Selim İleri’nin “Kapalı İktisat”ını Açmak: Melankoli, Politika ve Mecralar Arasılık

Yıl 2015, Sayı: 69, 5 - 21, 01.12.2015

Fatih Altuğ

https://doi.org/10.32704/erdem.536813

Öz

Bu makalede, Selim İleri’nin “Kapalı İktisat” öyküsünü çözümleyerek
öyküyü biçimsel ve tematik olarak tarihsel bağlamı ve Türk edebiyatı
içerisinde konumlandırmak amaçlanmaktadır. Öykü kişisinin öznelliğini anlamaya çalışırken melankoli kavramından yararlanılacak ve
bunun öyküdeki kişisel, toplumsal ve metinsel tezahürleri birbirleriyle
ilişkileri içerisinde incelenecektir. Metnin kapalı ve muğlak anlatısındaki birçok düğüm noktası, melankoli kavramıyla önemli oranda açıklığa
kavuşmaktadır. Öykünün metinler ve mecralar arası veçhesi ön plana
çıkarılacak ve metin dışı kaynakları tespit edilecektir. Öyküde, Ahmet
Hamdi Tanpınar’ın “Teslim” öyküsünün, on sekizinci yüzyıl anatomistlerinden Frederik Ruysch’un illüstrasyonlarının, 1977 yılında Milliyet
gazetesinde çıkmış bir haberin ve Kadro dergisindeki makalelerin ne
şekilde dönüştürülüp temellük edildiği gösterilecektir. “Kapalı İktisat”,
tematik ve biçimsel yapısıyla hem İleri edebiyatında bir dönüm noktası
oluşturmakta hem de 1980’lerde Türk edebiyatının geçireceği dönüşüme öncülük etmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Selim İleri, “Kapalı İktisat”, melankoli, metinler arasılık, mecralar arasılık

Kaynakça

• Agamben, Giorgio (2007). “Kayıp Nesne”, Çev. Şeyda Öztürk, Cogito 51, s.258-261.
• Akatlı, Füsun (1982). Bir Pencereden, İstanbul: Adam Yayınları.
• Andaç, Feridun (2007). “Kırılgan Anların Öykücüsü”, Selim İleri Kitabı: Şimdi Seni Konuşuyorduk, Haz. Handan İnci, İstanbul: Doğan Kitap, s.41-44.
• Batur, Enis (1993). Yazının Ucu, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Butler, Judith (2007). “Melankoli ve Toplumsal Cinsiyet – Reddedilmiş Özdeşleşme”, Çev. Zeynep Direk, Cogito 51, s.275-291.
• Davies, Peter (2002). The Extreme Right in France 1879 to the Present, Londra: Routledge.
• Freud, Sigmund (1993). “Melankoli ve Yas”, Çev. R. Uslu ve E. Berksun, Kriz 1 (2), s.98-103.
• Göle, Münir (2007). “Aşk Melankolisi Diye”, Cogito 51, s.163-169.
• Hızlan, Doğan (1996). Kitaplar Kitabı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Hilav, Selahattin (2008a). “Tanpınar Üzerine Notlar”, Bir Gül Bu Karanlıklarda: Tanpınar Üzerine Yazılar, Haz. Abdullah Uçman ve Handan İnci, İstanbul: 3F, s.187-200.- (2008b). “Kuruntuya Dayanan Eleştirme”, Bir Gül Bu Karanlıklarda: Tanpınar Üzerine Yazılar, Haz. Abdullah Uçman ve Handan İnci, İstanbul: 3F, s.211- 220.
• Hills, Alexandra (2008). “Ingeborg Bachmann’s Malina: The (Im)possibility of Writing The Female Self ”, blue-stocking (Erişim tarihi: 1 Ekim 2015), <http://bluestocking.org.uk /2008/03/01/ingeborg-bachmanns-malina/>.
• Historical Medical Library. “Frederik Ruysch – Thesaurus Anatomicus”, (Erişim tarihi: 15 Ekim 2015), <http://www.cppdigitallibrary.org/items/browse?advanced%5 B0%5D%5Belement_id%5D=48&advanced%5B0%5D%5Btype%5D=conta ins&advanced%5B0%5D%5Bterms%5D=Ruysch%2C+Frederik%2C+1638- 1731.+Thesaurus+anatomicus&submit_search=Search>.
• İleri, Selim (1980). Bir Denizin Eteklerinde, İstanbul: Altın Kitaplar.
• —— (1997). “Kapalı İktisat”, Otuz Yılın Bütün Hikâyeleri, İstanbul: Oğlak Yayıncılık, s.424-464.
• Koçak, Namık (22 Şubat 1977). “Solcu Genci Sağcıların Öldürdüğü Açıklandı”, Milliyet, s.1, 10.
• Macciocchi, Maria A. (1977). Faşizmin Analizi, Çev. Cemal Süreya, İstanbul: Payel Yayınevi.
• Mills, Catherine (2008). The Philosophy of Agamben, New York: McGill-Queens University Press.
• Rajewsky, Irina O. (2005). “Intermediality, Intertextuality, and Remediation: A Literary Perspective on Intermediality”, Intermédialités 6, s.43-64.
• Reich, Wilhelm (1975). Faşizmin Kitle Ruhu Anlayışı, Çev. Bertan Onaran, İstanbul: Payel Yayınevi.
• Ruysch, Frederik (1701-1716). Thesaurus Anatomicus (Erişim tarihi: 15 Ekim 2015), <http://ruysch.dpc.uba.uva.nl/cgi/t/text/text-idx?page=tekst;c=ruysch;cc=ruys ch;lang=en.>
• Tanpınar, Ahmet Hamdi (2011). “Teslim”, Hikâyeler, İstanbul: Dergâh Yayınları, s.214-228.
• Yavuz, Hilmi (2008). “Ahmet Hamdi Tanpınar ve Marksizm”, Bir Gül Bu Karanlıklarda: Tanpınar Üzerine Yazılar, Haz. Abdullah Uçman ve Handan İnci, İstanbul: 3F, s.201-209.