Unauthorized Use of Photographs and Consequences: A Review Within The Framework Of Supreme Court Decisions

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 1, 209 - 227, 30.01.2025

Ayşe Arat , Tugay Arat

Öz

Since its introduction and rapidly became widespread photography has gained a significant place in our lives. In today’s world, an explosion of images is being experienced through photography and photography has nearly acquired the status of a language. Nowadays, the photographer's perspective, alongside cameras and computer technologies, engages not only with external reality but also with the inner world, encompassing individual tastes, preferences, and broader political, intellectual, social, artistic, and aesthetic preferences. Art is a form of expression that embodies imagination and aims to create aesthetic experiences that resonate with individuals through the use of various materials. Photography, as an artistic discipline experienced through the senses, has been in search of aesthetics and beauty since its inception. Therefore, the idea that sees the creativity demonstrated through photography as the success of the tools and excludes the photographer from this success is not appropriate. With the digitalization of photography, millions of photographs are circulated on the internet every day. The easy sharing and reproduction of photographs, driven by technological advancements, has also increased the possibility of their unlawful use. Numerous lawsuits have been brought before the courts regarding the unlawful use of photographs, whether they have the status of a work of art or not, or the unauthorized use of an individual's own photograph by third parties. This article examines how the unlawful use of such photographs is evaluated and what the corresponding legal sanctions are, based on previous decisions of the Supreme Court, using document analysis. As a result of this review, it has been observed that, under our law, an individual's own photograph is protected as part of their personality, while photographs are evaluated based on whether they possess the status of a work of art. The provisions of the Law on Intellectual Property Rights are considered in determining the artistic quality of the work.

Anahtar Kelimeler

Unauthorized Use of a Photograph, Personality Rights, Unlawfulness, Photograph as an Artwork, Photograph not as an Artwork.

Fotoğrafın İzinsiz Kullanımı ve Sonuçları: Yüksek Mahkeme Kararları Çerçevesinde Bir İnceleme

Öz

Fotoğraf, hayatımıza girdiği andan itibaren kendine önemli bir yer edinmiş ve kısa sürede yaygınlaşmıştır. Günümüzde fotoğraflar aracılığıyla bir imge patlaması yaşanmaktadır ve fotoğraf neredeyse bir dil kimliği kazanmıştır. Bugün artık fotoğrafçının görme biçimi, kameralar, bilgisayar programları gerçekle temasın yanı sıra iç dünyamız¬la, beğeni ve seçimlerimizle, politik, düşünsel, toplumsal, sanat¬sal ve estetik tercihlerimizle de bağ kurmaktadır. Sanat, hayal gücünün bir ifadesidir ve çeşitli malzemeler kullanarak insanları etkileyecek biçimde estetik anlatımlar ortaya koymayı hedefler. Fotoğraf, ortaya çıkışından beri estetik arayışı içerisinde ve duyularla algılanan, güzeli arayan bir sanat dalıdır. Bu sebeple fotoğraf yoluyla ortaya konulan yaratıcılığı, araç gereçlerin başarısı olarak görerek fotoğrafçıyı bu başarının dışında bırakan düşünce yerinde değildir. Fotoğrafın dijitalleşmesi ile her gün milyonlarca fotoğraf internette dolaşıma girmektedir. Fotoğrafların teknolojik gelişmelere bağlı olarak kolay paylaşılması ve çoğaltılması, hukuka aykırı kullanımının ortaya çıkma ihtimalini de artırmıştır. Eser niteliği taşıyan veya taşımayan bir fotoğrafın ya da kişinin kendi fotoğrafının üçüncü kişilerce hukuka aykırı kullanımı ile ilgili pek çok dava mahkemelerin önüne gelmiştir. Makalede doküman analizi yöntemi ile bu nitelikteki fotoğrafların hukuka aykırı kullanımının nasıl değerlendirildiği ve yaptırımın ne olduğu konusunda Yargıtay kararları üzerinden bir inceleme yapılmıştır. Bu inceleme sonucunda genel olarak, hukukumuzda kişinin kendi fotoğrafının, kişiliğinin bir parçası olarak korunduğu, çekilen fotoğrafların ise eser niteliğine haiz olup olmadığına göre değerlendirildiği, eser niteliğinin tayininde FSEK hükümlerinin göz önünde tutulduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Fotoğrafın İzinsiz Kullanımı, Kişilik Hakları, Hukuka Aykırılık, Eser Niteliğindeki Fotoğraf, Eser Niteliğinde Olmayan Fotoğraf.

