The Identity of Divan Poets in the Gazels with the Redif of “Ki Dirler O Bizüz (That They Say That’s Us)”

Yıl 2011, Sayı: 61, 1 - 14, 12.12.2011

Şerife Akpınar

Öz

Considering that the redif is generally determined by the topic in
Turkish lyric poems, the meaning that the redif “…ki dirler o bizüz”
adds to the poem draws attention. Acting through the idea that the
poets have meant themselves with “we”, the poems in this redif is
found to be worth studying.
In the determination of the poems, I acted from the point that the
redif with same meaning might be “nazîre”. Hence, I took the major
representative of the poetic philosophy, Nâbî's poems written in this style as a model, and analyzed the gazels with redif “…ki dirler o bizüz”
in and after the 17th century. While discussing the nazire tradition of
the classical Turkish literature, the study will attempt to examine the
poets with a common zest, and to reveal the identity of the poet who
referred himself as “we” by thinking that the redif adds value to the
contents of the poems.

Anahtar Kelimeler

Divan poet, nazîre, redif, Nâbî

“Ki Dirler O Bizüz” Redifli Gazellerde Divan Şairinin Kimliği

Öz

Divan şiirinde konunun genellikle redifi belirlediği düşünüldüğünde
“…ki dirler o bizüz” redifinin şiire kattığı anlam dikkat çekmektedir.
Şairlerin dile getirdikleri “biz” ile divan şairinin kendisini kastetmesi
fikrinden hareketle bu redifteki şiirler incelenmeye değer bulunmuştur.
Şiirlerin tespitinde aynı redifli gazellerin “nazîre” olabileceğinden
yola çıkılmıştır. Böylece hikemî tarzın büyük temsilcisi Nâbî’nin bu
redifle yazılan şiiri model kabul edilerek; XVII. yüzyıl ve sonrasındaki “…
ki dirler o bizüz” redifli gazellerden tespit edilebilenler ele alınmıştır.
Klasik Türk edebiyatı geleneğinin bir parçası olan nazîreciliğe
değinilirken; ortak bir zevki paylaşan şairlerin şiirleri incelenmeye
ve redifin muhtevaya kattığı değer göz önüne alınarak, “biz” olarak
adlandırılan şairin kimliği ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Divan şairi, nazîre, redif, Nâbî.

Anahtar Kelimeler

Divan şairi, nazîre, redif, Nâbî

Kaynakça

• Akpınar, Şerife (2006), Âgâh Dîvânı ve İncelenmesi, Selçuk Ü, Sosyal Bilimler Ens., Basılmamış Doktora Tezi, Konya.
• Akpınar, Şerife (2007), “Semerkandlı Âgâh Dîvânı’nda Nazirecilik Geleneği”, Uluslar Arası Kazakistan ve Türkiye’nin Ortak Kültürel Değerleri Sempozyumu, Almatı, s. 444- 4450.
• Akün, Ömer Faruk (1994), “Divan Edebiyatı”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 9, İstanbul, s. 389-427.
• Alî Emîrî, Tezkîre-i Şu’arâ-yı Âmid, C.I, İstanbul, 1321.
• Arslan, Mustafa (2007), “XVI. Yüzyıl Anadolu Sahasında Nevâyî’nin Önemli Takipçisi: Muhyî ve Nazireleri”, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, C. 4, S. 1, s.64-85.
• Bektaş, Ekrem (2007), Muvakkit-zâde Pertev Dîvânı, Malatya.
• Bilkan, A. Fuat (1997), Nâbî Dîvânı, İstanbul: MEB Yay.
• Bilkan, A. Fuat (1998), Nâbî Hikmet Şair Tarih, Ankara: Akçağ Yay. ekitap.kulturturizm.gov.tr, Yakînî Divanı, (Haz.Ömer Zülfe), 04.11.2010, 15.30.
• İpekten, Haluk (1999), Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz, İstanbul: Dergah Yay. İsen, Mustafa (1997), Ötelerden Bir Ses, Ankara: Akçağ Yay.
• Kadıoğlu, İdris (2005), Diyarbakırlı Lebîb Hayatı, Edebî Kişiliği, Eserleri ve Divanı, Malatya: Dicle Üniversitesi Yay.
• Kahraman; Bahattin (1995), Vahid Mahtumi Hayatı Eserleri, Edebi Kişiliği ve Eserlerinin Tenkidli Metni, Selçuk Ü, Sosyal Bilimler Ens., Basılmamış Doktora Tezi, Konya.
• Kalkışım, Muhsin (1994), Şeyh Galib Divanı, Ankara: Akçağ Yay.
• Kırbıyık, Mehmet (1999), Kâtib-zâde Sâkıb Mustafa Hayatı, Eserleri Edebî Kişiliği ve Dîvânı’nın Tenkîdli Metni, Selçuk Ü, Sosyal Bilimler Ens., Basılmamış Doktora Tezi, C. II, Konya.
• Kırbıyık, Mehmet (2000), “Kâtib-zâde Sâkıb Mustafa Hayatı, Eserleri Edebî Kişiliği”, AÜ Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S. 15, Erzurum, s. 153-187.
• Koncu, Hanife (1998), Vâlî Dîvânı, Marmara Ü, Türkiyat Araştırmaları Ens., Basılmamış Doktora Tezi, C. II, İstanbul.
• Köksal, M. Fatih (2006), Sana Benzer Güzel Olmaz Divan Şiirinde Nazire, Ankara: Akçağ Yay.
• Kurnaz, Cemal (1997), “Divan Şiirinde Belge Redifler”, Divan Edebiyatı Yazıları, Ankara: Akçağ Yay.
• Kurnaz, Cemal (2003), “Osmanlı Şair Okulu”, Journal of Turkish Studies TUBA, 27/ II s.403-420.
• Levend, A. Sırrı (1988), Türk Edebiyatı Tarihi, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Macit, Muhsin (1996), Divân Şiirinde Âhenk Unsurları, Ankara: Akçağ Yay.
• Mehmed Sirâceddin (1994), Mecma’l-Şu‘arâ ve Tezkire-i Üdebâ, (Haz. Mehmet Arslan), Sivas.
• Mengi, Mine (1991), Divan Şiirinde Hikemî Tarzın Büyük Temsilcisi Nabi, Ankara: AKM Yay.
• Mengi, Mine (2000), Divan Şiiri Yazıları, Ankara: Akçağ Yay.
• Özbalcı, Mustafa (1996), Yahya Kemâl’in Duygu ve Düşünce Dünyası, Ankara: Akçağ Yay.
• Özkan, Tuba S. (2010), “Bamsı Beyrek ve Bey Böyrek Anlatılarında Arketipik İmgeler”, Millî Folklor, Yıl 22, S. 85, s. 81-90.
• Sâlim Efendi (2005), Tezkiretü’ş-Şu’arâ (Haz. Adnan İnce), Ankara: AKM Yay.
• Tanpınar, A. Hamdi (1988), 19 uncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul: Çağlayan Basımevi.