Millî Mücadeleyi Destekleyen ve Bilinmeyen Bir Coğrafya Eseri: Anadolu

Yıl 2008, Sayı: 52, 137 - 182, 12.12.2008

Osman Gümüşçü Tahir Kodal

Öz

Bu çalışmada, Millî Mücadele'yi destekleyen ve bu güne kadar araştırmacılar tarafından bilinmeyen bir coğrafya eseri Anadolu konu edilmiştir. Bu yapılırken, konuya giriş mahiyetinde, Millî Mücadele'nin başlaması, Mustafa Kemal ve arkadaşlarının önderliğinde yapılan psikolojik
hazırlık veya kamuoyu oluşturma çabası, emperyalist devletlerin Türk
milletine yaptıkları, bu yapılanların değişik yöntemler kullanılarak Türk
ve dünya kamuoyuna anlatılması, Türk milletinin bilinçlendirilmesi çalışmalarından kısaca bahsedilmiştir. Bu çalışmaların yapıldığı süreçte,
öncelikle Anadolu adlı eserin kim tarafından ve niçin yazılmış olduğu
ortaya konulmuştur. Devamında ise; eserin incelenmesi ve değerlendirilmesi yapılmış olup, evvela müellifin hayatı ve çalışmaları hakkında
bilgiler verilmiştir. Daha sonra, eserin içeriğindeki bilgiler ışığında bazı
yorum ve tahlillere yer verilmiş olup, bu tahlillerden biri, Millî Mücadele sırasında Türk milletine vatan sevgisi kazandırmak adına şairane bir
üslupla Anadolu coğrafyasının kaleme alınmasıdır. Dolayısıyla eserin,
bu ve diğer nedenler yüzünden, hem Millî Mücadele tarihi, hem de içerik açısından araştırma yapacaklar için oldukça önemli olduğu ortaya
konulmuştur. Bizim yapmış olduğumuz tahliller dışında, başka araştırmacılara da bu fırsatı vermek amacıyla, çalışmanın sonuna transkripsiyon metin de ilave edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Millî Mücadele, Anadolu, coğrafya, Anadoluculuk, M. Niyazi Erenbilge

Anadolu: An Unknown Work of Geography supporting the Turkish National Struggle

Öz

This study examines Anadolu, a geography work, which supported
the national struggle and unknown by researchers until present. The
starting of the National Struggle, the psychological preparation made by Mustafa Kemal and his colleagues, the preparation of the public
opinion, the imperialist ambitions on the Turkish nation, the spread
of these to Turkish and world public opinion with different techniques
and the awakening of the Turkish people have been mentioned briefly
in the introduction. The study puts forward who wrote the Anadolu
and its reasons, and a brief evalution of the work together with a
short account of the life of the author. Then, under the light of the
information given in the work, this study makes some comments and
analysis including the one that the geography of Anatolia was written
in a poetic style during the National Struggle to provide the Turkish
people with the patriotic feelings. This paper tries to reveal that for
these and other reasons, the work Anadolu is so important both for the
history of the National Struggle and for the researchers of the period.
In addition to this analysis, the transcription text has been added to
the end of the study to give this opportunity to the other researchers.

Anahtar Kelimeler

The Turkish National Struggle, Anadolu, geography, M. Niyazi Erenbilge

Kaynakça

• Alver, Köksal, "Anadoluculuk Üzerine Bir Değerlendirme", Sosyoloji ve Coğrafya, (Haz.:Ertan Eğribel-Ufuk Özcan), Kızıl Elma Yayım:38, İstanbul 2006.
• Anderson, Matthew Smith, Doğu Sorunu 1774-1923, Uluslararası İlişkiler Üzerine Bir İnceleme, (Çev.: İdil Eser), İstanbul 2001.
• Atabay, Mithat, "Anadoluculuk", Modern Türkiye'de Siyasî Düşünce: Milliyetçilik, Cilt:4, İletişim Yayınları, İstanbul 2003.
• Atatürk, Kemal, Nutuk 1919-1927, Bugünkü Dille, (Haz.: Zeynep Korkmaz), Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara 2000.
• Aybars, Ergün, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi I, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayını, 3. Baskı, Ankara 1994.
• Balcıoğlu, Mustafa, "İstanbul'dan Samsun'a Uzanan Yolda Mustafa Kemal", Türkiye Cumhuriyeti Tarihi-I, (Haz.: Durmuş Yalçın-Azmi Süslü ve diğ.), Ankara 2000. Başbakanlık Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, Atatürk ile İlgili Arşiv Belgeleri, Belge: 25, Ankara 1982.
• Cvijic, J., Das Karstphaenomen, Versuch einer Morphologischen Monographie, Geog. Abhandl, Wien 1893.
• Copeaux, Etiente, Türk Tarih Tezinden Türk- İslam Sentezine, (Çev.: A. Berktay), Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul 1998.
• Drialt, Edouard de, Şark Mes'elesi, (Hz. Emine Erdoğan), Ankara 2003
• El-Cezârî, Abdulmecit Cum’a, el-Kavâidü'l-Fıkhiyyetü'l-Mustahrace min Kitabi'l-İ'lamil Muvakiîn, Daru İbni'l-Kayyim, 1. Baskı, Demmam-Cize (Mısır) 1421.
• Güler, Ali, Dünden Bugüne Yunan-Rum Terörü, Ocak Yayınları, Ankara 1999.
• Gümüşçü, Osman-Abdullah Balcıoğulları, Coğrafyaya Giriş, Bilge Yayınları, Ankara 2006.
• İhsanoğlu, Ekmeleddin-Ramazan Şeşen ve diğ., Osmanlı Coğrafya Literatürü Tarihi, Cilt: II, IRCICA Yayınları, İstanbul 2000.
• Kodal, Tahir, Paylaşılamayan Toprak Türk Basınına Göre (1923-1926) Musul Meselesi, Yeditepe Yayınları, İstanbul 2005.
• Kodaman, Bayram, "Şark Meselesi ve Tarihî Gelişimi", Tarihî Gelişmeler İçinde Türkiye'nin Sorunları Sempozyumu (Dün-Bugün-Yarın), Ankara 1992.
• Küçük, Cevdet ,"Şark Meselesi Hakkında Önemli Bir Vesika", Tarih Dergisi, İstanbul 1979, Sayı: 32.
• Osmanlı, (Edt. Güler Eren), Cilt:4, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 1999.
• Özege, Mehmet Seyfettin, Eski Harflerle Basılmış Türkçe Eserler Kataloğu, Cilt: I, Fatih Yayınevi Matbaası, İstanbul 1971.
• Sorel, Albert, Meseley-i Şarkiyye, (Terc. Yusuf Ziya), İstanbul 1911.
• T.C. Emekli Sandığı Arşivi, Dosya No: 82742.
• Trak, Selçuk, Türkiye'ye Ait Coğrafi Eserler Genel Bibliyografyası, D.T.C.F. Yayını, Ankara 1942.
• Türkay, Cevdet. İstanbul Kütübhanelerinde Osmanlılar Devrine Aid Türkçe-Arabca-Farsça Yazma ve Basma Coğrafya Eserleri Bibliyografyası, Maarif Vekâleti, İstanbul 1958.
• Yalçın, Durmuş-Azmi Süslü ve diğ., Türkiye Cumhuriyeti Tarihi-I, Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara 2000.