Kaynakça

• Arat, T. (2020). Fotoğrafçılık Bilgisi. Eğitim Yayınevi.
• Arat, T., & Aslan, M. M. (2021). Sosyal Medyada Veri Güvenliği ve Kişisel Mahremiyet Sorunu. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 35, 387–401.
• Ateş, M. (2003). Fikir ve Sanat Eserleri Üzerindeki Hakların Kapsamı ve Sınırlandırılması. Seçkin Yayınevi.
• Ayiter, N. (1972). Hukukta Fikir ve Sanat Ürünleri. Sevinç Matbaası.
• Bellican, C. (2008). Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Açısından ‘Hususiyet’ Kavramı. İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y.7(C.7, S.1), 67–90.
• Benjamin, W. (1972). A Short History Of Photography. Screen, 13(1). Screen, University of Glasgow, 13(1), 2–139.
• Berger, J. (2017). Görme Biçimleri, (Çev: Yurdanur Salman) . Metis Yayınları.
• Berman, J., & Bruening, P. (2001). Is privacy still possible in the twenty-first century? Social Research, 68(1).
• Bodur, F. (2006). Haber Yazısı ve Haber Fotoğrafı Örnekleriyle Yazılı Basında Etik Sorgulaması . Küresel İletişim Dergisi, 2.
• Bozbel, S. (2015). Fikri Mülkiyet Hukuku. Onikilevha Yayıncılık.
• Bozgeyik, H. (2009). Fikir ve Sanat Eserlerinde Hususiyet. BATİDER, 25(3), 169–222.
• Bozkurt, N. (2000). Sanat ve Estetik Kuramları. Asa Yayınları.
• Canbolat, F., & Gönül Koşar, G. (2020). Basın Yoluyla Kişilik Hakkının İhlalinin Tespitinde Kullanılan Yargıtay ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Ölçütlerinin Değerlendirilmesi. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 151, 259–302.
• Çizgen, E. (1994). Türkiye’de Fotoğraf. İletişim Yayınları.
• Çizgen, G. (1998). Fotoğrafın Görsel Dili. Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Dinler, E. (2022). FSEK Kapsamında Fotoğrafın Korunmasının Yargıtay Kararları Çerçevesinde İncelenmesi. Necmettin Erbakan Universitesi Hukuk Fakultesi Dergisi, Necmettin Erbakan University. https://doi.org/10.51120/neuhfd.2022.47
• Dural, M., & Öğüz, T. (2022). Türk Özel Hukuku, C. II (C.II Kişiler Hukuku). Filiz Kitapevi.
• Elitaş, T. (2022). Dijital Manipülasyon ‘Deepfake’ Teknolojisi ve Olmayanın İnandırıcılığı. Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(49).
• Erel, Ş. (1998). Türk Fikir ve Sanat Hukuku. İmaj yayıncılık, Ankara.
• Helvacı, S. (2013). Gerçek Kişiler. Legal Yayınevi, 5. Baskı.
• İmançer, A. (2003). Fotoğraf ve Sanat İlişkisi. Selçuk İletişim.
• Işık, E. (2020). Bir Kişilik Değeri Olarak Kişinin Resmi . İstanbul Hukuk Mecmuası, 78(4), 1723–1746.
• Karadağ, Ç. (2004a). Fotoğrafın Yüzyılı. Öteki Yayınevi.
• Karadağ, Ç. (2004b). Görme Kültürü. Doruk Yayıncılık.
• Karadağ, Ç. (2016a). Fotoğraf Altyazıları. Öteki Yayınevi.
• Karadağ, Ç. (2016b). Fotoğraf Nedir? . Öteki Yayınevi.
• Kasım, M. (2014). Basında Haberin Rolü. Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 10(1–2).
• Kılıçoğlu, A. M. (2013). Şeref, Haysiyet ve Özel Yaşama Basın Yoluyla Saldırılardan Hukuksal Sorumluluk (4. Bası). Turhan Kitapevi.
• Kıral Bilgen. (2020). Nitel Bir Veri Analizi Yöntemi Olarak Doküman Analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 170–189.
• Korkmaz, A. (2014). Etik Bağlamda Haber Fotoğrafının Manipülasyon Propaganda Aracı Olarak Kullanılmasının Değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 2(4).
• Köse H. (2011). Medya Mahrem. Ayrıntı Yayınları.
• Oğuzman, K., Seliçi, Ö., & Oktay Özdemir, S. (2018). Kişiler Hukuku (Gerçek ve Tüzel Kişiler), 17. Basım. Filiz Kitapevi.
• Özsunay, E. (1979). Gerçek Kişilerin Hukuki Durumu. Fakülteler Matbaası (İ.Ü Hukuk Fakültesi Yayını).
• Öztan, F. (2008). Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku. Turhan Kitapevi.
• Palalı, A. T. (2018). Fotoğraf Zihinsel Şey. Altıkırkbeş Yayınları.
• Pera, R., Quinton, S., & Baima, G. (2020). I am who I am: Sharing photos on social media by older consumers and its influence on subjective well-being. Psychology and Marketing, 37(6), 782–795. https://doi.org/10.1002/mar.21337
• Sak Ramazan, S. İ. T. Ş. Ş. Ç. Ö. N. E. (2021). Bir Araştırma Yöntemi Olarak Doküman Analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227–256.
• Seldağ Güneş, Z. (1997). Fikir Ve Sanat Eserleri Kanunu’nda Resim ve Portreler. Sayıştay Dergisi, 8(24), 31–36.
• Sontag, S. (1993). Fotoğraf Üzerine (Çev. R. Akçakaya). Altıkırkbeş Yayınları.
• Suluk, C., Karasu, R., & Nal, T. (2021). Fikri Mülkiyet Hukuku, 5. Baskı, . Seçkin Yayıncılık.
• Tatar, O. (2019). Tatar. A7 Kitap Yayıncılık.
• Tekel, A. (2015). Estetik Yargı ve Estetik Yargıyı Etkileyen Faktörler. Sanat ve Tasarım Dergisi, Aralık.
• Tekinalp, Ü. (2012). Fikri Mülkiyet Hukuku, 5. Baskı. Vedat Kitapçılık.
• Turculet, M. (2014). Ethical Issues Concerning Online Social Networks. Procedia Social and Behavioral Sciences, 149, 967–972.
• Uslu, R. (2003). Türk Fikir ve Sanat Hukuku’nda Eser Kavramı. Seçkin. Yayınevi.
• Yarsuvat, D. (1977). Türk Hukukunda Eser Sahibi ve Hakları. Sulhi Garan Matbaası.
• Yılmaz, S. (2023). Medeni Hukuk C.II, Kişiler Hukuku: Vol. C.II. Yetkin Yayınları.