Mothers and Fathers in Peyami’s Novels

Yıl 2012, Sayı: 62, 27 - 40, 01.04.2012

Müzeyyen Buttanrı

Öz

The most important element of the novels having humans as the
subject is their characters. Peyami Safa aimed to reflect depressions
and hesitations of the characters while characterizing them according
to political, social ideological conditions of the time and the conditons
of the novels. The characters of his novels were not the representatives
of a single idea, thought or mood, they were constantly changing,
dynamic and real people.“Peyami Safa said that all heroes of a novel
are the novelist himself’, and the parents in his novels were the parents
of him in his mind, although he did not recognize his father. He started
his authorship career with the nick name of ‘Server Bedii’ and this name
was her mother’s name. Server Bedia lived in the mother characters in
his novels.

Parent characters in his novels were shaped according to the time
periods in his novels, World War I, the Independence War, Revolution
years, some of the fathers in his novels were dead, lost or were in other
countries and their children were waiting for or trying to find. In some
novels fathers were ill, or dead due to tuberculosis or cancer. Fathers
were insignificant, but mothers were well characterized in his novels.
In some novels mothers were dead or living immorally, in some others,
mothers did not want to be known by their children.

In this study, we evaluate the parent characters in Safa’s eleven
novels and tried to find the similarities between his own parents and
the characters in his novels

Anahtar Kelimeler

Peyami Safa, the heroes in novels, mothers, fathers

Peyami Safa’nın Romanlarında Anne ve Babalar

Öz

Konusu insan olan romanların şüphesiz en önemli unsuru kahramanlarıdır. Romanlarında insanın içindeki buhranları, tereddütleri
yansıtmayı amaçlayan Peyami Safa, roman kahramanlarına, devrinin
siyasî, sosyal ve ideolojik şartlarına ve kendi bakış açısına göre ruh
ve beden verirken bu kişiler aynı zamanda romanın kendi şartlarına
göre de teşekkül etmişlerdir. Onun roman kahramanları tek bir
fikrin, düşüncenin ya da mizacın temsilcileri değildirler. Bulunduğu
hayat şartlarına uyan, durmadan değişen dinamik gerçek insandırlar.
“Romancı ne kadar objektif olursa olsun bütün kahramanları yine
kendisidir.” diyen Peyami Safa’nın romanlarında geçen anne ve babalar
da, onun kendi annesi ve pek tanımasa da hayalinde şekillendirdiği
babasından izler taşımaktadır. Yayın hayatına “Server Bedii” takma
adını kullanarak başlayan Peyami’nin aldığı bu ad, annesinin adıdır.
Server Bedia Hanım bizce değişik romanlarındaki annelerde bir şekilde
yaşatılmıştır.
Yazarın romanlarında geçen anne ve babalar, romanların konularının
geçtiği I. Dünya Savaşı, Mütareke yılları, Kurtuluş Savaşı ve inkılâp
yıllarının şartlarında şekillenmişlerdir. Peyami’nin romanlarında
sözü edilen babaların bir kısmı kayıp, hakkında bilgi alınamamış,
ölmüş ya da yurt dışına çıkmış olduğu için çocukları tarafından
aranmakta, beklenilmektedirler. Bazı romanlarda hasta, veremli,
kanser olup ölmüşlerdir.

Yazarın “baba” kahramanları çok belirgin
olarak verilmezlerken, anneler daha belirgin özellikler taşırlar. Bazı
romanlarda kahramanların annesi ölmüş, bazılarında alafranga yaşama
kendisini fazla kaptırmış, yabancılarla eğlence âlemlerinde hoşça vakit geçiren, ya da evinin kapılarını bu âlemlerin kişilerine açan hafif meşrep
kadınlardır. Bazı anneler de çocukları tarafından tanınmak istenmezler.

Biz bu çalışmamızda yazarın on bir romanında söz konusu edilen
anne ve babaları teker teker tespit edip bunların yazarın annesi ve
babası ile benzerlikleri olup olmadığını belirlemeye çalıştık

Anahtar Kelimeler

Peyami Safa, romanda kahramanlar, anneler, babalar

Kaynakça

• Göze, Ergun (1993), Peyami Safa, Ankara, Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Safa, Peyami (1959), Biz İnsanlar, İstanbul, İnkılâp Kitabevi.
• Safa, Peyami (1964), Matmazel Noraliya’nın Koltuğu, İstanbul, İnkılâp ve Aka Kitapevleri.
• Safa, Peyami (1971), Yalnızız (1000 Temel Eser), İstanbul, MEB Basımevi.
• Safa, Peyami (1981), Fatih-Harbiye, İstanbul, Ötüken Yayınları.
• Safa, Peyami (1999), Şimşek, Bütün Romanları, İstanbul, Ötüken, Yayın Nu: 45, EdebiEserler: 18.
• Safa, Peyami (2000), Canan, İstanbul, Ötüken Yayınları.
• Safa, Peyami (2000) Sözde Kızlar, İstanbul, Ötüken Yayınları.
• Safa, Peyami (2002), Bir Akşamdı, İstanbul, Ötüken Neşriyat.
• Safa, Peyami (2005), Mahşer, İstanbul, Ötüken Neşriyat A. Ş.
• Safa, Peyami (y.t.yok, 1987), Bir Tereddüdün Romanı, İstanbul, Ötüken Yayınları.
• Safa, Peyami (y.t.yok, 1996), Dokuzuncu Hariciye Koğuşu, İstanbul, Ötüken Yayınları.