The Ornaments of the Turkmen's Flouse: "Ensi", "Kapılık" and "Germeç"

Yıl 1999, Cilt: 10 Sayı: 28, 79 - 86, 01.10.1999

Maya Cumaniyazova

Öz

"ENSÎ, KAPILIK, GERMEÇ" TÜRKMEN EVİNİN BEZEĞİ

Öz

"Ensi", "Kapılık", "Germ eç"; Türkmen evinin süsleridir.Kapılık, çadır (Gara öy) kapısının dış yüzüne asılıyor. Ensi, ayak alfana serilen küçük halıdır. Ensi nakışları her Türkmen boyunun kendilerine has özelliklerini yansıtmakta olup, en yaygın olanları Teke, Salur-Sarık, Yomut ve Esrarılara mahsustur. Bu nakışlar sadece ensilere aittir ve başka halılarda kullanılmıyor.
Rengi de bunun gibi, yani her boy veya uruğun kendine özgü renkleri vardır. Bu renkler boy ve uruğlann konar-göçer veya yerleşik olmalarına bağlıdır. Meselâ güney ve doğudaki Türkmen boyları tarım ile meşgul olmuşlardır. Tekeler koyu kırmızı (kıpkızıl), Yomutlar kahverengiye yakın kızıl (gonur), Salur-Sarıklar yeşile çalan kırmızı renkleri tercih etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

ENSÎ, KAPILIK, GERMEÇ

Kaynakça

• SEMENOV, A.A., Kovri Russkogo Türkmenistan SPB, TSİZ.
• MOSMOVA, V.G., Kovri Narodov Sredney Azii Konste XIX Naçalo XX W , Taşkent, 1970, SAH: 204, 224-230.
• Türkmenistan Milli Müzesi, K-45, K-416, K-26, K-447, K-37, K-150, K-397.
• ARHİLOGÎYE SSCB, Eneolit, SSCB, 1982, SAH: 68-70 Turetsko-Russkiy, Slovar, Moskova, 1977.
• DAVIDOV, N., Hodcamuhammedov, Albom Kovri İ Kavroviye İzdiliya Türkmenistana, Aşgabat, 1983, PİL: 66-67.
• MOROZOVA, V.S., Oçerki Po İstorii Mozyaystva İ Kul tin Türkmenistana,, Aşgabat, 1973, SAH: 160.
• DYAKONOVA, V.P, Predmet î Leçebni Funktsii Şamanov Tuvi Î1 Altaya, MATERYALNAYA KULTURA ÎL MÎFOLOGİYA AN. SSCB, LENÎNGRAT, 1981 SAH:145-146.
• PROKOFYEVA, YE. D., Şamanskiye Bubni, îstoriko - Etnogrofiçeskiy Atlas,
• SÎBÎRİ, LENİNGRAD, 1984, SAH:449.
• ORAZOVA, A., Verovaniya, Obiçay, Obryadi Türkmen, Aşgabat, 1992, s.6
• BASİLOV, V., llzbranniki Duhov, Moskva, 1984, s. 76.