Metaphoric Duality and the Centrality of Language in Hilmi Yavuz’s Poem “Çöl ve Ay”

Yıl 2014, Sayı: 66, 117 - 124, 06.06.2014

Gökhan Tunç

https://doi.org/10.32704/erdem.537455

Öz

In this article, Hilmi Yavuz’s poem entitled “Çöl ve Ay” will be
evaluated in terms of content and language. In the first place, Yavuz’s
attempt for centralizing the language by using the expression of “blue
mo on” in the poem will be discussed. Secondly, considering the poem
in terms of content, it will be revealed that such concepts as “desert
and moon”, “two reaches”, “to pass from one reach to another”, “to
split up two”, “blue mo on” and “şakk-ı kamer” refer to duality. The
mentioned duality gains a mystical meaning by implying the poet’s
in betweenness from this world to the other. Thus the poem will be
interpreted as the poet’s attempt to reach from duality to unity

Anahtar Kelimeler

Duality, unity, centrality of the language, Hilmi Yavuz, “Çöl ve Ay”

Hilmi Yavuz’un “Çöl ve Ay” Şiirinde Metaforik İkilik ve Dilin Merkeziliği

Öz

Bu yazıda Hilmi Yavuz’un “Çöl ve Ay” adlı şiirinin içerik ve dil açısından iki düzlemde incelenmesine çalışılacaktır. İlk düzlemde, Yavuz’un
özellikle şiirde kullandığı “blue mo on” ifadesiyle dili merkezîleştirme
çabası ortaya konacaktır. İkinci olarak, şiir içerik açısından incelendiğinde “çöl ve ay”, “iki menzil”, “bir menzilden ötekine geçmek”, “ikiye
ayrılmak”, “blue mo on”, “şakk-ı kamer” gibi sözcüklerin ikiliğe gönderimde bulunduğu gösterilecektir. Bahsedilen ikili oluş, şairin arada
kaldığı bu dünyaya ait olanla öteki dünyaya ait olanı imlemesiyle tasavvufi bir anlam kazanır. Bu şekilde şiir, anlatıcının ikilikten/kesretten
vahdete erme çabası olarak yorumlanacaktır.

Anahtar Kelimeler

İkilik, vahdet, dilin merkezileşmesi, Hilmi Yavuz, “Çöl ve Ay”

Kaynakça

• Andrews, Walter G. (2004). “Stepping Aside: Ottoman Literature in Modern Turkey”, Journal of Turkish Literature 1, s. 9-32.
• Bachelard, Gaston (1996). Mekânın Poetikası, Çev. Aykut Derman, İstanbul: Kesit Yayınları.
• Gölpınarlı, Abdülbaki (1968). Şeyh Galib, Hüsn ü Aşk, İstanbul: Altın Kitaplar.
• Levend, Agah Sırrı (1984). Divan Edebiyatı: Kelimeler ve Remizler, Mazmunlar ve Mefhumlar, İstanbul: Enderun Kitabevi.
• Muhammed Ebu Zehra (t.y). İslâm’da İtikadî, Siyasî ve Fıkhî Mezhepler Tarihi, Çev.
• Sıbğatullah Kaya, İstanbul: Yeni Şafak Yayınları.
• Schimmel, Annemarie (2001). İslâmın Mistik Boyutları, Çev. Ergun Kocabıyık, İstanbul: Kabalcı Kitabevi.
• Todorov, Tzvetan (2005). Yazın Kuramı, Çev. Mehmet Rifat ve Sema Rifat, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Uludağ, Süleyman, (1991). Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Marifet Yayınları.
• Yavuz, Hilmi (1996). Yazın, Dil ve Sanat, İstanbul: Boyut Kitapları.
• ——— (2004). “Çöl ve Ay”, Büyüsün Yaz!, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, s. 308-309.