Meşrutiyet Döneminde Kadın Hakları Savunuculuğunda Gelenekçi Bir Yazar: Avanzade Mehmet Süleyman

Yıl 2012, Sayı: 63, 127 - 152, 01.08.2012

Beyhan Kanter

Öz

Tanzimat’ın getirdiği yeniliklerden birisi de Osmanlı devletinde kadın
hakları konusunun gündeme gelmesidir. Bu dönemde kadınlarla
ilgili pek çok gazete ve dergi yayınlanması ve kadın yazarların basın
dünyasında etkin bir yer edinmeleri, kadın konusunun sıklıkla
tartışılmasına yol açmıştır. Özellikle II. Meşrutiyet dönemi yazarları
kadınlarla ilgili her türlü konuyu ele almışlardır. Meşrutiyet dönemi
yazarlarından Avanzade Mehmet Süleyman, kadınların eğitilmesi ve
sosyal yaşam içinde görünürlük kazanmalarının önemini vurgulayan
yazılar yazar. Ahlaklı İslam kadınlarının yetişmesinin toplumu
kurtaracağı düşüncesinde olan Avanzade Mehmet Süleyman, kadınlarla
ilgili her türlü konuda eser vermiştir. Bu makalede, Avanzade Mehmet
Süleyman’ın ideal kadın anlayışı irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Avanzade Mehmet Süleyman, kadın, kadın hakları, sosyal yaşam, eğitim

Avanzade Mehmet Suleyman: A Traditionalist Writer Advocates Women’s Rights Movement during the Constitutional Period

Öz

The issue of women’s rights is one of the novelties that came with
the declaration of constitutional monarchy in the Ottoman Empire.
The publication of a great number of newspapers and magazines
dedicated to women’s issues and active role of women writers and
journalists in Ottoman periodicals of that time gave rise to debates
about the position of women in society. Especially during the second
constitutional period, the authors dealt with all the issues concerned
with women. One of the authors of that period, Avanzade Mehmet Suleyman wrote on the necessity of women’s education and on the
importance of gaining the visibility for women in the Ottoman social
life. Avanzade Mehmet Suleyman has written numerios works related
to women, and the governing idea in his work was that the education
of well-mannered Muslim women will save the whole society. This
paper devoted to the Avanzade Mehmet Suleyman’s thoughts on what
should an ideal woman be like.

Anahtar Kelimeler

Avanzade Mehmet Suleyman, woman, women’s rights, social life, education

Kaynakça

• Avanzade Mehmet Süleyman (1311), Muharrir Kadınlar, İstanbul: Kasbar Matbaası.
• Avanzade Mehmet Süleyman (1313) ,“Kadın”, Hanımlara Mahsus Gazete, S. 105, s.1-2.
• Avanzade Mehmet Süleyman (1315), Nevsal-i Nisvan, İstanbul:Yuvanaki Pinoyotidis Matbaası.
• Avanzade Mehmet Süleyman (1330), Rehber-i Muamelat-ı Zevzciye, İstanbul:Malumat Kütüphanesi.
• Avanzade Mehmet Süleyman (1330), Kadın Esrarı, İstanbul: Şems Matbaası.
• Avanzade Mehmet Süleyman (1338), Rehber-i İzdivaç, İstanbul: el Adl Matbaası.
• Aşa, Emel (1989), 1928’e Kadar Türk Kadın Mecmuaları, Yayınlamamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bekiroğlu, Nazan (2008), Şair Nigar Hanım, İstanbul:Timaş Yayınları.
• Berktay, Fatmagül (2006), Tarihin Cinsiyeti, İstanbul: Metis Yayınları.
• Butler, Judith (2008), Cinsiyet Belası, (Çev.Başak Ertür), İstanbul: Metis Yayınları.
• Canbaz, Firdevs (2010), Fatma Aliye, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Çakır, Serpil (1996), Osmanlı Kadın Hareketi, İstanbul: Metis Yayınları.
• Denman, Fatma Kılıç (2009), İkinci Bir Meşrutiyet Döneminde Bir Jön Türk Dergisi: Kadın.
• Gasset, Ortega (1999), İnsan ve Herkes, İstanbul: Metis Yayınları.
• Kurnaz, Şefika (2008), Osmanlı Kadın Hareketinde Bir Öncü Emine Semiye, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Okay, Orhan (2008), Batı Medeniyeti Karşısında Ahmet Mithat Efendi, İstanbul: Dergah Yayınları.
• Ortaylı, İlber (2007), Osmanlı Toplumunda Aile, İstanbul: Pan Yayınları.
• Rousseau, Jan Jacques (1966), Emile, (Çev. Hilmi Ziya Ülken, Ali Rıza Ülgener, Salahattin Güzey), İstanbul: Türkiye Basımevi.
• Şemsettin, Sami (1996), Kadınlar, (Haz. İsmail Doğan) Ankara: Gündoğan Yayınları.
• Zihnioğlu, Yaprak (2003), Kadınsız İnkılâp, İstanbul: Metis Yayınları.