EXPLORING THE FUNCTIONAL PERFORMANCE OF URBAN PRODUCTS FOR ELDERLY PEOPLE IN WATERFRONTS: A CASE STUDY OF KYRENIA SEAFRONT

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 144 - 156, 15.08.2024

Gizem Güvenbaş , Doğa Üzümcüoğlu

https://doi.org/10.33439/ergonomi.1410888

Öz

Urban products located at seafronts have an important role in creating functional public spaces for elderly people. In order to increase accessibility, safety, comfort, and the overall user experience, these products should be designed with the proper ergonomic measures which enables elderly people to use and access waterfronts. This study aims to explore the usability of urban space products for the elderly people in Kyrenia Seafront and it also seeks to identify potential obstacles and opportunities that elderly people may encounter while utilizing urban areas for their benefit. The study emphasizes the requirement of ergonomic measures and functional performance principles like the adaptability, safety, comfort, dignity, density, legibility, and autonomy, which offers age-friendly urban spaces. On-site observations and interviews—qualitative research methods—were used in the study to gather the relevant data. The inventory forms were completed in advance of observations, and the elderly-friendly nature of Kyrenia Kordonboyu's urban products was assessed on site. In addition, elements like sidewalks, ramps, and pedestrian crossings that facilitate pedestrian circulation as well as urban furniture such as seating areas, lighting elements, garbage bins, barriers, and signage were evaluated.

Anahtar Kelimeler

Urban Product, Elderly, Functional Performance, Ergonomy, Kyrenia Sea Front

KIYISAL ALANLARDA KENTSEL ÜRÜNLERİN YAŞLILAR İÇİN FONKSİYONEL PERFORMANSININ İNCELENMESİ; GİRNE KORDONBOYU ÖRNEĞİ

Öz

Kıyısal alanlarda yer alan kentsel ürünler, yaşlı bireyler için fonksiyonel kamusal alanlar sağlamada önemli role sahiptirler. Kentsel ürünler, erişilebilirliği, güvenliği, konforu ve genel kullanıcı deneyimini geliştirmek üzere uygun ergonomik standartlar ile tasarlanarak, kıyısal alanların yaşlı kullanıcılar tarafından erişilebilir ve kullanılabilir olmasını sağlamaktadırlar. Bu çalışmanın amacı, Girne Kıyı Şeridi’nde (Kordonboyu’nda) yer alan kentsel mekan ürünlerinin yaşlı kullanıcılar için fonksiyonel performansını ergonomik kriterler üzerinden sorgulamak ve yaşlı bireylerin kentsel alanlardan yararlanırken karşılaştıkları potansiyel zorlukları ve fırsatları belirlemektir. Araştırmada yaşlı-dostu kentsel ürünlerin oluşturulması için gerekli olan ergonomik standartlar üzerinde durulmuştur. Ayrıca, çalışma kamusal alanların yaşlı kullanıcılar için erişilebilirliğini ve kullanılabilirliğini artırmak için gerekli olan uyum kapasitesi, güvenlik, konfor, saygın kullanım, yoğunluk, okunabilirlik ve özerklik gibi kentsel ürünlerin fonksiyonelliğini destekleyen tasarım prensiplerinin önemini de vurgulamaktadır. Çalışmada, nitel araştırma metodu olan yerinde gözlemler ve röportajlar yapılarak, gerekli veriler toplanmıştır. Gözlemler sırasında önceden hazırlanan envanter formları doldurularak, Girne Kordonboyu’nda yer alan kent ürünlerinin yaşlı kullanıcılar için ergonomik uygunluğu yerinde incelenmiş olup, yaya sirkülasyonunu sağlayan kaldırımlar, rampalar, yaya geçitleri gibi zemin elemanlarının ve oturma elemanları, aydınlatma elemanları, çöp kutuları, bariyerler, işaret levhaları gibi kent donatılarının ergonomik anlamda yetersiz kaldığı sonucuna varılmıştır. Çalışma sonucunda, kentsel ürünlerin yaşlılar için fonksiyonel performansının artırılmasına yönelik önerilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kentsel Ürün, Yaşlı, Fonksiyonel Performans, Ergonomi, Girne Kordonboyu

