A Forgotten “Emîre-i Muhtereme” in Turkish Literature: The Egyptian Princess, Ottoman Woman of Letters Kadriye Hüseyin Hanım

Yıl 2012, Sayı: 63, 63 - 88, 01.08.2012

Betül Coşkun

Öz

Princess Kadriye Hüseyin (1888-1955), the daughter of Egyptian
Khedive Hüseyin Kamil Pasha, attracts our attention with her literary
identity as much as with her historical personality. Writing in all genres
of literature, Kadriye Hüseyin had many essays published in journals
in Ottoman language in İstanbul; her prose and poems drew attention
of the famous names of the period like Recaizâde Mahmut Ekrem. With
her rich cultural background, Kadriye Hüseyin wrote in a wide range
of fields such as anthropology, women issues, history, folklore, and
psychology.

Anahtar Kelimeler

Kadriye Hüseyin, woman literature, Ottoman women literature

Mısır Prensesi, Osmanlı Edîbesi Kadriye Hüseyin Hanım

Öz

1888-1955 yılları arasında yaşamış, Mısır Hidivi Hüseyin Kâmil Paşa’nın
kızı Prenses Kadriye Hüseyin, tarihî kimliği kadar edebî kimliği ile de
dikkate değer bir isimdir. Edebiyatın her türünde eser veren Kadriye
Hüseyin’in İstanbul’da Osmanlıca yayımlanan pek çok dergide yazısı
yayımlanmış; yazı ve şiirleri devrin Recaizâde Mahmut Ekrem gibi
meşhur isimlerinin dikkatini çekmiştir. Zengin bir kültürel birikimi olan
Kadriye Hüseyin, çok geniş bir yelpazede, antropoloji, kadın, tarih,
folklor, psikoloji gibi çeşitli konularda yazmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Mısır, mitoloji, kadın edebiyatı, Kadriye Hüseyin

