuştur. Çalışmada ulaşılan en temel sonuç, yönetici kavramının Türkçede bulunan atasözü ve deyimlerde oldukça önemli bir yer arz etmesidir. Bu bağlamda araştırma bulgularının alanyazın ile koşutluk içinde olduğunu, Türk dilinde yöneticinin işlevine ve iletişimsel rolüne dikkat çeken birçok atasözü ile deyimin bulunduğunu ifade etmek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Yönetim, Yönetici, İletişim Çalışmaları, Türk Kültürü, İçerik Analizi.

Etik Beyan

ÇALIŞMA ETİK KURALLARA UYGUN VE AKADEMİK AHLAK ÇERÇEVESİNDE HAZIRLANMIŞTIR.

Teşekkür

DERGİ KURULLARINA TEŞEKKÜR EDER, SAYGILARIMIZI İLETİRİZ.

Management and Culture: Content Analysis of Turkish Proverbs-Idioms Related to the Concept of Manager

Öz

This study aims to analyze the Turkish society's perspective on the concept of manager through language. Management is essentially a communicative process. The manager, who is the basic subject of the management process, is the person who implements managerial functions using communication. The manager enables people to do their job and achieve their goals through communication. Within the scope of the study, the concept of manager is examined through proverbs and idioms in Turkish. Proverbs and idioms are linguistic elements that reveal the cultural continuity, values and tendencies of a society from past to present. Within the scope of the research, the Turkish Language Association -TDK- Proverbs and Idioms Dictionary was scanned and proverbs and idioms related to the concept of manager were identified and analyzed by the content analysis method. In order to ensure the validity and reliability of the research, methods such as involving more than one researcher and obtaining expert opinions were used. In the conclusion part of the study, the findings were discussed and suggestions for future research were presented. The most basic result reached in the study is that the concept of manager has a very important place in proverbs and idioms in Turkish. In this context, it is possible to state that the research findings are in parallel with the literature and that there are many proverbs and idioms in the Turkish language that draw attention to the function and communicative role of the manager.

Anahtar Kelimeler

Management, Manager, Communication Studies, Turkish Culture, Content Analysis.

Kaynakça

• Alkuş, O. (2018). Türk Yönetim Tarihi. Detay Yayınevi.
• Bartold, V. V. (2004). Orta Asya Türk Tarihi Hakkında Dersler. Emel Yayınevi.
• Başkale, H. (2016). Nitel Araştırmalarda Geçerlik, Güvenirlik ve Örneklem Büyüklüğünün Belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
• Baykal, A. N. (1999). Mustafa Kemal Atatürk’ün Liderlik Sırları. Sistem Yayınevi.
• Belet, K. (2015). Eski Türklerde At ve At Kültürü. Gazi Türkiyat, 16, 111-128.
• Berelson B. (1952). Content Analysis in Communication Research. Free Press.
• Braun, V., & Clarke, V. (2019). Psikolojide Tematik Analizin Kullanımı. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(2), 873-898.
• Can, H. (1999). Organizasyon ve Yönetim. (5. bs.), Siyasal Kitabevi.
• Çağlar, İ. (2001). Yönetim-Kültür Bağlamında Türk Yönetim Modelinin Saptanmasına Yönelik Kavramsal Bir Çalışma. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3, 125-148.
• Çelik, S. (2011). Atatürk’ün Kurduğu Kurumlar. Truva Yayınları.
• Divitçioğlu, S. (1981). Asya Üretim Tarzı ve Osmanlı Toplumu. Sermet Matbaası.
• Durmuş, İ. (2021). Türk Kültür Çevresinde At. Asya Araştırmaları Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi. C.5, S. 1: 1-12., 5(1), 1-12.
• Eren, E. (2003). Yönetim ve Organizasyon. Beta Basım Yayım.
• Esen, S. Yılmaz, E. (2011). Türk Atasözleri ve Deyimlerinde Girişimcilik Olgusu (Sosyo-ekonomik Açıdan Bir Bakış). Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 30, 249-258.
• Foris, T., Tecau, A. S., Dragomir, C. C., & Foris, D. (2022). The Start-Up Manager in Times of Crisis: Challenges and Solutions for Increasing the Resilience of Companies and Sustainable Reconstruction. Sustainability, 14(5), 9140.
• Gardin, N., & Olorenshaw, R. (2014). Larousse Semboller Sözlüğü. Bilge Kültür Sanat.
• Gibson, C. (2016). Semboller Nasıl Okunur? (3. bs). Yem Yayın.
• Gökçe, O. (2019). Klasik ve Nitel İçerik Analizi. Çizgi Kitabevi.
• Güney, S. (2000). Yönetim ve Organizasyon El Kitabı. Nobel Yayıncılık.
• Gürel, E., & Nazlı, A. (2019). Türkçede Yönetim Olgusu: Atasözleri ve Deyimler Üzerine Bir İçerik Analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(62), 1333-1342.
• Gürüz, D., & Gürel, E. (2009). Yönetim ve Organizasyon (2. bs). Nobel Yayınevi.
• Koçel, T. (2005). İşletme Yöneticiliği (10. bs). Arıkan Basım Yayım.
• Kökütürk, Y. İ. (1999). Osman Gazi’den Atatürk’e Beylikten Cumhuriyet’e. Toplumsal Dönüşüm Yayınları.
• Lanaj, K., Foulk, T. A., & Jennings, R. E. (2023). Improving the Lives of Leaders: The Beneficial Effects of Positive Leader Self-Reflection. Journal of Management, 49(8), 2595-2628.
• Lax, D. A. & Sebenius, J. K. (1986). The Manager As Negotiator. The Free Press.
• Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü. Bilim ve Sanat Yayınları.
• Merriam, S. B. (2018). Nitel Araştırma. Nobel Yayıncılık.
• Mintzberg, H. (2009). Managing. Prentice Hall.
• Okumuş, E. (2005). Osmanlılar’da Siyasal Bir Kurum Olarak Adalet Dairesi. Politika Dergisi, 5, 45-51.
• Ortaylı, İ. (2008). (2008), Türkiye Teşkilat ve İdari Tarihi. Cedit Neşriyat.
• Ögel, B. (2016). Türklerde Devlet Anlayışı. Ötüken Yayıncılık.
• Özalp, K. (1988). Milli Mücadele. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Roux, J. P. (2014). Orta Asya-Tarih ve Uygarlık. Kabalcı Yayıncılık.
• Şirin, H. (2005). Köktürk ve Ötüken Uygur Kağanlığı Yazıtları. Kömen Yayınları.
• Tekin, T. (1998). Orhon Yazıtları (2. bs). Simurg Yayınevi.
• Teraman Hepdinçler, Ö. (2022). Yönetici Kültünün Antik Yakın Doğu ve Yunan Uygarlıklarındaki Gelişimi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(3), 761-784.
• Uslu, A. (2019). Türklerde Devlet Yönetimi. Türk Ekini, 3(1), 4-17.
• Wilkinson, K. (2014). Semboller & İşaretler (3. bs). Alfa Yayınları.
• Yağar, F., & Dökme, S. (2018). Nı̇telı̇ksel Araştırmaların Planlanması: Araştırma Soruları, Örneklem Seçı̇mı̇, Geçerlı̇k ve Güvenı̇rlı̇k. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(3), 1-9.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (9. bs). Seçkin Yayıncılık.