Turkish and Turkish Language and Literature Course Candidates Must Have Qualifications and Competencies

Yıl 2020, , 269 - 288, 26.06.2020

Hamza Aydoğdu

https://doi.org/10.32704/erdem.755185

Öz

Turkish and Turkish Language and Literature Course Candidates Must Have Qualifications and Competencies

Education ensures that individual and social change is desired. The values that the individual has in his social life are shaped first in the family and then in the education process. The learner will reflect his own culture with universal values in the education process and reflect his life in a virtuous life. There is a strong link between teachers’ personal and professional lives. Teachers who combine their values with their competencies will be the ones who will make the biggest contribution to the rise of social life on the bases. In addition to emotional and technological competencies, teachers’ self-efficacy will be effective for the formation of national self, continuation of national culture, and social solidarity. Changing social, economic and social conditions influenced the social structure, resulting in a multicultural society. All these changes also affect the education system. The cornerstone of the education system is schools and teachers. Specialization of teachers on competencies related to their own fields will also provide professionalization of the profession. Especially Turkish and Literature teachers have significant effects on increasing academic success in the classroom, raising the next generations with their own cultures and achieving both national and universal educational goals. The knowledge, skills and behavioral characteristics of teachers should be reevaluated. This research has been prepared in order to present a theoretical framework by addressing the competencies that Turkish and Literature teachers should have through literature review. Research; teachers, academics and practitioners are expected to develop a different perspective. In this research conducted under the headings of literature review, self-efficacy, emotional intelligence competence, multicultural management competence, technological competence and special field competence, scientific research results related to the main areas of the research were included. Based on the findings, analysis and results were obtained by analyzing. Th results of the research show that the first place for teacher virtue and qualifications such as self-efficacy, emotional intelligence competence, competence to manage multiculturalism, technological competence and special field competence are among the basic components of the teaching profession. Among these qualifications, the most studied qualifications in the literature were seen as self-efficacy and technological competence skills. Relatively fewer studies were found on emotional intelligence competence, competence in managing multiculturalism, and special field competence. As an exemplary role model in the fields of Turkish language teaching and literature teaching, it is important and necessary that teacher candidates have the virtue of being sympathetic, tolerant and evaluating each individual in this tolerance, which is the most important values of Turkish culture. These five virtues and qualifications, which are handled based on the scientific research results of the research; The realization of the training goals is very important and necessary for the design and use of the design skill workshops in the 2023 Vision Document of MEB.

Anahtar Kelimeler

Self-Efficacy, Emotional Intelligence Competence, Multicultural Management Competence, Technological Competence, Special Field Competence

Türkçe Dersi ve Türk Dili ve Edebiyatı Dersi Öğretmen Adaylarının Sahip Olması Gereken Erdemler ve Yeterlilikler

Öz

Eğitim, bireysel ve toplumsal değişimin istendik şekilde olmasını sağlamaktadır. Bireyin sosyal yaşamında sahip olduğu değerler önce ailede sonra da eğitim sürecinde şekillenmektedir. Öğrenenin eğitim sürecinde kendi kültürünü evrensel değerlerle yoğurarak yaşamına yansıtması erdemli bir yaşam içinde bulunmasını sağlayacaktır. Öğretmenlerin kişisel yaşamları ile mesleki yaşamları arasında kuvvetli bir bağ vardır. Değerlerini yeterlikleriyle birleştiren öğretmenler, toplumsal yaşamın temel kaideler üzerinde yükselmesine en büyük katkıyı sağlayacak kişiler olacaktır. Milli benliğin oluşması, milli kültürün devamı, sosyal dayanışma için öğretmenlerin duygusal, teknolojik yeterliklerin yanı sıra kendi benliklerine duyacakları öz yeterlikleri de etkili olmaktadır. Değişen sosyal, ekonomik ve toplumsal koşullar toplumsal yapıyı etkileyerek, çok kültürlü bir toplumun ortaya çıkmasını sağlamıştır. Tüm bu değişimler eğitim sistemini de etkilemektedir. Eğitim sisteminin temel taşı, okullar ve öğretmenlerdir. Öğretmenlerin kendi alanlarıyla ilgili yeterlikler üstünde uzmanlaşması, mesleğin profesyonelleşmesini de sağlayacaktır. Özellikle Türkçe ve Edebiyat öğretmenleri sınıf içi akademik başarının artırılmasında, gelecek nesillerin kendi öz kültürleri ile yetiştirilmesinde ve hem milli hem evrensel eğitim hedeflerine ulaşılmasında önemli etkiler yaratmaktadır. Öğretmenlerin sahip olması gereken bilgi, beceri ve davranış özellikleri yeniden değerlendirilmelidir. Bu araştırma, Türkçe ve Edebiyat öğretmenlerinin sahip olması gereken yeterlikleri, alan yazın taraması ile ele alarak teorik bir çerçeve sunmak amacıyla hazırlanmıştır. Araştırmanın öğretmenlere, akademisyenlere ve uygulayıcılara farklı bir perspektif geliştirmesi beklenmektedir. Literatür taraması, öz yeterlik, duygusal zekâ yeterliği, çok kültürlüğü yönetme yeterliği, teknolojik yeterlik ve özel alan

