ERGONOMİK AÇIDAN MEKÂN DENEYİMİ/ARKİTEKTONİĞİ: KARABÜK BEBEK KÜTÜPHANESİ VE ANKARA ALİ DAYI ÇOCUK KÜTÜPHANESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 3, 138 - 155, 15.12.2020

Yavuz Arat Sema Parlak

https://doi.org/10.33439/ergonomi.651088

Cited By: 3

Öz

Kitaplar bir toplumun gelişmişlik düzeyi olarak
gösterilir. Kütüphaneler, kitap okumak, bilgi edinmek için
gidilen tekil işlevli mekânlar yerine artık sosyal mekânlar olarak dönüşmeye
başlamaktadır. Bu kapsamda kütüphanelerin, birçok işlevi de içerebilecek
şekilde bütünleyici bir kompleks olarak çalışması, örneğin ders çalışma, grup
çalışması, beceri geliştirme gibi eylemler için imkân tanıması istenmektedir. Günümüzde teknolojinin de
ilerlemesiyle kütüphanelerin sunduğu olanakların artması kullanıcı
çeşitliliğini de ortaya çıkarmıştır.  Bu
çeşitlilik içerisinde çoklu çalışma sistemi ya da aile olarak kütüphaneyi
kullanma eylemi gelmektedir. Özellikle anne ve babalar çocukları ile daha
kaliteli vakit geçirebilmek için günümüzde kütüphanelere birlikte gitmektedir.
Çocuk, anne ve babasıyla vakit geçirmesinin yanı sıra arkadaş edinme, birlikte
kavrama, geliştirme gibi alışkanlıklar kazanmaktadır. Bu kapsamda oluşturulan
çocuk ve bebek kütüphaneleri, kullanıcıları direkt çocuklar ve bebeklere
özgü-yönelik mekânlardan oluşmasından, onlara yönelik basılı ve dijital materyal
bulundurmasından dolayı ilgi çekicidir. Yetişkin kütüphanelerinden farklı
olarak, içerisinde oyun tabanlı mekânlarla desteklenerek çocuk kütüphaneleri
için üretilen mobilya ve sosyal alanlar, bebek ve çocuk ölçeğine dikkat
edilerek tasarlanması gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı, ülkemizde günümüzde
kullanılan ya da henüz kullanılmaya başlanılan bebek ve çocuk kütüphanelerinin
ilkleri olan Karabük Bebek Kütüphanesi ve Ali Dayı Çocuk Kütüphanesi’nin mekân
ve donatı olarak ergonomik açıdan kullanıcısına uygunluğunun deneyimlenmesi
olacaktır. Çalışma sonucunda çalışma alanı olarak seçilen bebek ve çocuk
kütüphaneleri işlevine özgü nitelikte yapılmadığı için bebek ve çocukların
karşılaştığı sorunlar gözleme ve ölçüme dayalı analiz tablolarında
belirtilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bebek Kütüphaneleri, Çocuk Kütüphaneleri, Ergonomi, Mekan Deneyimi

Kaynakça

• Alkan, İ. (2017, Ocak). Bebek ve Çocuk Bakım Odaları Tasarımına Yönelik Ergonomik Tasarım Modeli Önerisi. Doktora Tezi. İstanbul.
• Aydın, N., & Aydemir, I. (2018). Çocuk Mobilyası Üzerine Bir Değerlendirme. Yakın Makale Dergisi, 31-41.
• Baran, M., Yılmaz, A., & Yıldırım, M. (2007). Okul Öncesi Eğitimin Önemi ve Okul Öncesi Eğitim Yapılarındaki Kullanıcı Gereksinimleri: Diyarbakır Huzurevleri Anaokulu Örneği. D.Ü.Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 27-44.
• Delice Güller, E., & Bilbay, P. (2016). Kütüphane Yapılarında Okul Öncesi Çocuklara Yönelik İnteraktif Mekanların İrdelenmesi. Türk Kütüphaneciliği, 398-414.
• Gönen, M., Temiz, N., & Can Akbaş, S. (2015). Erken Çocukluk Döneminde Çocuk Kütüphanelerinin Rolü ve Önemi: Bir Kütüphane Programı Örneği. 1-13.
• Özcan, M. (2012, Ocak). Okulda Üniversite Modelinde Kavramsal Çerçeve: Eylemdeki Vizyon. İstanbul.
• Pallasmaa, J. (2011). Tenin Gözleri.çev., Aziz Ufuk Kılıç, YEM Yayınları.
• Sağocak, M. D. (2005). Ergonomik Tasarımda Renk. Derleme, 77-83.
• Sofuoğlu, S. D., & Kuşçuoğlu, M. (2009). Çocuk ve Mobilya. I.Ulusal Batı Karadeniz Ormancılık Kongresi Bildiriler Kitabı.
• Tapkı, S., & Canbay Türkyılmaz, Ç. (2018). İlköğretim Yapılarında Ergonomi Kavramının İncelenmesi: Farklı Tasarım Anlayışlarına Sahip İki İlkokul Yapısının Karşılaştırılması. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 220-233.
• Yıldırım, K., & Kasal, Ö. (2005). Çizim Mekanlarında İnsan - Eylem - Donatı Elemanı İlişkileri Üzerine Bir Araştırma. Politeknik Dergisi, 289-299.
• Yıldız, A. K., Yalçınkaya, B., & Saydam, V. (2018). İstanbul'daki Halk Kütüphanelerinin Okul Öncesi Dönem Çocuklara Uygunluğunun Değerlendirilmesi. DTCF Dergisi.
• Yılmaz, B., & Ekici, S. (2011). Uluslararası Kütüphane Dernekleri ve Kuruluşları Federasyonu (IFLA).