Bahtiyar Vahapzade’de Vatan Temi ve Anne İlişkisi

Yıl 2010, Sayı: 57, 63 - 73, 01.08.2010

Ülkü Eliuz

Öz

Bahtiyar Vahapzade, yaşamdaki uzam boyutuna, bireyin tarihselliğini
sağlayan mekanlar aracılığıyla kuramsal bir yorum kazandıran bir sanatkardır. Onun metinlerinde mekân bireyi, birey ise mekânı kendi’leştirir
ve kendilik dönüşümünün gerçekleşmesine olanak tanır. Bu mekan,
kendilik bilincini kazandıran yaratıcı ve diriltici göndergeleri ile bireyi
kuran, tamamlayan, yansıtan bir norm karakter işlevindedir.

Vahapzade metinlerinde vatan, hem simge değer hem de olgusal
mekan niteliğindedir; herhangi bir toprak değildir, anlam aktarıcı öğe
işlevindedir. Bireyin şey’ler dünyasından sıyrılıp kendilik bilincine kavuşabilmesi için bu tinsel varoluş mekanına yönelmesi kaçınılmazdır.
Anne ve toprak kavramları ile içsel bağdaşım ve etkileşim içerisinde
olan vatan, bireysel çözülmeyi engelleyerek milli bütünleşmeyi sağlar;
milletin varlık güvencesi olur. Bu mekânın her ayrıntısı, mekânsal bir
çağrı halinde bireyin öze dönüş olanaklarını barındırır.

Bu tebliğde, en bireyselin en milliye dönüştüğü vatan ile arketipsel
bağıntı içerisindeki anne kavramı, içsel dönüşüm dinamikleri bağlamında işlevsel boyutuyla değerlendirilerek tahlil edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Vatan, anne, kendilik, öze dönüş

The Theme of Homeland and the Relation of Mother in Bakhtiyar Vahapzade

Öz

Bakhtiyar Vahapzade is an artist who brings in a theoretical comment
to extent dimension of life over spaces that provides person’s historicity. In his texts, place makes individual like it’s own and individual
makes place like it’s own; thus enable to come true the transformation
of being itself. This space is like a norm character that set up, complete
and externalize the individual with creative and resuscitative referents
that bring consciousness of being itself.

Homeland has a quality of both a value-symbol and a factual site in
Vahapzade’s texts; it is not a certain ground, it functions as an element
which transfers the meaning. It is unavoidable for person to bear this
bodiless entity place in order to retrieve the consciousness of being itself by grazing the world of things. The native land, which is in an inherent coherence and interaction with the concept of mother and terraneous, embarrasses the individual disengagement and provides the
national integration. By this way, it becomes a guarantee of existence for the nation. Every details of this space shelter the possibilities of
turning to essence for a person as a locality invitation.

In this study, the homeland in which the most individual turns into
the most national and the concept of mother which is in an archetypic relation to it is going to be analysed with the evaluation of functional dimensions in the context of inherent transformation dynamics.

Anahtar Kelimeler

Homeland, mother, being itself, turning to essence

Kaynakça

• Bachelard, Gaston (1996), Mekânın Poetikası, (Çev. Aykut Derman), Kesit Yayıncılık, Ankara.
• Çizgen, Nevval (1994), Kent ve Kültür, Say Yayınları, İstanbul.
• Eliade, Mircae (1998), Mitlerin Özellikleri, (Çev.Sema Rıfat), İstanbul.
• Gündoğan, Ali Osman (1997), Albert Camus ve Başkaldırma Felsefesi, Birey Yayıncılık, İstanbul.
• Jung, Carl Gustav (2003), Dört Arketip, (Çev. Zehra Aksu Yılmazer), Metis Yayınları, İstanbul.
• Korkmaz, Ramazan (2004), Aytmatov Anlatılarında Ötekileşme Sorunu ve Dönüş İzlekleri, Türksoy Yayınları, Ankara.
• Nietzsche, Friedrich (1998), Tarih Üzerine, (Çev. Nejat Bozkurt), Say Yayınları, İstanbul.
• Sartre, Jean-Paul (2006), İmgelem, (Çev. Alp Tümertekin), İthaki Yayınları, İstanbul.
• Vahapzade, Bahtiyar (1995), Gurup Düşünceleri, Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Vahapzade, Bahtiyar (1992), Gün Var Bin Aya Değer, Nil Yayınları, İzmir.
• Vahapzade, Bahtiyar (1998), Yücelikte Tenhalık, Ötüken Yayınları, İstanbul.
• Todorov, Tzvean (2004), Fantastik, (Çev. Nedret Öztokat ), Metis Yayınları, İstanbul.
• Tural, Sadık Kemal (1982), Zamanın Elinden Tutmak, Ötüken Yayınları, İstanbul.