yeterliği başlıkları altında yapılan bu araştırmada, araştırmanın temel alanlarına ilişkin bilimsel araştırma sonuçlarına yer verilmiştir. Elde edilen bulgular üzerinden analize gidilerek değerlendirme ve sonuçlara ulaşılmıştır. Araştırma sonuçları göstermektedir ki öğretmen erdem ve yeterlilikleri için ilk sıralarda yer alan öz yeterlik, duygusal zekâ yeterliği, çok kültürlülüğü yönetme yeterliği, teknolojik yeterlik ve özel alan yeterliği gibi unsurlar öğretmenlik mesleğinin temel bileşenleri arasında yer almaktadır. Bu yeterlikler içinde alan yazında en çok çalışılan

yeterlilikler öz yeterlik ve teknolojik yeterlik becerileri olarak görülmüştür. Duygusal zekâ yeterliği, çok kültürlülüğü yönetme yeterliği ve özel alan yeterliği üzerine göreli olarak daha az çalışmaya rastlanmıştır. Türkçe öğretimi ve Edebiyat öğretimi alanlarında, örnek bir rol model olarak öğretmen adaylarının Türk kültürünün en önemli değerleri olan duygudaşlık, hoşgörü içinde olma ve her bir bireyi bu hoşgörü içinde değerlendirme erdemine sahip olması önemli ve gereklidir. Araştırmanın bilimsel araştırma sonuçlarına dayanılarak ele alınan bu beş erdem ve yeterlilikler; eğitim hedeflerinin gerçekleştirilmesi, MEB’ nın 2023 Vizyon Belgesinde yer alan tasarım beceri atölyelerinin amacına uygun tasarlanması ve kullanılması için oldukça önemli ve gereklidir.

Anahtar Kelimeler

Öz Yeterlik, Duygusal Zekâ Yeterliği, Çok Kültürlüğü Yönetme Yeterliği, Teknolojik Yeterlik, Özel Alan Yeterliği

