A Turkish Novelist in the Path of World Literature: Orhan Kemal

Yıl 2014, Sayı: 67, 87 - 104, 01.12.2014

Musa Yaşar Sağlam

https://doi.org/10.32704/erdem.537456

Cited By: 1

Öz

The TEDA (Outreach of Turkish Literature) Project supports
the pieces about Turkish culture, art and literature to be published
in languages other than Turkish, especially in the widely spoken
languages in the world. This article addresses the translations made
in the context of the TEDA Project as well as the translations of
the pieces of Orhan Kemal which take a big share in the project.
The article also examines, within this project, the share of the Orhan
Kemal translations that aim to bring the Turkish culture, art, and
literature together with the intellectual target audience. Additionally,
the article analyzes the distribution of these translations over time as
well as their languages. Furthermore, Orhan Kemal’s novel 72. Koğuş
and its German translation are analyzed comparatively. Thereby, the
extent of the achievement of the translator -whose mission is solely to
read the original text and to perceive it in his role of “text decoding”,
or in other words re-interpreting- in transmitting the specific phrases
into German and in providing the targeted “equivalence” are examined
in detail. In reference to the German translation of this novel, the
article also points to the limits of translatability of cultural elements.

Anahtar Kelimeler

Turkish literature, TEDA, Turkish authors, Orhan Kemal, translation

Dünya Edebiyatına Uzanan Yolda Bir Türk Romancı: Orhan Kemal

Öz

Bu makalede, Türk kültür, sanat ve edebiyatı ile ilgili eserlerin Türkçe
dışındaki dillerde, öncelikle çok konuşulan dünya dillerinde, yayımlanmasını destekleyen TEDA (Türk Edebiyatının Dışa Açılımı) Projesi
bağlamında yapılan çeviriler ile bu proje içinde önemli bir paya sahip
olan Orhan Kemal’e ait eserlerin çevirileri ele alınmıştır. Türk kültür,
sanat ve edebiyatını entelektüel hedef kitle ile buluşturmak amacıyla
dünya dillerine yapılan Orhan Kemal çevirilerinin bu proje içindeki
oranı, yıllara göre dağılımı ve hangi dillere çevrildiği gibi sorulara cevap aranmıştır. Ayrıca, Orhan Kemal’in 72. Koğuş adlı eseri ve Almanca çevirisi karşılaştırmalı bir şekilde incelenerek görevi, özgün metni
önceden okumak ve “metin çözücü” rolüyle metni alımlamak, başka bir
deyişle, metni yeniden yorumlamaktan ibaret olan çevirmenin eserde
geçen Türkçenin kalıplaşmış dil birimleri arasında yer alan atasözleri
ve deyimleri Almancaya ne ölçüde aktarabildiği ve hedeflenen “eşdeğerliği” ne derece sağladığı ayrıntılı bir şekilde irdelenmiştir. Eserin
Almanca çevirisi örnekleminde kültürel ögelerin çevrilebilirlik sınırları konusuna dikkat çekmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk edebiyatı, TEDA, Türk yazarlar, Orhan Kemal, çeviri

Kaynakça

• Bora, Tanıl (2011). “Editör: Tadilatçı Terzi”, Notos Öykü 27, s.32-35.
• Demir, Nurettin. “Edebî Metinlerde Ağız Kullanımı Hakkında Bir Ön Çalışma”, Bernt Brendemoen Armağanı, (Erişim tarihi: 7 Aralık 2014), <http://www. academia.edu/1487102/bernt_armagani>.
• Ethemoğlu, Armağan (1987). “Almanya’daki Türk Çocuklarının Dil Öğreniminde Çeviri Derslerinin Yeri”, Türkoloji Çalışmaları ve Federal Almanya’daki Türk Çocuklarının Eğitim-Kültür Problemleri Sempozyumu 20-21 Eylül 1985, Ankara: Şafak Matbaası, s.7-12.
• Garvin, P. L. (1982). “Prag Dilbilim Okulu”, Çev. Ahmet Kocaman, Dilbilim Seçkisi, Ankara: Türk Dil Kurumu, s.25-31.
• Koller, Werner (1981). “Textgattungen und Übersetzungsäquivalenz”, Kontrastive Linguistik und Übersetzungswissenschaft, München: Wilhelm Fink Verlag, s.272-279.
• Kuruyazıcı, Nilüfer (1999). “Emine Sevgi Özdamar’ın Yeni Romanına Ödül Yağıyor: Haliç Köprüsü”, Cumhuriyet Kitap 471, s.12-13.
• Orhan Kemal (2010). Die 72. Zelle, Çev. Achim Martin Wensien ve Uli Rothfuss, Ludwigsburg: POP Verlag. (2013). 72. Koğuş, İstanbul: Everest Yayınları.
• Röhrich, Lutz ve Wolfgang Mieder (1977). Sprichwort. Stuttgart: Metzler.
• Sağlam, Musa Yaşar (1994). “Cumhuriyet Dönemi Türk Romanlarında Atasözleri ve Deyimler”, Gündoğan Edebiyat 9, s.17-22.
• Sağlam, Musa Yaşar ve Oktay Saydam (2011). “TEDA. Cumhuriyet Tarihimizin II. Çeviri Hareketi”, Lacivert Öykü ve Şiir Dergisi 40, s.97-102. TEDA. (Erişim tarihi: 28 Nisan 2014), <http:// www.tedaproject.gov.tr>.
• Vermeer, Hans J. (2008). Çeviride Skopos Kuramı, Çev. Ayşe Handan Konar, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.