Kaynakça

• Afacan, Y. (2013). Elderly-Friendly Inclusive Urban Environments: Learning From Ankara. Open House International, 38(1), 52-63.
• Aykal, F. D., Erbaş, M. ve Kocaman, M. (2018). Kent Mobilyalarının Yaşlı ve Engellilere Uygun Tasarımı: Elazığ Kenti Meydanları Üzerine Uygunluk Analizi, İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 101-115.
• Azemati, H. R., Bagheri, M., Hosseini, S. B. & Maleki, S. N. (2011). An Assessment of Pedestrian Networks in Accessible Neighbourhoods. Internationnal Journal of Architectural Engineering and Urban Planning. 21(1), 52–59.
• Başıbüyük, G. Ö., Güler, Z. Ö, Kılıç, B. ve Ay, F. (2021) 65+ Yaşlı Bireylerin Antropometrik Referans Değerleri ve Ergonomi İlişkisi. Ergonomi, 4(3), 119-131. doi: 10.33439/ergonomi.1015453
• Birleşmiş Milletler (BM, 2004), Engelli için Erişilebilirlik: Engelsiz-Çevre için Tasarım Kılavuzu. Erişim Adresi: https://www.un.org/esa/socdev/enable/designm/index.html. Erişim tarihi: 22 Ocak 2017.
• Bromley, R. D. F., Matthews, D. L. & Thomas, C. J. (2006). City Centre Accessibility for Wheelchair Users: The Consumer Perspective and Planning Implications. Cities; 24, 229–241.
• Buffel, T. & Phillipson, C. (2018). A Manifesto for the Age-Friendly Movement: Developing a New Urban Agenda. Journal of Aging and Social Policy. 30(2), 173-192.
• Çelikyay, H. S. ve Karayılmazlar, A. S. (2016). Bartın Kent Merkezindeki Kamusal Alanların Kentsel Ergonomi ve Kent Kimliği Açısından İncelenmesi, Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 18(2), 224-238.
• Danko, M. R. (2013) Designing Affordable Housing For Adaptability: Principles, Practices and Applications. Pitzer Senior Theses, Paper 35, Erişim Adresi: http://scholarship.claremont.edu/ pitzer_theses/35. Erişim tarihi: 25 Mart 2019.
• Demircioğlu, A., Uysal, S. A. ve Hamurcu, M. Ş. (2019). Yaşlı Bireylerde Görme Fonksiyonu, Denge ve Düşme Davranışlarının İncelenmesi, Türk Fizyoteraği ve Rehabilitasyon Dergisi, 30(3), 191-198.
• Faslı, M. (2010). A Model for Sustaining City Identity, Case Study: Lefkoşa in North Cyprus. Saarbrüchen: Verlag Dr. Müller Publisher.
• Ferguson, R. V. (1997). Environmental Design and Quality of Life. In: Brown, R. I. (eds) Quality of Life for People with Disabilities: Models, Research and Practice. Cheltenham: Stanley Thomes Ltd, p. 56–70.
• Goldsmith, S. (1997). Designing for the Disabled: The New Paradigm. Architectural Press, Bath.
• Göllü, S. ve Türkyılmaz, Ç. C. (2019). Kent Meydanlarının Ergonomik Ölçütler Açısından Değerlendirilmesi: Kadıköy Rıhtım Meydanı Örneği. Ergonomi, 2(1), 32-48. doi: 10.33439/ergonomi.479502
• Güvenbaş, G. (2021). Post-Occupancy Evaluation: A Diagnostic Tool to Establish and Sustain Inclusive Access in Urban Open Spaces. Case Study: Kyrenia Town Centre. Doctoral Dissertation, Eastern Mediterranean University, Faculty of Architecture, Famagusta.
• Güvenbaş, G. & Polay, M. (2021). Post-Occupancy Evaluation: A Diagnostic Tool to Establish and Sustain Inclusive Access in Kyrenia Town Centre. Indoor & Built Environment Journal, 30(10), 1620-1643.
• Kalınkara, V. (2015). Yaşlıların Antropometrik Ölçülerinin İç Mekan Tasarımına Uygulanması. Yaşlı Sorunları Araştırmaları Dergisi. 8(2), 98-113.
• Kalınkara, V. (2017). Yaşlanan Kentler: Kentsel Alanda Aktif Yaşlanmayı Destekleyecek Kapsayıcı Tasarım ve Ergonomi. Toplum ve Demokrasi, 11(24), 229-248.
• KTMMOB (2016). Engelli Standartları Kent ve Binalara Yönelik Uygulama Kriterleri. Erişim Adresi:https://doc.mimarlarodasi.org/assets/docs/engelli-standartlari.pdf. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2023.
• Levy-Storms, L., Chen, L. & Loukaitou-Sideris, A. (2018). Older Adults’ Needs and Preferences for Open Space and Physical Activity in and Near Parks: A Systematic Review. Journal of Aging and Physical Activity, 26, 682-696.
• Mitchell, L., Burton, E., Raman S., Blackman, T., Jenks M. & Williams, K. (2003). Making the Outside World Dementia-Friendly: Design Issues and Considerations. Environmental Planning B: Planning & Design. 30, 605–632. Mustaquim, M. M. (2015). Study of Universal Design in Everyday Life of Elderly Adults. Procedia Computer Science, 67, 57–66.
• Nelson, K. M. P. (2005). The Accessible and Inclusive City. An academic paper submitted to the world urban forum. Erişim Adresi: www.tdhstrategies . Erişim Tarihi: 11 Eylül 2013.
• Öztürk, A. Ç. ve Kızıldoğan, E. T. (2017). Yaşlı Bireylerin Kentsel/Kamusal Mekânları Kullanım Analizi: Eskişehir. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi (YSAD). 10 (1), 1-13.
• Preiser, W. F. E. (2008). Universal Design: From Policy to Assessment Research and Practice. Archnet-IJAR, International Journal of Architectural Research. 2(2), 78-93.
• Tabbarah, M., Mihelic, A. & Crimmins, E. M. (2001). Disability: The Demographics of Physical Functioning and Home Environments of Older Americans. Journal of Architectural and Planning Research. 18: 183–193.
• T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2020), Erişilebilirlik Kılavuzu. Erişim Adresi: https://www.aile.gov.tr/media/65613/erisilebilirlik_kilavuzu_2021.pdf, Erişim tarihi: 01 Nisan 2024.
• Üzümcüoğlu, D. & Polay, M. (2022). The Assessment of Creative Waterfronts: A Case Study of the Kyrenia Waterfront. Sustainability, MDPI. 14(19), 1-24.
• World Health Organization (WHO), (2007). Global Report on Falls Prevention in Older Age. Erişim Adresi:https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/43811/9789241563536_eng.pdf?sequence=1.Erişim Tarihi: 18 Eylül 2023.
• World Health Organization (WHO), (2022). Ageing and Health. Erişim Adresi: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ageing-and-health. Erişim Tarihi: 08 Ağustos 2023
• Yung, E. H. K., Conejos, S. & Chan, E.H.W. (2016). Social Needs of the Elderly and Active Aging in Public Open Spaces in Urban Renewal. Cities, 52: 114-122.