EVALUATION OF ORAL AND DENTAL HEALTH POLYCLINICS IN TERMS OF ERGONOMIC DESIGN FACTORS

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 129 - 143, 15.08.2024

Ebru Hacıoğlu , Çiğdem Canbay Türkyılmaz

https://doi.org/10.33439/ergonomi.1408203

Öz

The comfort conditions of oral and dental health clinics depend on physical environment factors. The satisfaction of the patient, physician, and staff is directly proportional to the suitability of the ergonomic conditions of the environment. Physical factors affect the health and performance of physicians and personnel working all day long. At the same time, the spatial and technical organization of clinic structures is very important for patient health and comfort. In the literature research, there were no adequate studies on the physical risk factors that the dentist, staff, and patients are exposed to during clinical applications in terms of architectural discipline. This study aims to reveal the ergonomic comfort conditions of dentists, staff, and patients in the oral and dental health outpatient clinic. The research method is fieldwork. An oral and dental health polyclinic in Istanbul was determined as the research area. The research technique is “on-site observation,” “measurement,” “survey” and “interview”. "Luxury Light Meter", "Sound Meter" and "Thermometer" applications were used to measure the light, sound, and temperature values of the space. A questionnaire with the Likert Scaling Model was administered to patients, physicians, and staff. As a result, patients prefer to be treated in the outpatient clinic where they feel comfortable, and dentists and their staff can work more motivated and more efficiently in environments where they feel comfortable and healthy. To provide quality service in an oral and dental health clinic, attention should be paid to physical environmental factors, spatial and technical characteristics, and the comfort of patients, dentists, and staff should be considered.

Anahtar Kelimeler

Ergonomics, Dental Clinic. Spatial Comfort, Visual Comfort, Auditory Comfort, Thermal Comfort

Destekleyen Kurum

Yildiz Technical University Social and Humanities Research Ethics Committee

Proje Numarası

20231102381

AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI POLİKLİNİKLERİNİN ERGONOMİK TASARIM FAKTÖRLERİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

Ağız ve diş sağlığı kliniklerinin konfor koşulları fiziksel çevre faktörlerine bağlıdır. Hastanın, hekimin ve personelin memnuniyeti ortamın ergonomik koşullarının uygunluğu ile doğru orantılıdır. Fiziksel faktörler, gün boyu çalışan hekim ve personelin sağlığını ve performansını etkilemektedir. Aynı zamanda klinik yapılarının mekansal ve teknik organizasyonu hasta sağlığı ve konforu açısından oldukça önemlidir. Literatür araştırmasında diş hekiminin, personelin ve hastaların klinik uygulamalar sırasında maruz kaldıkları fiziksel risk faktörlerini mimari disiplin açısından ele alan yeterli çalışmaya rastlanmamıştır. Bu çalışmanın amacı, ağız ve diş sağlığı polikliniğinde diş hekimi, personel ve hastaların ergonomik konfor koşullarını ortaya koymaktır. Araştırma yöntemi saha çalışmasıdır. Araştırma alanı İstanbul'da bir ağız ve diş sağlığı polikliniği olarak belirlendi. Araştırma tekniği “yerinde gözlem”, “ölçme”, “anket” ve “görüşme”dir. Mekanın ışık, ses ve sıcaklık değerlerinin ölçülmesinde “Lüks Işık Ölçer”, “Ses Ölçer” ve “Termometre” uygulamaları kullanıldı. Hastalara, hekimlere ve personele Likert Ölçekleme Modeli ile anket uygulandı. Sonuç olarak, hastalar kendilerini rahat hissettikleri poliklinikte tedavi olmayı tercih etmekte, diş hekimi ve personeli kendilerini konforlu ve sağlıklı hissettikleri ortamlarda daha motive ve verimli çalışabilmektedir. Bir ağız ve diş sağlığı polikliniğinde kaliteli hizmet sunabilmek için fiziksel çevre faktörlerine, mekânsal ve teknik özelliklere, dikkat edilmeli, hasta, diş hekimi ve personelin konfor duygusu önemsenmelidir.

Anahtar Kelimeler

Ergonomi, Diş Polikliniği, Mekansal Konfor, Görsel Konfor, İşitsel Konfor, Termal Konfor

Etik Beyan

Yürütücülüğünü Üniversitemiz Fen Bilimleri Enstitüsü öğretim üyelerinden Doç. Dr. Çiğdem Canbay Türkyılmaz danışmanlığında lisansüstü öğrencisi EBRU HACIOĞLU tarafından yapılacak olan “Ağız Ve Diş Sağlığı Polikliniklerinin Ergonomik Tasarım Faktörleri Açısından Değerlendirilmesi Evaluation Of Oral And Dental Health Polyclinics İn Terms Of Ergonomic Design Factors” adlı çalışma ve bu çalışmada kullanılacak veri toplama araçları ve yöntemlerine ilişkin bilgilerde etiğe aykırı herhangi bir bulguya rastlanmamıştır.