Kaynakça

• Acar, F. (2002). Duygusal Zekâ ve Liderlik, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.12 53-68
• Arslan, A. (2008), Öğretmen adaylarının bilgisayar destekli eğitim yapmaya yönelik tutumları ile öz yeterlik algıları arasındaki ilişki, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, C.7, 24 www.esosder.org, 10.01.2020
• Akkoyunlu, B. Kurbanoğlu, S. (2004). Öğretmenlerin bilgi okuryazarlığı öz yeterlik inancı üzerine bir çalışma, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi S: 27, 11-20.
• Allinder. R. M. (1995). An examination of the relatianship between teacher efficacy and curriculum based measurement and student achievement. Remedial & Special Education,27, 141-152.
• Aydemir, Y. Çifti Ö. (2008), Edebiyat öğretmeni adaylarının soru sorma becerileri üzerine bir araştırma, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi. Haziran 2008. C.V, S:II, 103-115 http://efdergi.yyu.edu.tr, 02 Şubat 2020
• Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behaviour change. Psychological Review, 84,191-215.
• Barriers to Learning. Rewiev of Business. Fall/Winter, 21 (3-4): 17-25.
• Başaran, İ. E. (2000). Örgütsel davranış. Ankara: Gül Yayınevi.
• Bayrak, C. (1999). Modern eğitimde öğretmen profili. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9, 9-16.
• Benzer, F. (2011). İlköğretim ve ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin öz yeterlik algılarının analizi, Selçuk Üniversitesi Dijital Arşiv Sistemi, http://hdl.handle.net/123456789/2257 , 15 Şubat 2020.
• Cheung, Y. H. (2008). Teacher efficacy: a comparative study of Hong Kong and Shanghai primary in-service teachers. Australian Educational Researcher, 35(4), 103-123.
• Cırık, İ. (2008). Çok kültürlü eğitim ve yansımaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 27- 40.
• Cooper, R. K ve Sawaf, A. (1997). Liderlikte Duygusal Zekâ: Yönetimde ve Organizasyonda
• Duygusal Zekâ (EQ). Çev.: Z. B. Ayman ve B. Sancar, İstanbul: Sistem Yayıncılık, 218.
• Ceyhan, A. A. (2000). Üniversite öğrencilerinin duygu ifade eden sözcük ve deyimlere yükledikleri duygu yoğunluklarının incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(13): 33-44.
• Çelik H, C., Bindak, R. (2005). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Bilgisayara Yönelik Tutumlarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt:6, Sayı:10.
• Çeliköz, N. (2004). Anadolu öğretmen lisesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarını etkileyen etmenler. Milli Eğitim Dergisi, 32, 136-145.
• Çapri, B. ve Çelikkaleli, Ö. (2008). Öğretmen adaylarının öğretmenliğe ilişkin tutum ve mesleki yeterlilik inançlarının cinsiyet, program ve fakültelerine göre incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 9 (15), 33-53.
• Deng L.F., & Zheng, R.C. (2004). Affect variables and mental health in college students. Chinese Mental Health of Journal, 18: 58-60.
• Doğanay, A. (2011). Hizmet öncesi öğretmen eğitiminin öğretmen adaylarının felsefi bakış açılarına etkisi. Eğitim ve Bilim, 36(161), 332-348
• Ekici, G. (2006). Meslek lisesi öğretmenlerinin öğretmen özyeterlik inançları üzerine bir araştırma, Eurasian Journal of Educational Research (EJER), I. 24, 87-96.
• Eliot, D., D. Smith ve M. McGuinness (2000). Exploring the Failure to Learn: Crises and the
• Erdem, C. (2012). Türk dili ve edebiyatı öğretmen adaylarının okuma stratejilerini kullanma düzeyleri, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı: ¼, 162-186.
• Erdem, C. (2012). Türk dili ve edebiyatı öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik yeterlilik algıları ve tutumları üzerine bir araştırma, International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 7/4,
• Ezera, H., Millet, S. & Patkins, D. (2006). Multicultural perspectives in the curricula of two colleges of education in Israel: The curriculum is a cruel mirror of our society. Teachers and teaching: Theory and practice, 12, 391–406.
• Frijda, N. H. (1988). The laws of emotion. American Psychologist, 43(5), 349– 358.
• Gay, G. (2002). Preparing for culturally responsive teaching. Journal of Teacher Education, 53, 106-116. Retrieved from http://www.sagepub.com/eis/Gay.pdf
• Girgin, G. (2009). Üniversite Öğrencilerinde Duygusal Zekânın Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. [The Investiganion of Emotional Intelligence in Universty Stdudents to Some Variables]. KKTC Milli Eğitim Dergisi - TRNC Journal of National Education, 3, 1-12
• Goleman, D. (2013). Duygusal Zekâ. (Çev. B. Seçkin Yücel), İstanbul: Varlık/Bilim.
• Göçet, E. (2006). Üniversite öğrencilerinin duygusal zekâ düzeyleri ile stresle başa çıkma tutumları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Gürbüz, S. Ve Yüksel, M. (2008). Çalışma ortamında duygusal zekâ: iş performansı, iş tatmini, örgütsel vatandaşlık davranışı ve bazı demografik özelliklerle ilişkisi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9 (2), 174-190
• Gürkan, T. (2001). Bireyin çok yönlü gelişimi. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi. Sayı 22.
• Gürol, A., Altunbaş, S., ve Karaaslan, N. (2010). Öğretmen adaylarının öz yeterlik inançları ve epistemolojik inançları üzerine bir çalışma. e-Journal of New World Sciences Academy, 5 (3), 1395-1404.
• Gözütok, F. D. (1995). Öğretmenlerin Demokratik Tutumları, Ankara: Ekin Yayıncılık.
• Izard, C. E. (1993). Four systems for emotion activation: Cognitive and noncognitive processes. Psychological Review, 100(1), 68–90.
• İşmen, E. (2004). Duygusal zekâ ve aile işlevleri arasındaki ilişki. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(11), 55- 75.
