Kırıkkilise Köyünden 4 Düz Dokuma Üzerine Gözlemler

Yıl 2009, Sayı: 53, 129 - 144, 01.04.2009

Filiz Nurhan Ölmez

Öz

Kırıkkilise köyü Kahraman Maraş’a 135 km, Göksun ilçe merkezine 35
km uzaklıktadır. Daha önce Adana ili Saimbeyli ilçesi sınırlarında yer
alırken 2000 yılında Kahraman Maraş ili Göksun ilçesine bağlanmış ve
ismi Kaleboynu olarak değiştirilmiştir. Kırıkkilise köyünde eskiden dokumacılığın yaygın olduğu ve özellikle düz dokumaların üretildiği bilinmektedir. Günümüzde dokumacılıkla uğraşanların sayısı yok denecek
kadar azalmıştır. Eskiden yörede yapılan dokumacılığı temsil edecek
örnekler, yerli halkın evlerinde bile nadiren bulunmaktadır. Makaleye
konu olan dokumalar 1955 yıllında Kırıkkilise köyünde çeyiz için dokutturulmuş ve günümüze kadar iyi durumda saklanmıştır. Bu çalışma
3’ü farklı teknikte olmak üzere 4 düz dokumanın teknik, renk, motif ve
desen özelliklerinin belirlenmesi ve o dönem dokumalarına ait genel
bir bilgi edinilmesi amacıyla yapılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Düz dokuma, Kahramanmaraş, Kırıkkilise köyü, kilim, cicim, zili

Observations on the Four Samples of Flat Weavings in the Kırıkkilise Village

Öz

The Kırıkkilise village is located 135 km. to Kahramanmaraş, and 35 km
to the Göksun District. It was previously in the boundaries of Adana’s
Saimbeyli District, but it was included into the Kahramanmaraş’s Göksun District in 2000, and its name was changed to Kaleboynu. It is well
known that weaving was common there in the ancient times and especially flat weavings were commonly produced. Nowadays the number
of weavers was reduced to almost nil. The weaving samples represented old times rarely exist even in the houses of local people. The weavings examined in this study were weaved fordowry in the Kırıkkilise
Village in 1955 and preserved in good condition until today. The aim of
this article is to determine technical, color, pattern and design characteristics of four samples of flat weavings to have a general knowledge
about weavings of the period.

Anahtar Kelimeler

Flat weavings, Kahramanmaraş, Kırıkkilise village, rugs, tapestry, the cicim and zili models

Kaynakça

• Acar, Belkıs Balpınar (1982), Kilim, Cicim, Zili, Sumak, Türk Düz Dokuma Yaygıları, Eren Yayınları, İstanbul 47.
• Aldoğan, Ayşen (1986), “Doğu Yöresi Kilimleri”, Sanat Dünyamız, Sayı:12, 29-31.
• Anonim, (1965), İpliğin Numara ve Teks Değeri Tayini, TSE Yayını, No:244, Kültür Matbaası, Ankara.
• Anonim, (1988). İpliklerin Büküm Tayini, TSE Yayını, No: 247, Temel Matbaası, Ankara.
• Anonim, (1989). İplik ve Benzeri Tekstil Mamullerinde Büküm Yönünün Gösterilmesi Kuralları, TSE Yayını, No: 7690/Aralık, Ankara.
• Aydın, Öznur (1989), Manisa, Uşak, İzmir’e Bağlı Köylerde Dokunmuş Kilimler ve Desen Özellikleri, Yayınlanmamış YL Tezi, Dokuz Eylül Ün. Sosyal Bilimler Enstitüsü, 144- 146.
• Deniz, Bekir (1998), Ayvacık (Çanakkale) Yöresi Düz Dokuma Yaygıları, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları: 169, Ankara, 115-116.
• Deniz, Bekir (2000), Türk Dünyasında Halı ve Düz Dokuma Yaygıları, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları: 215, Ankara, 99-100.
• Harmancıoğlu, Mustafa - Yazıcıoğlu, T - Yazıcıoğlu, G., (1973), Lif Teknolojisi Uygulama Kitabı, Ege Ün. Zir. Fak. Yayınları, No:213, Ege Ün. Matbaası, İzmir.
• Kırzıoğlu Görgünay, Neriman (2001), Altaylardan Tuna Boyuna Türk Dünyasında Ortak Yanışlar, TC Kültür Bakanlığı Yayınları: 2753, Sanat Eserleri Dizisi; 366, Ankara, 14, 184, 211, 313, 314, 316, 317.
• Kırzıoğlu Görgünay, Neriman (2002), Oğuz Damgaları ve Göktürk Alfabelerinin El Sanatlarımızdaki İzleri, TC Kültür Bakanlığı Yayınları: 2987, Sanat Eserleri Dizisi; 442, Ankara.
• Tunçel, Ayla (1996), Elazığ Arkeoloji ve Etnoğrafya Müzesi Koleksiyonundaki Şavak Kilimleri, Yayınlanmamış YL Tezi, Ankara Ün. Sosyal Bilimler Enstitüsü, 23-25.
• Ünal, Şahika (1995a), Anatolian Kilims, I. Cilt, TC Kültür Bakanlığı Yayınları, 087.
• Ünal, Şahika (1995b), Anatolian Kilims, II. Cilt, TC Kültür Bakanlığı Yayınları, 110-168- 175.
• Yerli, Metin (1995), Van Müzesinde Bulunan Kilimler, Yayınlanmamış YL Tezi, Yüzüncü Yıl Ün. Sosyal Bilimler Enstitüsü, 17.