Destekleyen Kurum

YILDIZ TEKNiK UNiVERSiTESi Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Etik Kurulu

Proje Numarası

20231102381

Kaynakça

• Ağız ve Diş Sağlığı Hizmeti Sunulan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik (Regulation on Private Health Institutions Providing Oral and Dental Health Services, 6 October 2022). Resmi Gazete Tarihi: 6 Ekim 2022, Resmi Gazete Sayısı: 31975. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/10/20221006-1.htm
• Akyuz, G. A., & Erkan, T.E. (2010). Supply chain performance measurement: a literature review. International journal of production research, 48(17), 5137-5155. https://doi.org/10.1080/00207540903089536
• Başak, S., & Başak, S.S. (2018). Physical Risk Factors Affecting Dentists. Gümüşhane University Journal of Health Sciences, Review Article, 7(1): 184-192.
• Başak, S.S., & Işık, E. (2017). Bir Ağız Diş Sağlığı Merkezinde Çalışan Personelin Memnuniyet Düzeylerinin Belirlenmesi (Determination of Satisfaction Levels of Staff Working in an Oral and Dental Health Center). 1st Internatıonal Congress on Vacatıonal and Technical Sciences-(UMTEB 2017), Batumi, Georgia 08.04.2017-10.04.2017, 212-225.
• Camkurt, M.Z. (2007). İşyeri Çalışma Sistemi ve İşyeri Fiziksel Faktörlerinin İş Kazaları Üzerindeki Etkisi (The Effect of Workplace Work System and Workplace Physical Factors on Work Accidents). Tühis İş Hukuku ve İktisat Dergisi, vol: 20, issue: 6, p:96-104.
• Carpman, J. R., & Grant, M. A. (1993). Design That Cares: Planning Health Facilities for Patients and Visitors. 2nd.ed, American Hospital Publishing, Chicago, p:25.
• Çalışanların Gürültü ile İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik (Regulation on Protection of Employees from Risks Related to Noise, 28 July 2013). Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (The Ministry of Labor and Social Security), Resmi Gazete Tarihi: 28 Temmuz 2013, Resmi Gazete Sayısı: 28721, Access date: 26.08.2023. https://www.mevzuat.gov.tr/File/GeneratePdf? mevzuatNo=18647&mevzuatTur=KurumVeKurulusYonetmeligi&mevzuatTertip=5
• Çalışanların Titreşimle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik (Regulation on Protection of Employees from Risks Related to Vibration, 22 August 2013). Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (The Ministry of Labor and Social Security), Resmi Gazete Tarihi: 22 Ağustos 2013, Resmi Gazete Sayısı: 28743, Access date: 26.08.2023. https://www.mevzuat.gov.tr/File/GeneratePdf?mevzuatNo=18759&mevzuatTur=KurumVeKurulusYonetmeligi&mevzuatTertip=5
• Dönmez, B. (2008). Okul ve Sınıf Ergonomisi ya da İnsanı Öncelemek (School and classroom ergonomics or putting people first). Journal of Education Overview, 11 (4),10-14.
• Dul, J., & Weerdmeester, B. (2007). Vademecum Ergonomie. Seçkin Publishing, Eds: Yuvuz, M., Kahraman, N., p: 25,113-126, Ankara.
• Erkan, N. (1988). Ergonomi (Ergonomics). Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları, no:373, Ankara.
• Erkan N. (2005). Verimlilik, Sağlık, Güvenlik İçin İnsan Faktörü Mühendisliği Ergonomi (Human Factor Engineering Ergonomics for Efficiency, Health, Safety). Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları, no:373, p:123,164, Ankara.
• Ekinci, C.E. (2006). Biyoharmoloji (Bioharmology). Data Üniversite Kitapevi, Ankara.
• Goldlist, G.l. (1979). Ocular Injuries in Dentistry. Canadian Journal of Optometry, 41 (1): 38-39.
• Grandjean, E. (1975). Fitting the task to the man: An Ergonomic Approach. Taylor and Francis, London.
• Groat, L., & Wang, D. (2002). Architectural Research Methods. John Wiley-Sons, Inc., New York, Second Edition, s: 85-95.
• Gupta, A., Bhat, M., Mohammed, T., Bansal, N. & Gupta, G. (2014). Ergonomics in Dentistry. International Journal of Clinical Pediatric Dentistry, 7(1), 30-34. https://doi.org/10.5005%2Fjp-journals-10005-1229
• Gupta, S. (2011). Ergonomic Applications to Dental Practice. Indian Journal of Dental Research 22: 816-22.
