Bilim Etiğine Kısa Bir Bakış

Yıl 2005, Cilt: 15 Sayı: 44, 119 - 134, 04.12.2005

Esin Kahya

Öz

Bilim etiğinin prensiplerine hukuk yasaları ve dini doğmalar karıştırılmamalıdır. Bilimlerin
her birinin alanları farklıdır. Dolayısıyla, hepsinin de kendi alanlarıyla ilgili etik prensipleri vardır. İlk
defa etik prensiplerinden söz eden Hippokrates’tir. Diğer bilim dallarında ise, bilimlerin yoğun gelişme gösterdiği on dokozuncu yüzyıldan itibaren söz edilmeğe başlanmıştır.

Bilim adamı siyasi, dini ve bazı diğer görüşlerinin bilimsel çalışmalarını etkilemesine izin
vermez. Bilimsel etik prensipleri arasında açıklık ilkesi zikredilebilir. Bir bilim adamı kendi menfaati
için çalışmalannı gizleyemez.

Bilimsel yayınlar da bilimsel etik prensiplerine uygun olması gerekir. Bu prensiplerden birisi
yansız yayın yapmaktır; dini, siyasi veya milli açıdan yanlı olmaması gerekir. Ancak onlar toplumun
menfaatlerine aykırı olmamalıdır. Toplumu yanlış yönlendirmemelidir. Tersine, bilim adamı öğretici
ve aydınlatıcı olmalıdır. Bilim adamı öğrencilerine karşı sorumludur; öğrencilerini bilgilendirmesi
yetmez, ancak onlara bilim etiğinin prensiplerini de öğretmesi gerekir.

Bilim adamı dini, milliyeti ve siyasi görüşünden dolayı zarar görmemelidir. O, maddi olarak
desteklenmelidir.

Devrimizde bilim ve sanayii arasında sıkı bir ilişki vardır. Sanayii bilimsel bilgiyi yoğun bir
şekilde kullanmaktadır. Bunun yarattığı prblemler, hala çözülmüş değildir, ve toplumda sorunlar
yaratmaktadır. Örneğin nükleer güç ve onun elde edilmesi ve onun insan sağlığı üzerinde yarattığı
olumsuz etkiler zikredilebilir. 

Anahtar Kelimeler

Açıklık, dürüstlük, yayın etiği, bilimsel gizlilik

Brıef Evaluation of The Scientifıc Ethıcs

Öz

The principles of the scientifıc ethics should not be confused vvith the judicial lavvs and
religious principles. For that reason science as own ethic principles and they show difference
depending on the different scientifıc branches. The fırst person who mentioned the scienîifıc ethics
was Hippocrates (V BC), and it appeared in the other branches of sciences.

One of the main principles of scientifıc ethics is trustwortiness. The scientist does not let his
political, religious and some of his personnel opinion effects his scientifıc works. Among the
principles of the scientifıc ethics can be mention cleamess. A scientist can not keep his scientifıc
studies because of his own advantageous.

The scientifıc publications should also obey the principles of scientifıc ethics. One of these
principles is to make publication in order not to support any religious, political or national ideas. But
they are not against the society where they are published. They do not provoke the society. Contrary,
they have to be teacher and luminous. Scientist should be responsible in front of his students; it is not
enough that he teaches scientifıc knowledge to his students, but he have to teach the principles of
scientifıc ethics.

Scientist should not be treated badly because of his nationality, political ideas or religion he
believes. He should be supported fınancially.

Novvadays there is a good relation betvveen science and industry, and it uses scientifıc
knovvledge. But this relationship creates problems and they have not been solved yet. One of them is
nuclear power and its negative effects on human health. 

Anahtar Kelimeler

clearity, honesty, editorial ethic, scientifıc security

Kaynakça

• Berna Arda, Esin Kahya, Tamay Başağaç, Bilim Etiği ve Bilim Tarihi, Ankara Üniversitesi Yayınları, Ankara 2004.
• David B. Resnik, Bilim Etiği, çev. Vicdan Mutlu, İstanbul 1998.
• Doğan Aksan, Ayşe Erzan, Adnan Güriz, Orhan Öztürk, Bilimsel Araştırmada Etik ve Sorunları, TÜBİTAK Yayınları, Ankara 2002.
• Hülya Güven, Sedef Giden (ed.), Bilimsel Düşünce ve Araştırmada Etik, İzmir 2003.
• Rudolf Haller, Science and Ethics, Amsterdam (Hollanda) 1981.