Telmih’e Telmih: Klasik Türk Edebiyatında Geleneğin İnşası

Yıl 2014, Sayı: 67, 5 - 18, 01.12.2014

Berat Açıl

https://doi.org/10.32704/erdem.537397

Cited By: 1

Öz

Klasik İslamî edebiyatların bir kolu olan klasik Türk edebiyatında,
diğer edebiyatlarda olduğu gibi edebî sanatlar sıkça kullanılmaktadır.
Ancak edebî sanatların layıkıyla tahlil edildiğini iddia etmek mümkün
görünmemektedir. Edebî sanatlardan biri olan telmih de sadece bir
edebî sanat işlevi görmez. Kelime düzeyinden mürekkep bir söyleme
biçimine uzanan telmih, aynı zamanda hafıza, metinlerarasılık, anlatı
ekonomisi gibi vasıtaları kullanarak bir edebiyat geleneği inşasına katkıda bulunur. Dolayısıyla telmihi, bir edebî sanat olmanın yanı sıra gelenek inşa edici bir vasıta olarak da telakki etmek imkân dâhilindedir.

Anahtar Kelimeler

Gelenek, anlatı ekonomisi, metinlerarasılık, hafıza, telmih

Allusion to Allusion: The Construction of Tradition in Classical Turkish Literature

Öz

Classical Turkish literature that is a branch of classical Islamic
literature, uses figures of speech as other literatures do. However
it is not possible to argue that such figures of speech are examined
properly. Allusion, does not function just as a figure of speech. It
contains word-level to compound discourse, and at the same time
contributes to construct a literary tradition by using some apparatuses
such as memory, intertextuality, and economy of narration. Thus, it
is possible to consider allusion as a medium that construct tradition,
besides being a figure of speech. 

Anahtar Kelimeler

Tradition, economy of narration, intertextuality, memory, allusion

Kaynakça

• Açıl, Berat (2009). “Osmanlı Mesnevilerinde Anlatıcı Olarak Gelenek: Hüsn ü Aşk Örneği”, Kritik 3, s.148-165.
• Bilgegil, M. Kaya (1989). Edebiyat Bilgi ve Teorileri (Belâgât), İstanbul: Enderun Kitabevi.
• Çavuşoğlu, Mehmed (2001). Necati Bey Divanı’nın Tahlili, İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Dilçin, Cem (2013). Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Fuzûlî (1990). Fuzûlî Divanı, Haz. Kenan Akyüz ve Süheyl Beken, Sedit Yüksel, Müjgan Cunbur, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Holbrook, Victoria Rowe (2005). Aşkın Okunmaz Kıyıları, Çev. Erol Köroğlu ve Engin Kılıç, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kartal, Ahmet (2007). “Türk Edebiyatında Belâgat Çalışmaları ve ‘Tezâd’ ve ‘Telmîh’ Sanatlarına Eleştirel Bir Bakış”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 16/1, s.413-428.
• Kurnaz, Cemal (1996). Hayâlî Bey Divânı’nın Tahlîli, Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Külekçi, Numan (2005). Açıklamalar ve Örneklerle Edebî Sanatlar, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Levend, Agâh Sırrı (1959). Arap, Fars ve Türk Edebiyatlarında Leylâ ve Mecnun Hikâyesi, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Mevlânâ (1971). Mesnevi-i Ma’nevi, Çev. Reynold Alleyne Nicholson, Tahran: Müessese-i İntişarat-ı Emir Kebir.
• Narlı, Mehmet (2006). “Asaf Halet Çelebi’nin Poetikası”, İlmî Araştırmalar 22, s.165- 186.
• Olgun, Tahir (1936). Edebiyat Lugati, ? : Âsâr-ı İlmiye Kütüphanesi Neşriyatı.
• Onay, Ahmet Talat (2007). Açıklamalı Divan Şiiri Sözlüğü, Haz. Cemal Kurnaz, Ankara: Birleşik Yayınları.
• Saraç, Mehmet Ali Yekta (2004). Klasik Edebiyat Bilgisi: Belâgat, İstanbul: Gökkubbe Yayınları.
• Sefercioğlu, Mustafa Nejat (2001). Nev’î Divanı’nın Tahlîli, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Seyyar, Ali (2007). İnsan ve Toplum Bilimleri Terimleri: Ansiklopedik Sosyal Bilimler Sözlüğü, İstanbul: Değişim Yayınları.
• Şentürk, Ahmet Atilla (1993). “Klasik Osmanlı Edebiyatı Işığında Eski Âdetler ve Günlük Hayattan Sahneler”, Türk Dili 495, s.175-188.
• Şeyh Galib (2002). Hüsn ü Aşk, Haz. Muhammet Nur Doğan, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Tarlan, Ali Nihat (1981). Edebiyat Meseleleri, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Tolasa, Harun (2001). Ahmet Paşa’nın Şiir Dünyası, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Tökel, Dursun Ali (2010). Deneysel Edebiyat Yönüyle Divan Şiiri, Ankara: Hece Yayınları.