MİKROBİYOLOJİ LABORATUVARLARINDA BİYOKABİNLERİN KULLANILABİLİRLİĞİNİN BİYOLOJİK RİSK ANALİZİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2020, , 156 - 168, 15.12.2020

Ergun Eraslan , Nuray Akbulut

https://doi.org/10.33439/ergonomi.781241

Öz

Kullanılabilirliği yeterli olmayan bir biyokabin altında yapılan ve biyolojik ajan riski taşıyan uygulamanın risk düzeyinin belirlenmesi önemli bir problemdir. Bu probleme cevap bulmak amacıyla bu çalışmada biyokabinlerin biyolojik risk analizi yoluyla kullanılabilirliği değerlendirilmiştir. Bu kapsamda biyoloji eğitimi veren bir fakültenin mikrobiyoloji laboratuvarındaki sınıf 1 ve sınıf 2 biyokabinlerin kullanılabilirlik testleri ve bir deney çalışması ile besiyerlerine koliform bakteri pasajı yapılmıştır. Sonrasında, test ve deney bulguları neticesinde mevcut yönetsel ve mühendislik önlemleri tanımlanmıştır. Sınıf 1 biyokabin altında yapılan uygulamanın 4x3 matris modeli ile biyolojik risk analizi yapılmıştır. Biyolojik risk analizinde, mevcut önlemler ve üretilen bakterilerin risk grubu dikkate alınarak ortaya çıkabilecek risk düzeyi tespit edilmiştir. Uygulamanın risk düzeyi ‘’orta’’ seviyede bulunmuştur. Bu sonuç biyokabinin kullanılabilirliğinin yeterli olmadığını ortaya koymuştur. Biyokabin işlevini istenilen düzeyde yerine getirememekte ve biyokabin altında uygulama yapılmasına rağmen kullanıcılar biyolojik risklere maruz kalmaktadır. Bu nedenle biyokabinlerin kullanılabilirliğini artırmak için ek önlemlerin alınması gerekmektedir. Ek önlemler kapsamında standardizasyon, bakım, temizlik, performans testleri ve sertifikasyon çalışmalar önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Biyokabin, Kullanılabilirlik, Biyolojik Risk, Risk Analizi

Kaynakça

• Akbulut, N. (2019). Okul Laboratuvarlarındaki Biyolojik Risklerin Değerlendirilmesi ve Farkındalık Düzeylerin Tespiti. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Matematik Fen Bilimleri Eğitimi Anabilim Dalı, Ankara.
• Biyolojik Etkenlere Maruziyetin Önlenmesi Hakkında Yönetmelik (2013). Resmi Gazete, 28678, 15 Haziran.
• Ceyhan, İ. (2005). Biyogüvenlik laboratuvar seviyeleri ve biyogüvenlik kabinlerinin seçimi kullanımı ve bakımı. 4.Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresinde sunulmuş bildiri. Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, Tüberküloz Referans Laboratuvarı, s.608-633, Ankara.
• Fullick, G.Krajniak, E.R. & Barker, D. J.(2003). Occupational Health and Safety in Laboratories.
• G. F. Can, K., D., Atalay., E. Eraslan, 2017.Tabletlerin Kullanılabilirlik Ölçütlerine Göre Çok Kriterli Karar Verme Yaklaşımıyla Değerlendirilmesi. Journal of Engineering Sciences and Design, 81(88).
• Günaydın, M, Çaycı,Y.,T., (2012)Klinik mikrobiyoloji laboratuvarlarında biyogüvenlik. Başustaoğlu, A. C., Güney M. (Ed), Laboratuvar temizliği, dezenfeksiyon ve dekontaminasyon prensibleri içinde (sy.243-258).
• Gül, Y., İssi, M. & Baykalır, B., G., (2013). Araştırma laboratuvarlarında biyogüvenlik zoonotik hastalıklar ve tıbbi atıkların bertarafı. Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi, 8(1), 81-96.
• Karaman, M. (2011). Temel laboratuvar güvenliği ve ülkemizdeki duruma genel bakış. Journal of Clinical and Analytical Medicine, 2(3), 130-134.
• Madigan, M. T., Martinko, J. M. & Brock, T. D. (2010). Brock mikroorganizmaların biyolojisi. Palme.
• Michiel J. A. Jannink,1 Jaap de Vries,2 Roy E. Stewart,3 Johan W. Groothoff3 and Gustaaf J. Lankhorst4 (2004) Qustionnaire For Usability Evalutation Of Orthapedic Shoes Construction and Reliability in Patıent With Degenaritive Dısordes of the Foot .J Rehabil Med 36,242–248.
• Richmond, J.Y. & McKinney, R.W. (Ed.). (1999). Biosafety in Microbiological and Biomedical Laboratories. Washington: HHS.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkanlığı Mikrobiyoloji Referans Laboratuvarları Daire Başkanlığı, (2014). Ulusal mikrobiyoloji standartları, laboratuvar güvenliği rehberi.
• The University of Utah, (2018). Guidelines For Microbiology Teaching Laboratories,
• Uzun, S., Özçelik, F., H.N. Üzdürmez, Günde, E.G. & Başpınar S. (2017). Laboratuvar güvenliği el kitabı. TC. Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Tüketici Güvenliği ve Halk Sağlığı