Paul Bourget’nin “Bir Aşk Cinayeti” Romanı Üzerine

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 2, 16 - 49, 27.06.2023

Rahim Tarım

Öz

Paul Bourget’nin “Bir Aşk Cinayeti” Romanı Üzerine
Bir Mehmet Rauf İncelemesi

Rahim TARIM
Özet
Natüralizmin katı ve insan ruhunu ihmal eden yaklaşımına karşı psikolojik romanın temellerini atan Paul Bourget gerek edebî eserleri gerekse eleştirileriyle Fransa’da bir döneme imzasını atmış bir yazardır. İlk kez Recaizade Mahmut Ekrem’in dikkatiyle Türk edebiyatının gündemine gelen Bourget, sonrasında yenileşme dönemi Türk edebiyatında birçok yazarın ilgisini çekmiş ve bazı eserleri dilimize çevrilmiştir. Yazı, Servet-i Fünun romanının Halit Ziya’dan sonra ikinci ismi sayılan Mehmet Rauf’un Bourget’nin eserlerini ve özellikle büyük ölçüde etkisi altında kaldığı “Bir Cinayet-i Aşk” adlı romanı üzerine kaleme aldığı bir dizi yazısını ele almaktadır.
Anahtar Kelimeler
Natüralizm, Hippolyte Taine, Paul Bourget, eleştiri, Mehmet Rauf, psikolojik roman, dekadans.
Abstract
Paul Bourget is an author who laid the foundations of the psychological novel, as opposed to the strict attitude of naturalism and its determinist approach that neglects the human spirit. He left his mark on a period in French literature not only with his literary works and but also with his criticisms. Bourget, introduced to Turkish literature by Recaizade Mahmut Ekrem, takes the attention of many other writers in modern Turkish literature later on, and many of his works were translated into Turkish. This research examines a series of articles written by Mehmet Rauf, who is considered the second most important author after Halit Ziya in Servet-i Fünun period, on Bourget's works and especially his novel Bir Cinayet-i Aşk [Un crime d’amour], which he was greatly influenced by.

Keywords
Naturalism, psychology, Hippolyte Taine, Paul Bourget, criticism, Mehmet Rauf, psychological novel, decadence.

Anahtar Kelimeler

Natüralizm, Hippolyte Taine, Paul Bourget, eleştiri, Mehmet Rauf, psikolojik roman, dekadans.

On Paul Bourget's Novel "A Love Murder" A Mehmet Rauf Review

Öz

Paul Bourget is an author who laid the foundations of the psychological novel, as opposed to the strict attitude of naturalism and its determinist approach that neglects the human spirit. He left his mark on a period in French literature not only with his literary works and but also with his criticisms. Bourget, introduced to Turkish literature by Recaizade Mahmut Ekrem, takes the attention of many other writers in modern Turkish literature later on, and many of his works were translated into Turkish. This research examines a series of articles written by Mehmet Rauf, who is considered the second most important author after Halit Ziya in Servet-i Fünun period, on Bourget's works and especially his novel Bir Cinayet-i Aşk [Un crime d’amour], which he was greatly influenced by.

Anahtar Kelimeler

Naturalism, psychology, Hippolyte Taine, Paul Bourget, criticism, Mehmet Rauf, psychological novel, decadence

Kaynakça

• Ahmed Şuayb (2018), Hayât ve Kitâblar, (Haz.: Erdoğan Erbay), Çizgi Yayınları, Konya.
• Akyüz, Kenan (1995), Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri: 1860-1923, İnkılâp Kitabevi, İstanbul.
• Andı, Kübra (1997), “Servet-i Fünûn Mecmuasının Sistematik İndeksi (1891-1901), İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Buttanrı, Müzeyyen (1997), “İkdam Gazetesi Üzerinde Bibliyografik Bir İnceleme (1894- 1900), Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Ercilasun, Bilge (1996), Ahmet İhsan Tokgöz, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara.
• Ercilasun, Bilge (2004), Servet-i Fünûn’da Edebî Tenkit, Akçağ Yay., Ankara.
• Ertaylan, İsmail Hikmet (2011), Türk Edebiyatı Tarihi I-IV, (Haz: A. Uçman vd.), Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara.
• Gökçek Fazıl (2007), Bir Tartışmanın Hikâyesi: Dekadanlar, Dergâh Yay., İstanbul.
• Kaplan, Ramazan (1988), Klâsikler Tartışması: Başlangıç Dönemi, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yay., Ankara.
• Kılıçel, Yusuf Şerif (1935), Muhtasar Avrupa Edebiyatı Tarihi, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
• Nas, Halef (2019), Tekâmül-i Tenkit Yazıları, Kriter Yay., İstanbul.
• Özmen, Kemal (2022), “Mehmet Rauf’un Eylül Romanı Üzerine Düşünceler: Bir Romanın Doğuş Süreci”, Rahim Tarım Armağanı, Emin Yay., Bursa.
• Perin, Cevdet (1957), Çağdaş Fransız Edebiyatı I, İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul.
• Tarım, Rahim (2021), “Anıların İzinde: Halit Ziya Uşaklıgil ve Mehmet Rauf”, Halit Ziya Uşaklıgil, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., İstanbul, s. 335-345.
• Uşaklıgil, Halid Ziya (2008), Kırk Yıl, (Haz. Nur Özmel Akın), Özgür Yay., İstanbul.
• Uşaklıgil, Halid Ziya (2014), Sanata Dair, (Haz.: Sacit Ayhan-Levent Ali Çanaklı), Özgür Yay., İstanbul.
• Yalçın, Hüseyin Cahit (1935), Edebî Hatıralar, Akşam Kitaphanesi, İstanbul.