• Karakuş, İ. (2002). Türkçe Türk Dili ve Edebiyatı Öğretimi. Ankara: Anıttepe Yayıncılık.
• Karakuş, A. (2008). Sağlık meslek lisesi meslek dersi öğretmenlerinin iş doyumlarına ilişkin görüşleri (Ankara ili örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• Karahan, Ç. (2006). İlköğretim ikinci kademe öğretmenlerinin öz algılamaları ve mesleki doyumlarının incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
• Kırtıl, S. (2009). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin duygusal zekâ düzeyleri ile yaşam doyumu düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü
• Kitsantas, A. (2011). Teacher efficacy scale for classroom diversity (Tescd): A Validation Study. Retrieved from http://www.ugr.es/~recfpro/rev161ART3en.pdf
• Korkman, H., Deniz. M.E. (2014). Üniversite öğrencilerinin bazı demografik değişkenlerinin yükleme karmaşıklığı, duygusal zekâ ve akıcı zekâ çerçevesinde incelenmesi, Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 2 (2), 14-28
• Köksal, A. (2003). Ergenlerde duygusal zekâ ve karar verme becerileri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Lane, R. D., Quinlan, D. M., Schwartz, G. E., Walker, P. A. ve Zeitlin, S. B. (1990). The Levels of Emotional Awareness Scale: A cognitive-developmental measure of emotion. Journal of Personality Assessment, 55(1-2), 124–134.
• Mentiş Taş, A. (2004). Sosyal bilgiler öğretmenliği eğitimi program standartlarının belirlenmesi. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. Cilt: 37, sayı:1, 28-51.
• Mayer, J. D., Salovey, P. ve Caruso, D. R. (2004). Emotional intelligence: Theory, findings, and implications. Psychological Inquiry, 15(3), 197–215.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2008). Öğretmen yeterlikleri kitabı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2017). Türk Dili Edebiyatı Öğretmenliği Alan Yeterlikleri Ankara: Öğretmen Yetiştirme Genel Müdürlüğü, http://oygm.meb.gov.tr, 02 Mart 2020
• Okutan, M. (1988). Orta Dereceli Okul Müdürlerinin İnsan İlişkileri Yeterlikleri (Trabzon İli Örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Öksüz, C. (1997). İlköğretim Okulları Müdürlerinin Öğretmenlerle İletişim Sürecindeki Yeterlikleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Denizli
• Önen, F. ve Öztuna, A. (2005). Fen bilgisi ve matematik öğretmenlerinin öz yeterlilik duygusunun belirlenmesi. http://www.yeditepe.edu.tr, 02 Şubat 2020.
• Petrides, K. V., Sangareasu, Y., Furnham, A. ve Fredrickson, N. (2006). Trait emotional intelligence and children’s peer relations at school. Social Development, 15(3), 537–547.
• Ross, J. A. (1994). The impact of an inservice to promote cooperative learning on the stability of teacher efficacy. Teaching & Teacher Education, 10, 381-394.
• Sanders, N.M., (1966). Classroom Questions: What Kinds?, New York: Harper and Row.
• Sarıkabak, M. (2018). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin sosyal fizik kaygı durumları ve duygusal zekâ düzeylerinin incelenmesi. sportif bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(S.11), 74-85.
• Topluer, A. (2008). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin İletişim Yeterlikleri ile Örgütsel Çatışma Düzeyi Arasındaki İlişki (Malatya İli Örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Malatya.
• Taylor, G. N., & Quintana, S. M. (2003). Teacher’s multicultural competencies (K-12). In D. B. Pope Davis, H. L. K. Coleman, W. M. Liu & R. L. Toporek (Eds)., Handbook of multicultural competencies in counseling and psychology. California: Sage Publications.
• Türkyılmaz, M. (2008). Dil ve anlatım dersinde bir ölçme aracı olarak yazılı sınavların kullanımı konusunda öğretmen görüşleri, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 9, Sayı 3, 1-14
• Topuzkanamış, E. (2009). Öğretmen Adaylarının Okuduğunu Anlama ve Okuma Stratejilerini Kullanma Düzeyleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Töremen, F. ve Kolay, Y. (2003). İlköğretim okulu yöneticilerinin sahip olması gereken yeterlikler. Milli Eğitim Dergisi, Sayı:160. 10 0cak 2020.
• Üstüner, M. Demirtaş, H. Cömert, M. Özer N. (2009). Ortaöğretim öğretmenlerinin öz-yeterlik algıları, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Yıl 9, Sayı 17, Haziran 2009, 1-16
• Varışçıoğlu, B. ( 2014). Dil kullanımının bir yansıması olan duyguları dile getirme becerisiyle duygusal zekâ arasındaki ilişki: türkçe öğretmeni adayları örneklemi, International PeriodicalfortheLanguages, Literatureand History of Turkish or Turkic, Volume 12/14.
• Wessinger, H. (1998). Emotional intelligence at work. San Francisco: Jossey- Bass Inc.
• Yazıcı, S., Başol, G., ve Toprak, G. (2009). Öğretmenlerin çokkültürlü eğitim tutumları: bir güvenirlik ve geçerlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37, 229-242.
• Yurtseven, R. (2003). Ortaöğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerin demokratik tutumları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Yeşilyaprak, B. (2001). Duygusal zekâ ve eğitim açısından doğurguları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimler Dergisi, 25: 139-146.
• Yılmaz G. F. (2020), Çok kültürlü eğitime ilişkin öğretmen algıları, Milli Eğitim Dergisi, Cilt 49, Sayı 226, 291-321.
• Zengin Kapıcı, U. (2003). İlköğretim öğretmenlerinin öz-yeterlilik algıları ve sınıf-içi iletişim örüntüleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. D.E.Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Zimmerman, B. J. (1995). Self-efficacy and educational development. In A. Bandura (Ed.). Self-efficacy in changing socities. New York: Cambridge University Press (pp. 202-231).