Kaynakça

• Akyılmaz, S. Gül (2007), “Osmanlı Miras Hukukunda Kadının Statüsü”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C: XI, S:1-2.
• Ayaşlı, Münevver (1993), Dersaâdet, İstanbul: Bedir Yayınları.
• Ayaşlı, Münevver (2008), Rumeli ve Muhteşem İstanbul, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Batur, Afife (1994), Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, c: 4, İstanbul: Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Yayınları.
• Enginün, İnci (1998), Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Eraslan, Sibel (2008), “Muhadderât-ı İslâm-Kadriye Hüseyin Hanım”, Mostar Dergisi, sy: 37, Mart.
• Görmez, Mehmet (1994), Musa Carullah Bigiyef, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Güzel, Cemal, “Türkiye’de Maddecilik ve Maddecilik Karşıtı Görüşler”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, c: 19, s: 63-81 http://www.royalark.net/Egypt/egypt12.htm; (21.07.2011).
• Işın, Ekrem (1995), İstanbul’da Gündelik Hayat, İstanbul: İletişim Yayınları, sy.119.
• İhsanoğlu, Ekmeleddin (2006), Mısır’da Türkler ve Kültürel Mirasları, İstanbul: IRCICA Yayınları, s.1-60.
• İzzet, Melih (1328), “Kadın ve Edebiyat”, Şehbâl, nr: 59, 1 Temmuz.
• Kadriye, Hüseyin (1327a), “Gurub”, Şehbâl, nr: 43, 1 Teşrinievvel. _____________ (1327b), “Gurbette Hüznüm”, Şehbâl, nr: 47, 1 Şubat 1327. _____________ (1327c), Mehâsin-i Hayat, Osmanlı Matbaası, Mısır. _____________ (1328), “Terâcim-i Ahvâl”, Şehbâl, nr: 60, 1 Eylül. _____________ (1329), Nelerim, Osmanlı Matbaası, Mısır. _____________ (1330), Temevvücât-ı Efkâr, Maarif Matbaası, Mısır. _____________ (1331-1333), Muhadderât-ı İslâm, Maarif Matbaası, Mısır. _____________ (1340a), “Kaygusuz Sultan’da Bir Nevruz Sabahı”, Mihrâb, nr: 15-16, 1 Temmuz. _____________ (1340b), “Mülûkî Tayflar 2”, Mihrâb, nr: 17-18, 1 Ağustos. _____________ (1340c), “Mülûkî Tayflar 1- Hatshepsut’un Nezdinde Tahayyülat”, Mihrâb, nr: 19-20, 11 Eylül. _____________ (1340d), “Mülûki Tayflar 3”, Mihrâb, nr: 21-22, 1 Teşrinievvel. _____________ (1340e), “Mısır Masalı 1”, Mihrâb, nr: 23, 1 Teşrinisani. _____________ (1340f), “Mısır Masalı 2”, Mihrâb, nr: 24, 1 Kânunıevvel. _____________ (1340g), “Gönül yuvası”, Mihrâb: sy.4, 1 Kanununisani. _____________ (1340h), “Acılar 1”, Mihrâb, sy. 5; 15 Kânunısani 1340. ______________(1340ı), “Acılar 2”, Mihrâb, sy. 6: 1 Şubat 1340. ______________(1340i), “Serap 1”, Mihrâb, sy: 7, 15 Şubat 1340. ______________(1340j), “Serap 2”, Mihrâb, sy. 8, 1 Mart 1340. ______________(1340k), “Serap 3”, Mihrâb, sy.9, 15 Mart 1340. ______________(1340l), “serap 4-5”, Mihrâb, sy.10, 1 Nisan 1340. ______________(1340m), “Serap 6-7-8”, Mihrâb, sy.11, 15 Nisan 1340. ______________(1340n), “ Serap 9-10-11”, Mihrâb, sy.12, 1 Mayıs 1340. ______________(1341a), “İran masalı 1”, Mihrâb Dergisi, nr. 23, 1 Mart. ______________(1341b), “İran Masalı 2”, Mihrâb, nr:26, 1 Şubat. ______________ (1341c), “İran Masalı 3”, Mihrâb, nr:27, 1 Mart. ______________(1341d), “Çin Masalı”, Mihrâb, nr: 28, 1 Nisan. ______________(1982), Büyük İslam Kadınları, Muhadderât-ı İslâm, İstanbul: Bedir Yayınevi,.
• Kurnaz, Şefika (1992), Cumhuriyet Öncesinde Türk Kadını, İstanbul: MEB Yayınları.
• Mardin, Şerif (2008), Türk Modernleşmesi, (Hzl: Mümtaz’er Türköne, Tuncay Önder), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mehmed, Zihni Efendi, Meşahiru’n-Nisâ: Tarihte İz Bırakan Meşhur Kadınlar, (Haz: Bedreddin Çetiner), c:2, İstanbul: Şamil Yayınları, trhsz.
• Nilüfer, (1325a), “Saadet nedir”, Şehbal, nr: 17, 1 Kânunıevvel. ______ (1325b), “Hande Nedir”, Şehbal, nr: 18, 1 Kânunısani. ______(1326a), “Gençlik Nedir?”, Şehbal, nr: 22, 15 Temmuz. ______(1326b), “Yarın nedir”, Şehbal, nr: 22, 15 Temmuz. ______ (1326c), “Musahabe: fenn-i Saadet”, Şehbâl, nr: 24, 1 Ağustos. ______ (1327), “Yüz Nedir”, Şehbal, nr.24, 1 Ağustos.
• Nilüfer, Mazlum (1325), “Mal Nedir”, Şehbâl, nr: 11, 1 Eylül. _____________ (1328), “Kadınlık İçin 1”, Kadınlar Dünyası, nr: 104, 10 Ağustos. _____________(1329a), “Düşündüklerimiz 1”, Kadınlar Dünyası, nr:86, 28 Haziran. _____________ (1329b), “Düşündüklerimiz 2”, Kadınlar Dünyası, nr:103, 3 Ağustos. _____________ (1329c), “Düşündüklerimiz 3”, Kadınlar Dünyası, nr:104, 10 Ağustos. _____________(1329d), “Kadınlık İçin 2”, Kadınlar Dünyası, nr. 107, 31 Ağustos. _____________(1329e), “Kadınlık İçin 3”, Kadınlar Dünyası, nr. 109, 7 Eylül. _____________ (1329f), “Düşünebildiğim”, Kadınlar Dünyası, nr: 110, 21 Eylül. _____________(1329g), “Yine Düşünebildiğim”, Kadınlar Dünyası, nr:112, 5 Teşrinievvel. _____________(1329h), “Daima Düşünebildiğim”, Kadınlar Dünyası, nr: 114, 19 Teşrinievvel. _____________ (1329ı), “Yüksel”, Kadınlar Dünyası, nr. 115, 26 Teşrinievvel. _____________(1329i), “Sen Aşk”, Kadınlar Dünyası, nr. 118, 16 Teşrinisani. _____________ (1329j), “Rücu ve Tasdik”, Kadınlar Dünyası, nr: 122, 14 Kânunıevvel. _____________(1329k), “Bir Sualinize Daha Cevap”, Kadınlar Dünyası, nr: 123, 21 Kânunıevvel. _____________(1329l), “Dertler, Devalar”, Kadınlar Dünyası, nr. 124, 28 Kânunıevvel. _____________(1329m), “Dimağın Vazife-i Fizyolojisi”, Kadınlar Dünyası, nr: 120, 20 Teşrinisani. _____________(1330), “En Güzel Gün”, Kadınlar Dünyası, nr: 137, 20 Mart.
• Osmanoğlu, Şadiye (2009), Babam Abdülhamid, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Örik, Nahit Sırrı (2006), Bilinmeyen Yaşamlarıyla Saraylılar, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Özön, Mustafa Nihat, Dürder Baha (1967), Türk Tiyatro Ansiklopedisi, İstanbul: Yükselen Matbaası.
• Salime, Saffet Seyfi (1329), “Muhadderât-ı İslâm Hakkında”, Şehbâl, nr. 87, 1 Kânunıevvel.
• Sinoue, Gilbert (1999), Kavalalı Mehmed Ali Paşa Son Firavun, (Çev: Ali Cevat Akkoyunlu), İstanbul: Doğan Kitap, Ekim.
• Çınarlı, Mehmet (1984), Hatıraların Işığında, İstanbul: Cönk Yayınları