Isparta Gülcü Mezarlığı Mezar Taşları

Yıl 2007, Cilt: 16 Sayı: 48, 169 - 202, 01.10.2007

Bahattin Yaman

Öz

Mezarlıklar bir toplumun tarih, edebiyat, sanat ve yaşam tarzları ile ilgili
önemli belgeler niteliğindedir. İsparta merkezde 20. yüzyıl başında 14 mezarlığın olduğu bilinmektedir. Ancak son yüzyılda bu mezarlıkların nerdeyse tamamı kaldırılmış ve yeni mezarlıklar oluşturulmuştur. Bu nedenle İsparta merkeze bağlı mezarlıklarda Osmanlı dönemine ait az sayıda mezar
taşı kalmıştır. Gülcü mahallesi sınırlarında yer alan Gülcü Mezarlığı’nda
Osmanlı dönemine ait 36 mezar taşı tespit edilmiştir. Tarihleri belli olan
mezar taşları içersinde en eski tarihli mezar taşı 1620 yılına aittir. Arap alfabeli en yeni mezar taşı ise 1949 yılına aittir. Osmanlı mezar taşlarında
genel özellik olan, erkeklere ait mezar taşlarının serpuşlu, kadınlara ait mezar taşlarının silme mermerden serpuşsuz yapılması Gülcü mezar taşlarının
da ortak özelliğidir. Genellikle duygusal şiirlerin işlendiği mezar taşlarının
işçiliğindeki titizlik önemli bir unsurdur.

Anahtar Kelimeler

Mezar, mezar taşı, İsparta, Gülcü

The Gravestones in the Gülcü Cemetery in İsparta

Öz

The cemeteries are the important documents of societies in their history,
literatüre, art and life styles. It is knovvn that there were fourteen
cemeteries in the beginning of the tu/entieth century in İsparta.
Unfortunately these cemeteries were destroyed for the construction of
buildings in the last century, and the new cemetery grounds were opened
outside the city çenter. Therefore, there are very few gravestones dated to
the Ottoman period. Thirty six gravestones dated to the Ottoman period
were found in the Gülcü cemetery existing in Gülcü neighborhood. The
oldest gravestone among them, that can be idendified is dated to 1620.
The latest gravestone with the Ottoman script belongs to 1949. The man
gravestones were prepared with headdress and the women gravestones
were prepared unheaddress as the Ottoman gravestones in the other
towns. An important feature of these gravestones is that emotional poems
were usually carved very carefully in the handwork of gravestones.

Anahtar Kelimeler

Gülcü cemetery, gravestones, İsparta, Gülcü

Kaynakça

• Açıkgözoğlu, Ahmed Sacid (1998), “Eyüpsultan’da Ketebeli Mezar Taşlan”, Tarihi ue Sanatıyla I. Eyüp Sultan Sem pozyum u Tebliğler, İstanbul: Eyüp Belediyesi Yayınlan, s. 202-205.
• Bozkurt, Nebi (2004), “Mezarlık”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklepodisi, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, C. 29, s. 519-522.
• Böcüzâde, Süleyman Sami (1983), İsparta Tarihi, Sadeleştiren: Suat Seren, İstanbul: Serenler Yayınlan.
• Çal, Halit (2000), “İstanbul Eyüp’teki Erkek Mezar Taşlarında Başlıklar”, Tarihi ue Sanatıyla III. Eyüp Sultan Sem pozyum u Tebliğler, İstanbul: Eyüp Belediyesi Yayınları, s. 206-225
• Çam, Nusret (2000), Yunanistan’daki Türk Eserleri, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Ertuğ, Necdet (1999), “Osmanlı Mezartaşlan”, Osmanlı, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, C. 9, s. 223-237.
• Karamağaralı, Beyhan (1992), Ahlat Mezartaşlan, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Karaman, Hayreddin (1996), “Ölüm, Ölü, Defin ve Merasimler”, İslam Dünyasında Mezarlıklar ue Defin Gelenekleri, Ankara: Türk Tarih Kurumu, C. 1, s. 3-15.
• Kıyıcı, Mahmut (1988), Ispartalı ue İsparta’ya Hizmet Bitmiş Büyük Adamlar, İsparta: Göltaş Kültür Yayınları.
• Laqueur, Hans-Peter (1997), H üue’l-Bâki İstanbul’da Osmanlı Mezarlıkları ue Mezar Taşları, Çeviren Selahattin Dilidüzgün, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Pektaş, Kadir (2001), Bitlis Tarihi Mezarlıkları ue Mezar Taşları, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Ragheb, Youssef (1996), “İslam Hukukuna Göre Mezarın Yapısı”, İslam Dünyasında Mezarlıklar ue Defin Gelenekleri, Ankara: Türk Tarih Kurumu, C. 1, s. 17-23.
• Şemseddin Sami (1992), Kâmûs-ı Türkî, İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Soyyer, Yılmaz (2005), 19. Yüzyılda Bektaşilik, İzmir: Akademi Kitabevi.
• Tanyu, Hikmet (1968), Türklerde Taşla İlgili İnançlar, Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.
• Tüfekçioğlu, Abdulhamit (2005), Edincik’te Türk Deuri Mimarisi ue Mezar Taşları; Bursa: Edincik Belediyesi Kültür Yayınları.
• Yakıt, İsmail (1992), Türk Kültüründe Ebced Hesabı ue Tarih Düşürme, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Yüksel, Murat (2000), Trabzon’da Türk-İslam Eserleri ue Kitabeleri, 5 cilt, Trabzon: Trabzon Belediyesi Kültür Yayınları.