Dürrî’nin Moton Şehrengizi

Yıl 2009, Sayı: 55, 175 - 190, 12.12.2009

İlyas Yazar

Öz

Şehrengizler, Klâsik Türk şiirinin yerli türlerinden birisidir. Yazıldıkları şehirlerle ilgili bilgilerin verildiği bu tür eserler edebiyatımızda XVI.
yüzyıldan sonra görülmeye başlanmıştır. Türk edebiyatında şehrengizlerle ilgili bu güne kadar farklı zamanlarda değişik çalışmalar yapılmış
ve bu çalışmalar sonucu ortaya çıkan şehrengizler, yazıldıkları şehirlerin sosyal ve kültürel tarihleri içinde önemli eserler arasına girmiştir. Bu tür eserlerden birisi de bugüne kadar adından hiç söz edilmeyen Dürrî’nin XVII. yüzyılda yazmış olduğu iki şehrengizden birisi olan
Moton Şehrengizi’dir. Moton, Yunanistan’ın Mora Yarımadası’nda yer
alan Mesinya vilayetine bağlı 1300 nüfuslu tarihi şehirdir. Orta Çağ’da
Venedik’lerin küçük fakat önemli bir deniz üssü olan şehir, 1500’de II.
Bayezid tarafından Osmanlı topraklarına katılmıştır. Daha sonra ise
Moton, Edirne Antlaşması ile bağımsızlığını kazanan Yunanistan’a bırakılmıştır. Dürrî’nin Moton Şehrengizi Moton’un XVII. yüzyıldaki sosyal ve kültürel tarihi açısından da önemli bir belge niteliği taşımaktadır. Makalemizde Moton Şehrengizi tanıtılarak bu şehrengize ait metin
değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Gümülcineli Dürrî, şehrengiz, Moton, Osmanlı şiiri, divan şiirinde türler

A Form of Classical Turkish Poetry: the Şehrengizes and the Durri’s Şehrengiz written in Moton, Morea

Öz

Şehrengiz is one of the local forms of classical Turkish poetry. This form
of poetry have started to be seen after 16th century our literature, and
they include information related to the cities they were written for. In
Turkish literature, different studies have been carried out in different
times about Şehrengiz until present and Şehrengiz that appeard after the se studies have entered among important works in the social and cultural histories of the cities they were written for. One of the works of
this form is the Moton (Modon) Şehrengiz written by Dürri in the 17th
century. This poem is one of the two shehrengizes written by Durri, which
are not well known about until present. Moton is a historical city with
1300 population, locared in the Mesinya province in the Morea Peninsula in Greece. This small city was an important naval base of the Venetians in the middle ages. The city was conquered by Sultan Bayezıd
II in 1500. Moton, then remained in Greece by the Edirne Treaty signed after the Greek Independence. The Durri’s Şehrengiz of Moton is
an important document for Moton’s social and cultural history in the
17th century. This study will introduce the Moton Şehrengiz and analyze its text.

Anahtar Kelimeler

Şehrengiz, classical Ottoman poetry, Moton Şehrengiz, the forms of Divan poetry

Kaynakça

• Cunbur, Müjgan (2003), “Dürrî”, Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi, C.3, AKM yay, Ankara, s.226.
• “Dürrî”, TDEA, C.2, Dergah yay., İstanbul 1977, s. 401.
• Dürrî, Dîvân, Âtıf Efendi Kütüphanesi, No: 2072, İstanbul.
• Ergun, Sadeddin Nüzhet (Tarihsiz), Türk Şairleri, C.III, s.1188, İstanbul.
• İsen, Mustafa (2002), “Türler”, Eski Türk Edebiyatı El Kitabı, Ankara.
• Levend, Agah Sırrı (1958), Türk Edebiyatında Şehrengizler ve Şehrengizlerde İstanbul, İstanbul.
• Safâi, Fetihnâme-i İnebahtı ve Mudon, Topkapı Sarayı Kütüphanesi, No: 176-1271, İstanbul.
• Şentürk, A. Atilla (2009), Mesnevilerin Doğuşu ve Türk Edebiyatındaki Gelişmesi, http://ekitap.kultur.gov.tr/Genel/dg.ashx?BELGEANAH=238885&DIL=1&DOS YAISIM=mesnevilereditorsunusu.pdf (E.T.08.05.2009);
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1983), Osmanlı Tarihi II, Ankara, s.218-219.
• Ünver, İsmail (1979), “Ahmed Rıdvan’ın İskender-nâmesindeki Osmanlı Tarihi Bölümü”, Ankara Üniversitesi DTCF Türkoloji Dergisi, Yıl. 1979, C.8, s.349.
• Yazar, İlyas (2007), “Dürrî’nin Şehrengizinden Gümülcine’ye Bakış”, Journal of Turkish Studies, Volume 2/2, Spring 2007, p. 770-789.