Kahire Millî Kütüphanesi’nden Minyatürlü Farsça Yazmalar

Yıl 2008, Sayı: 51, 235 - 254, 03.08.2008

Bahattin Yaman

Öz

Mısır, antik medeniyetiyle ve önemli tarihsel anıtlarıyla dünyanın en
çok ilgi çeken ülkelerinden biridir. Mısır 1517’de Osmanlı hakimiyetine girmiştir. Kahire sokaklarındaki Osmanlı mimari üslubunun özelliklerini taşıyan birçok yapı, Mısır’ın bu kültürden etkilendiğinin göstergesidir. Osmanlı kültürünün etkileri sadece mimaride değil diğer
sanat alanlarında da görülmektedir. Mısır kütüphanelerinde Osmanlı
dönemine tarihlenen birçok resimli yazma bulunmaktadır. El yazmaları bakımından ülkenin zengin kütüphanesi hiç şüphesiz Dâru’l-Kütüb
el-Kavmiyye olarak bilinen Kahire Milli Kütüphane’sidir. Kütüphanede
Arapça, Türkçe, Farsça resimli yazmalar bulunmaktadır. 70 civarındaki minyatürlü eserle Farsça yazmalar sayı bakımından en geniş grubu
teşkil etmektedir. Daha çok edebî konulu bu yazmalardaki minyatürler
genellikle İran resim üslubu ile Hind-Moğol resim üslubunu yansıtmaktadırlar. 

Anahtar Kelimeler

Minyatür, resim, Mısır, Osmanlı, İran, Moğol, yazma

The Persian Manuscripts illustrated with Miniatures in the Cairo National Library

Öz

Egypt is one of the most interesting countries in the world with its
valuable historical monuments and ancient civilization. Egypt was
conquered by the Ottoman Empire in 1517. The monuments in Cairo
built in the Ottoman Turkish style are the signs of influence of the
Turkish art. The Ottoman cultural influence had not only been seen in
architecture, but also in other fields of art. There are a lot of illustrated
manuscripts prepared during the Ottoman period in Egyptian Libraries. The Cairo National Library known as Dâr al-Qutub al-Kavmiyyah
is certainly the richest library with its manuscripts. In the library, there can be found many illustrated manuscript in Arabic, Turkish and
Persian. The Persian illustrated manuscripts with seventy books form
the largest group. The illustrations in these manuscripts are mostly on
the literary subjects and they reflect the styles of Persian and IndianMongol painting art.

Anahtar Kelimeler

Illustration, miniatures, Egypt, manuscripts, Ottoman, Persian, Mongolian arts of illustration

Kaynakça

• Bağcı, Serpil vd. (2006), Osmanlı Resim Sanatı, Ankara; Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Bayram, Sadi (1981), “Musavvir Hüseyin Tarafından Minyatürleri Yapılan ve Halen Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivinde Muhafaza Edilen Silsile-Nâme”, Vakıflar Dergisi, S.13, s. 253-338, Ankara.
• Çağman, Filiz (1979), “XVI. Yüzyıl Sonlarında Mevlevi Dergahlarında Gelişen Bir Minyatür Okulu”, I. Milletlerarası Türkoloji Kongresi, İstanbul, s. 651-677.
• Fleischer, Cornell H. (1996), Tarihçi Mustafa Âli Bir Osmanlı Aydın ve Bürokratı, İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• İnal, Güner (1995), Türk Minyatür Sanatı (Başlangıcından Osmanlılara Kadar), Ankara, Atatürk Kültür Merkezi.
• Mahir, Banu (2005), Osmanlı Minyatür Sanatı, İstanbul, Kabalcı Yayınevi.
• Milstein, Rachel (1990), Miniature Painting in Ottoman Baghdad, Costa Mesa, Calif. Mazda.
• Stchoukine, Ivan (1935), “Les Manuscrits Illustrés Musulmans de la Bibliothéque du Caire”, Gazette des Beaux Arts, Mart 1935, s. 138-158.
• Tırâzî, Nasrullah Mübeşşir (1966-7), Fihrisü’l-Mahtûtâti’l-Fârisiyye, 2 cilt (I. cilt baskı: 1966, II. cilt baskı: 1967), Kahire, Matbaatü Dâru’l-Kütüb.
• Tırâzî, Nasrullah Mübeşşir (1968), El-Fihrisü’l-Vasfî li’l-Mahtûtâti’l-Fârisiyyeti’l-Müzeyyeneti bi’s-Suveri ve’l-Mahfûzâti bi dâri’l-Kütüb, Kahire, Matbaatü Dâru’l-Kütüb.
• Tırâzî, Nasrullah Mübeşşir (1987-90), Fihrisü’l-Mahtûtâti’t-Türkiyyeti’l-Osmâniyye, 3 cilt (I. cilt baskı 1987, II. cilt baskı 1989, III, cilt baskı 1990), Kahire, Matbaatü Dâru’lKütüb.
• Zeydan, Yusuf (1996-2001), Fihrisü Mahtûtâti Belediyyetü’l-İskenderiyye, 5 cild (I. cilt baskı 1996, II. cilt baskı 1998, III. cilt baskı 1999, IV-V. cilt baskı 2001), İskenderiye.