Mesnevî'de Temsîlî Anlatım ve Hikâye ve Temsîllerle Kurân Âyetlerinin Açıklanması

Yıl 2008, Sayı: 50, 129 - 160, 01.04.2008

Hüseyin Güllüce

Öz

Mevlânâ’nın en önemli ve en büyük eseri olan Mesnevî, İslâm ve insanlık tarihinin en faydalı ilim ve kültür hazinelerinden biridir. Bu
değerli eserinde Mevlânâ, çok zengin bilgi ve tecrübelerini, eşsiz dehasıyla çok yararlı ve cazip bir şekilde okurlarına sunmaktadır.
Mesnevî’yi cazip ve unutulmaz kılan en önemli üslûp özelliklerinden birisi de onun “temsîlî anlatım metodu” dediğimiz birtakım
çekici hikâye ve temsillerle konuyu anlatmasıdır. Bu metot sayesinde konu bir yandan daha iyi bir şekilde anlaşılırken, öte yandan
akılda daha kalıcı tesirler oluşturmaktadır.
Mesnevî, aslında Kurân âyetleri ile Hz. Peygamber’in hadislerinin açıklandığı ve özetlendiği İslâmî bir eserdir. Onu iki kelime ile en iyi
bir şekilde özetleyen “Mağz-ı Kurân/Kurân’ın Özü” ifadesi de bu gerçeği açık bir şekilde ifade etmektedir. Ancak onun bu görevini
yerine getirirken yukarıda faydalarına işaret ettiğimiz temsîlî anlatım metodunu kullanması, diğer İslâmî kitaplardan farkını ortaya
koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mevlânâ, Mesnevî, üslûp, tahkiye, temsil, Kurân

The Method of Symbolic Expression in Masnevi, and Explaination of the Verses of the Quran with Stories and Symbolic Expressions

Öz

Kaynakça

• Afganî, İnâyetullah İblâğ, Celâleddin er-Rûmî Beyne's-Sûfiyye ve Ulemâil-Kelâm, Beyrut 1407/1987.
• Ankaravî, İsmail, Şerh-i Mesnevî-i Şerif Şerhi, İstanbul 1289.
• Araz, Nezihe, "Çağdaş Kavramların Işığında Bazı Mesnevî Hikâyelerinin Yorumu," Uluslararası İkinci Mevlânâ Semineri Bildirileri.
• Ateş, Süleyman, İşari Tefsir Okulu, Ankara 1974.
• Aydın, Mehmet, "Eva de Vitray Meyerovitch’in Mesnevî Hakkındaki Değerlendirmesi," Yedi İklim, Sayı: 57.
• Banarlı, Nihad Sami, Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul 1971.
• Beyânûnî, Abdulmecid, Kurân'da Darbu'l- Emsâl, Beyrut 1411/1991.
• Can, Şefik, Mevlânâ Hayatı-Şahsiyeti-Fikirleri, İstanbul 1995.
• Demir, Şehmus, Mitoloji, Kurân Kıssaları ve Tarihî Gerçeklik, İstanbul 2003.
• Doğrul, Ömer Rıza, Kurân Nedir?, İstanbul 1345/1927.
• Gölpınarlı, Abdülbaki, Mevlânâ Celaleddin, İstanbul 1985.
• Hicazî, Muhammed Mahmûd, el-Vahdetü'l-Mevdûiyye fi'l-Kurâni'l-Kerîm, Mısır 1390/1970.
• İzbudak, Veled Çelebi, Mesnevî Tercümesi, İstanbul 1988.
• Kantarcıoğlu, Selçuk, Eğitimde Masalın Yeri, İstanbul 1991.
• Karahan, Abdülkadir, "Mevlânâ’da Çağımızın Sorunlarına ve Dertlerine Uygun Cevaplar", Uluslararası İkinci Mevlânâ Semineri Bildirileri, Ankara 1977.
• Kılıç, Sadık, Mitoloji, Kitab-ı Mukaddes ve Kurân-ı Kerim, İzmir 1993.
• Mevlâ, Muhammed Ahmed Câde, Muhammed Ebu’l-Fadl vdğr., Kasasul-Kurân, 7. Baskı, Mısır 1381/1962.
• Mevlânâ, Divân-ı Kebîr, Çeviren Abdülbaki Gölpınarlı, Ankara 1992.
• -Mesnevî, Reynold Allen Nicholson Tahkiki, Tahran 1925-1933.
• Şengül, İdris, Kurân Kıssaları Üzerine, İzmir 1994.
• Şimşek, M. Sait, Kurân Kıssalarına Giriş, İstanbul 1993.
• Yıldırım, Suat, Kurân-ı Kerim ve Kurân İlimlerine Giriş, İstanbul 1989.