1192 Numaralı 1696-1716 Tarihli Hurufat Defterine Göre Yunanistan’daki Türk Mimarisi

Yıl 2010, Sayı: 58, 93 - 242, 06.06.2010

Halit Çal

Öz

Hurufat defterleri, Vakıflar Genel Müdürlüğü arşivinde bulunmaktadır.
Vakıflara yapılan imam, hatip, cüzhan, mütevelli, nazır, ferraş gibi görevlilerin yanı sıra çok az da olsa Bosna Hersek’teki Hristiyanlar için
knez (yönetici), basmacılar reisi, süvaribaşı gibi atamalarının kaydedildiği defterlerdir. 17. yüzyılın sonlarından 20. yüzyılın başlarına kadar olan süreyi kapsarlar. 81 sayfalık defterde 1833 adet kayıt vardır.
Kayıtlarda 122 merkez ve bağlı köylerindeki vakıf eserler hakkında bilgiler vardır. Bunların çoğu Balkanlardaki Osmanlı şehir ve köyleriyle
ilgilidir. Edirne, İstanbul, Gelibolu, Tekirdağ, Kıbrıs gibi merkezlerle
ilgili kayıtlar da görülebilmektedir. 1833 kaydın 968 tanesi günümüz
Yunanistan’ındaki Osmanlı şehirleri hakkındadır. Toplam 122 merkezin
24 tanesi bugünkü Yunanistan sınırları içindedir. Yapılar bakımından
incelediğimizde kayıtlarda 18 yapı türünde 519 yapı belirledik. Kayıtlarda ağırlık % 77 oran ile cami-mescitlerdedir. Tekkeler % 7 ve okullar % 5
ile ikinci ve üçüncü sırayı almaktadır. Ancak Yunanistan’la ilgili 240 vakıf belirleyebildik. Kayıtlardan Yunanistan’daki köykasabalarda 47 mahalle adı, 144 köy adı, 24 tane kasaba adı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yunanistan, hurufat defteri, vakıf, mimari

Turkish Architecture in Greece according to the Records of the 1192 No Hurufat Defter of 1696-1716

Öz

The hurufat records may be reached at the archives of the ‘Vakıflar Genel Müdürlüğü’ (the General Directorate of Foundations). These are
the records kept for appointments of the clergy (imam, cüzhan, mütevelli, nazır and ferraş), and to a lesser extent also for the appointments
of the members of the ruling groups (knez, head of basmacılar, süvari başı) for the Christian population in Bosnia-Herzegovina. The defters covers a period from the beginning of the 17th century to the early 20th
century. There are 1833 citations in the 81-page defter. The records
provide information on foundations in 122 centers and their constituent villages. Most of the records are related to Ottoman cities and villages in the Balkans. Also, records on such centers as Edirne, İstanbul,
Gelibolu, Tekirdağ and Kıbrıs can be found. 968 out of a total of 1833
registrations deal with Ottoman cities in Greece. 24 out of 122 centers
are currently in today’s Greece. In the records, we have identifed 519
buildings of 18 different types of structures. The majority of the registrations (77 per cent) is about the mosques and mescits. 7 percent of the
records are about the tekkes and 5 per cent about the schools. We could
identify only 240 foundations in Greece. The records reveal names for
47 districts (mahalle), 144 villages and 24 towns in Greece.

Anahtar Kelimeler

Greece, hurufat defteri, foundations, Turkish architecture

Kaynakça

• -