Çatı Romanında Yatay ve Dikey Boyutların Sembolizmi

Yıl 2007, Cilt: 17 Sayı: 49, 123 - 134, 02.12.2007

Ramazan Korkmaz

Öz

Sanatın özü soyutlamaya dayanır. Sanatçı, herkesin günü birlik endişelerle körleştiği dünyayı yeniden kurarken, onu kendine mahsus bir
tarzda dönüştürür de. Ne var ki en yüksek duygular, doğrudan kendisi
olarak değil de daima sembolik ve simgesel düzlemde kendini ifade
eder.

Çatı romanı, olay eksenli bir roman olmaktan çok, fikir ve karakter
unsurunun sentezleyici olduğu bir roman yapısı içerir. Roman başkişisi
Osman Beyin olgunlaşma süreci, aynı zamanda Kayı Aşireti’nin kurduğu beyliğin bir cihan devletine dönüşme potansiyeline de gönderme
yapar. Yazar, güçlü nedensellik bağlarıyla kurguladığı romanın entrik
kurgusunu; sembolik söylemin yoğun değer aktarımı ile daha da zenginleştirir.

Sepetçioğlu, Çatı adlı romanında, Osman Beyin kendi çağındaki bireysel yaşam serüvenini yatay boyutta; tarihsel olan ile zamanla değişmez olan’ın da dikey boyuttaki sembolik anlatımını yapar. Böylece
roman, geçmiş-hal ve gelecek üçlüsünün üst üste kesiştiği simgesel
değerler kompleksine dönüşür. Bu sembolik söylem çözümlendiğinde;
toprağın vatanlaşması ve toplumların milletleşmesi süreçlerinine tanık
oluruz.

Bu tebliğde, Çatı romanındaki; ocak, söz, töre, mit, ulu kişi, kadın,
haç, hilal, ağaç, ışık gibi kavram ve simge değerlerin, yatay ve dikey
boyutlu sembolik anlamları; göstergebilim ve psikanalitik yöntemlerle
çözümlenecektir
 

Anahtar Kelimeler

: Mustafa Necati Sepetçioğlu, Yatay ve dikey boyutların sembolizmi, ocak, atalar ruhu, su, söz, töre

The Symbolism of Vertical and Horizantal Dimensions in the Novel, Çatı

Öz

The origin of art depends on abstraction. While the artist rebuilds the
world which everybody deteriorates with daily concerns he also converts it into his own style. Nevertheles high emotions do not explain
themselves directly, they usually explain themselves in a symbolic and
iconic state.

The novel, Çatı contains a structure which has ideals and character’s
synthesistical novel rather than being an eventfull study. The adolesence process of the Osman Bey who is the novel’s most important
character, also refers to the potential oof the Kayı tribe to a world wide
Empire. The writer enriches the intruge fiction of his novel with the
symbolic explanations which he plans with the relations of cause effect.

Sepetçioğlu, in his novel, Çatı explains Osman Bey’s individual life
expereriences in a horizantal dimension; and history which is not changed by time in a vertical dimension’s symbolic explanation. The novel,
past- today and future turns into a complex which are iconic collections. When these symbolic interpretations are solved, we witness the
process of the nationalization of society and territory. 

In this study, the meanings of horizontal and vertical dimensions
such as association, word, tradition, myth, great individuals, woman,
cross, crescent, tree, light, nation will be analyzed in terms of symbolism and psychoanalysis. 

Anahtar Kelimeler

Mustafa Necati Sepetçioğlu, phrase, symbolizm of the horizantal and vertical dimensions, crescent, cross, kiln, tree, custom

Kaynakça

• Bachelard, Gaston (1996), Mekanın Poetikası, (Çev. Aykut Derman), İstanbul Kesit Yay.
• Bachelard, Gaston (2006), Su ve Düşler, (Çev.Olcay Kunal), İstanbul: YKY.
• Guenon, Rene (2001), Yatay ve Dikey Boyutların Sembolizmi, (Çev. Fevzi Topaçoğlu), İstanbul: İnsan Yay.
• Harvey, W. J. (1988), “Romanda Sosyal Ortam (The Human Context)”, Philip Stevic, Roman Teorisi, (Çev. Sevim Kantarcıoğlu), Ankara (1988): Gazi Üniversitesi Yay.
• Jung, C.G. (1997), Bilinç ve Bilinçaltının İşlevi, (Çev. Engin Büyükinal), İstanbul: Say Yayınları.
• Korkmaz, Ramazan (2002), “Romanda Entrik Kurguyu Oluşturan Değerlerin Görüntü Düzeyleri Üzerine Bazı Öneriler”, A Festschrift to Lars Johanson/ Lars Johanson Armağanı, Ankara: Grafiker Yay, s.271-282.
• Sepetçioğlu , Mustafa Necati (2006), Çatı, İstanbul: İrfan Yay.