Tarihi Coğrafya ve Kültürel Miras

Yıl 2018, Sayı: 75, 99 - 120, 29.12.2018

Osman Gümüşçü

https://doi.org/10.32704/erdem.496740

Cited By: 2

Öz

Ülkemizin
konumu, sahip olduğu coğrafi özellikleri ve iskân tarihinin çok eskilere
dayanmasından dolayı, sadece doğal güzellikleri ile değil, geçmiş toplum ve
medeniyetlerden kalan değerler açısından da çok çeşitli ve zengin bir
potansiyeli bulunmaktadır. Sadece görünür vaziyetteki kültürel mirasıyla bile
adeta “açık hava müzesi”
niteliğindeki Türkiye, bu haliyle kültürel miras araştırmaları açısından büyük
gelişmelere açıktır.

Günümüzde çok
sayıda disiplin, kültür ve kültürel miras ile bağlantılı araştırmalar
yürütmekte ve bu konuya çok çeşitli açılardan yaklaşmaktadır. Bunlar arasında
tarih ve coğrafya eskiden beri ilk akla gelen disiplinler arasında olup
ülkemizdeki hâliyle tarih geçmişteki; coğrafya ise günümüzdeki kültürel
konulara yoğunlaşmış görünmektedir. Dolayısıyla, tarihi derinliği olmadan mekânsal
araştırmalar yapan coğrafya ile çoğunlukla mekânsal açıdan konuya bakmadan
geçmişi ele alan tarih disiplini arasında kalan tarihi coğrafya, bu bağlamda çok daha geniş bir bakış açısına
sahiptir.

İnsanın tüm faaliyetleri
mekân üzerinde gerçekleştiğinden, mekân temelli bir disiplin olan coğrafyada
kültür son derece önemli bir yer tutmaktadır. Tarihi coğrafya ve miras ise,
doğrudan geçmişe atıf yaptığından, kültürel miras konusu da tarihi coğrafyada
benzer bir konuma sahiptir. Üstelik kültürel mirasın tamamı mekân üzerinde yer
aldığından, geçmiş mekân araştırmasını odağına alan tarihi coğrafya, kültürel
miras çalışmalarında ayrıca dikkat çekmektedir. Bu noktadan hareketle, eğitim
ve bilim hayatımızda gerekli düzenlemeler yapılarak, tarihi coğrafyada yeterli
araştırmacı ve uzman yetiştirilmeli, diğer disiplinlere mensup uzmanlarla
birlikte ülkemizin zengin kültürel mirası, süratle bilim camiası ile kültürel
turizm ve diğer kullanıcıların hizmetine sunulmalıdır.

ABSTRACT

Due
to the its location, geographical feature sand history of settlements date back
to the old times, our country has a large variety and wealthy potential in
terms of not only its natural beatuies but also the values of past society and civilizations.
Turkey, is just like “open air museum” with its cultural heritage in visible
form,  is open to great developments in
terms of cultural heritage researches.

Today,
a large number of discipline conduct a research with regard to the cultur and cultural
heritage and approach this subject from various aspects. Among them, history and
geography are among the first diciplines come to mind and as in our country it
seems that history concentrate on past; geography concentrate on modern day’s cultural
subjects. Therefore, historical geography, remain in between geography that does
spatial research without historical depth hand history discipline which deals with
past with out looking at the subject in terms of spatial, has wider perspective
in this context.

Since
all human activities take place on space, culture takes an important place in
geography which is space-based discipline. Cultural heritage has a similar position
in historical geography because of historical geography and culture refer directly
to the past. Moreover, since all of the cultural heritage is located on space,
historical geography, which focus on researching of pastspace, also draw attention
in cultural heritage studies. From this point, doing necessary arrangement in
educational and science life, enough researcher and expert should be educated
in historical geography and rich cultural heritage of our country should take into
service to the scientific community, cultural tourism and other users.

Keywords: Historical geography,
cultural heritage, space, culture, cultural tourism.

Anahtar Kelimeler

Tarihi coğrafya, kültürel miras, mekân, kültür, kültürel turizm

Kaynakça

• Doğaner, Suna (2001). Türkiye Turizm Coğrafyası, İstanbul: Çantay Kitabevi.
• Emekli, Gözde (2006). “Coğrafya, Kültür ve Turizm: Kültürel Turizm”, Ege Coğrafya Dergisi 15: 51-59.
• Garrod, B. A. F. (2001) “Heritage Tourism: A Question of Definition”, Annals of Tourism Research 27/3: 1049-1052.
• Gümüşçü, Osman. - Ç. Şenkul, H. H. Yılmaz (2015). Temelleri Gelişimi ve Yapısıyla Tarihi Coğrafya, İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
• Gümüşçü, Osman (2016). Tarihi Coğrafya, İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
• Hardy, D. (1988) “Historical Geography and Heritage Studies”. Area 20/4: 333-338.
• Hooke, Della (1999). “The role of the historical geographer today”, Norsk Geografisk Tidsskrift-Norwegian Journal of Geography 53: 61-70.
• ICCROM (1990). Definition of Cultural Heritage, References to Documents in History. Paris.
• İncirlioğlu, Emine Onaran (2009). “Mekân ve Kültür”, TMMOB, Dosya 16: 2-5.
• Kafesoğlu, İbrahim (1997) Türk Milli Kültürü, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Kefeli, Emel (2009). “Coğrafi Merkezli Okuma”. Turkish Studies 4/1: 423-433.
• Oğuz, Öcal (2006). “Neden Kültür Araştırmaları?”, Milli Folklor 70: 4-6.
• Oğuz, Öcal (2007). “UNESCO, Kültür ve Türkiye”. Milli Folklor 73: 5-11.
• Ortaylı, İlber (2007). “Önsöz”, Dünya Tarih Atlası, İstanbul: Doğan Burda Yayıncılık.
• Özgüç, Nazmiye; Erol Tümertekin (2015). Beşeri Coğrafya, İnsan, Kültür, Mekân. İstanbul: Çantay Kitabevi.
• Süel, Aygül; Mustafa Süel. “Bir Hitit Şehrinin Keşfi, Ortaköy-Şapinuva İdendifikasyonu (Özdeşleşmesi) ile Hitit Coğrafyasındaki Değişiklikler ve Yenilikler”; Prof. Dr. Uğur Silistireli’ye Anı Kitabı’nda baskıda.
• UNESCO (1972). The Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage, Paris, http://portal.unesco.org/en.
• UNESCO (2003). Convention for the Safe guarding of the Intangible Cultural Heritage, http://portal.unesco.org/en.
• Yusuf Has Hacib (1991). Kutadgu Bilig, (Çev. R. R. Arat). Ankara: TTK. Yayınları.
• http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.589991679221f7.44530756 (son erişim 07.02.2017).
• http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.5899916b5952c8.66526329 (son erişim 07.02.2017).
• http://basin.kulturturizm.gov.tr/TR,159754/basbakan-davutoglu-kulturel-kalkinma-eylem-planini-acik-.html (30.01.2017).
• http://ortakoyluyuz.tr.gg/%26%23350%3Bapinuva-Genel-Bilgi.htm (son erişim 06.02.2017).
• http://kayipkoy.com/anasayfa-1.1.1.html. (son erişim 07.02.2017).
• http://www.geo.uni.lodz.pl/sub-department-of-historical-geography-and-cultural-heritage (son erişim 13.02.2017).
• https://www.kultur.gov.tr/TR,134106/somut-kulturel-miras.html (09.02.2017).