Günümüzde üretim faaliyetlerinde kullanılan teknolojinin sürekli gelişmesi çalışana yüklenen zihinsel ağırlıklı görevlerin artmasına sebep olmuştur. Bunun sonucu olarak iş yükünün değerlendirilmesinde fiziksel iş yükünün yanında zihinsel iş yükünün de göz önünde bulundurulması ihtiyacı doğmuştur. Zihinsel ağırlıklı çalışmalarda iş yükünün artması çalışan performansının azalmasına neden olduğundan iş yükünün ölçülmesi ve gerekli önlemlerin alınması üretimin verimi açısından önem taşımaktadır. NASA-TLX (National Aeronautics and Space Administration-Task Load Index) zihinsel iş yükü ölçümünde subjektif bir yöntem olarak kolay uygulanabilir ve yüksek geçerliliğe sahip olması nedeniyle yaygın olarak kullanılmaktadır. İnsan düşüncesindeki belirsizlikleri matematiksel olarak ifade etme olanağı sağlayan bulanık küme teorisinin, subjektif değerlendirmelerin yapıldığı bu yönteme entegre edilmesi ile daha etkin sonuçlar elde etmek mümkün olacaktır. Bu sebeple, bu çalışmada, NASA-TLX yöntemi aralık tip-2 bulanık kümeler ile yeniden yapılandırılmış ve otomotiv sektöründe faaliyet gösteren bir firmada operatörlerin zihinsel iş yüklerinin değerlendirilmesinde kullanılmıştır. Operatörlerin hissettikleri zihinsel iş yüklerinin yaş, tecrübe, vardiya ve görev gibi değişkenlere göre farklılık gösterip göstermediği Minitab programı yardımıyla istatistiksel olarak analiz edilmiştir. Böylece, üretim kalitesinde sürdürülebilirliğin sağlanması ve firma içeresinde iş organizasyonu kapsamında gerçekleştirilebilecek iş rotasyonu, iş genişletme ve iş zenginleştirme faaliyetlerine temel oluşturacak bir yol haritası sunulması hedeflenmiştir.
Zihinsel iş yükü NASA-TLX yöntemi Aralık tip-2 bulanık kümeler Ergonomi Otomotiv sektörü. Mental workload NASA-TLX method Interval type-2 fuzzy sets Ergonomics Automotive industry.
Nowadays, it has needed to evaluate mental workload as well as physical workload for workload evaluation as a result of the increase in mental tasks with the continuous technological advances utilized in production activities. Since the workload increase in the mental works will cause a decrease in the performance of employees, it is crucial to measure this workload and to take necessary measures for production efficiency. The National Aeronautics and Space Administration Task Load Index (NASA-TLX) method is commonly used for mental workload evaluation since it can be applied easily and has high validity as a subjective method. It will be possible to obtain more effective results via integration of this method which operates with subjective evaluations of employees with fuzzy set theory which enables to state uncertainties in human thinking as mathematically. Therefore, in this study, NASA-TLX method has been restructured with interval type-2 fuzzy sets and the proposed method has been utilized to evaluate mental workloads of employees in a company operating in the automotive industry. It has been statistically analyzed that whether the mental workloads of employees differentiate according to variables such as age, experience, shift and task through Minitab program. Thus, it has been aimed to provide sustainability in production quality and to present a roadmap for job rotation, job expansion and job enrichment activities of the company in the scope of job organization.
Mental workload NASA-TLX method Interval type-2 fuzzy sets Ergonomics Automotive industry.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Bölüm | Araştırma Makaleleri / Research Articles |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 15 Aralık 2023 |
Gönderilme Tarihi | 19 Ocak 2023 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 6 Sayı: 3 |
Dergi yılda 3 sayı (Nisan, Ağustos ve Aralık) olarak yayımlanmaktadır. Bu sayılara ek olarak Editörler Kurulu’nun kararıyla, Ulusal Ergonomi Kongresi’nde sunulan bildiriler “Özel Sayı” olarak yayımlanabilmektedir.