• Güller, A. (2007). Sağlık Yapılarında Renk Olgusunun Özel Dal Hastaneleri Hasta Yatak Odası Örneklerinde Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, s.42 İzmir.
• Güney, S. (1995). İnsanın Psikolojik Yapısı ve Ergonomi (Human Psychological Structure and Ergonomics). 1. Sistem Mühendisliği ve Savunma Uygulamaları Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Ankara, 12-13 October.
• Hayta, A.B. (2016). Çalışma Ortamı Koşullarının İşletme Verimliliği Üzerine Etkisi (Effect of Working Environment Conditions on Business Efficiency). Gazi University Institute of Educational Sciences, Ankara.
• İncir, G. (2008). Ergonomi Çalışma Ortamı ve Fiziksel Çevre (Ergonomics Work Environment and Physical Environment). Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları, no:701, p:54,78, Ankara.
• İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik. (Regulation on Health and Safety Measures to be Taken in Buildings and Attachments, 17 July 2013). Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (The Ministry of Labor and Social Security), Resmi Gazete Tarihi: 17 Temmuz 2013, Resmi Gazete Sayısı: 28710, Access date: 26.08.2023. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=18592&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
• Karacaer, Ö., Yaluğ, S. & Yavuzyılmaz, H. (1995). Diş Hekimliğinde Ergonometri (Ergonometry in Dentistry). Atatürk University Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, p:5:101-4.
• Khalil, T.M. (1974). Dentistry: A Growing Domain for Ergonomics. Ergonomics, 17: 75-86.
• Kırzıoğlu, Z., & Yetiş, C. Ç. (2013). Diş Hekimliği Kliniklerinde Ergonomik Düzenlemeler Bölüm 2: Diş Hekimliğinde Ergonomik Risk Faktörleri, Farkındalık Ve Alınacak Önlemler. Atatürk Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, 23(3), 421-429.
• Mıhçıoğlu, T. (1991). Dişhekimliğinde Ergonominin Önemi (The Importance of Ergonomics in Dentistry). Gazi Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, 8(2), 87-100.
• Neufert, E. (2012). Neufert Architects. Publisher: Wiley-Blackwell. 4 editions,146.
• Norris, C. (1977). Is Your Back Biting Back? These exercises are so simple you can do them while treating patients. Dental Management, 17(9), 57-60.
• Özok, A.F., & Aytaç, S. (2010). Performans Açısından Bireysel Farklılıklar (Individual Differences in Performance). 16. National Ergonomics Congress, Hitit University Turkish Ergonomics Association, 3-5 December, p:123-129, Çorum.
• Poole, R. L., Lea, S. C., Dyson, J. E., Shortall, A. C. & Walmsley, A. D. (2008). Vibration Characteristics of Dental High-Speed Turbines and Speed-Increasing Handpieces. Journal of Dentistry, 36(7), 488-493.
• Qsaibati, M. L., & Ibrahim O. (2014). Noise Levels of Dental Equipment Used in Dental College of Damascus University. Dental Research Journal, November, 11 (6), p:624-630, İsfahan.
• Shugars, D. (1984). Managing Dentistry's Physical Stresses: Chairside Exercisesn for Dentists and Dental Auxiliaries. North Carolina Dental Review, 2 (2): 11-14.
• Su, B.A. (2001). Ergonomi (Ergonomics). Atılım University Yayınları, p:162, 164, 205, 206, Ankara.
• Şenel, B. (2007). Hazardous Diseases for Dentists and Dentists' Occupational Illnesses. Gülhane Tip Dergisi, 49(3), 204-212.
• Şener, F., & Yener, A.K. (2013). Aydınlatma Tasarımında Görsel Konfor Enerji Performansı ve Çevresel Etki Değerlendirilmesi (Visual Comfort Energy Performance and Environmental Impact Evaluation in Lighting Design). VII. Ulusal Aydınlatma Sempozyumu Bildirileri (VII. National Lighting Symposium Papers), 21-24 November, İzmir. Termal Konfor Ölçümleri (Thermal Comfort Measurements). Access date: 27.07.2023 https://prosafety.com.tr/termal-konfor-olcumu/
• Türk Diş Hekimleri Birliği (Turkish Dental Association). Access date: 27.08.2023 https://www.tdb.org.tr/icerik_goster.php?Id=3435
• Valachi, B., & Valachi, K. (2003). Preventing Musculoskeletal Disorders in Clinical Dentistry. Journal of the American Dental Association, 134 (12): 1604-12.