Sâlih Zeki Bey’in Matematikle İlgili Küçük Bir Yapıtı: Hârika-i Hilkât

Yıl 2009, Sayı: 55, 57 - 78, 12.12.2009

Remzi Demir İnan Kalaycıoğulları

Öz

Çağdaş bilimlerin özellikle de matematiğin Türkiye’de tanınmasına ve
yayılmasına önemli katkılarda bulunan Sâlih Zeki Bey, Hârika-i Hilkât
adıyla yayımladığı risalede zihinden çok büyük sayılarla aritmetik işlemleri yapabilen Jacques Inaudi’yi tanıtmıştır. İtalyan asıllı bir çoban
olan Inaudi, Paris’e yerleştikten sonra söz konusu yeteneğiyle dönemin
Fransız bilginlerinin ilgisini çekmiş ve Bilimler Akademisi’nce oluşturulan bir komisyonun yürüttüğü araştırmalara ve incelemelere konu olmuştur. Tarafımızdan günümüz Türkçesine çevrilen işte bu çalışmada,
Inaudi’nin yaşamından bir kesit ile komisyonca hazırlanan raporlara
yer verilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sâlih Zeki Bey, Jacques Inaudi, Hârika-i Hilkât, matematik, muhâsib

Salih Zeki Bey’s Report on Mathematics: Hârika-i Hilkât

Öz

Sâlih Zeki Bey, who made great contributions to the introduction and
dissemination of contemporary sciences and especially of mathematics in Turkey, presented Jacques Inaudi - the talent that can accomplish complex arithmetical calculations from memory - in his dissertation named Hârika-i Hilkât. Inaudi was an Italian shepherd, caught
the attention of French scholars with his talent after he moved to Paris. Then he became the research subject of the commission founded
by the Academy of Sciences. This study that we translated into Turkish
includes an overview of Inaudi’s life and the reports prepared by the
commission.

Anahtar Kelimeler

Sâlih Zeki Bey, Jacques Inaudi, Hârika-i Hilkât, mathematics, accountant

Kaynakça

• -